Wiwat Szymborska! Gdańsk przyłącza się do świętowania 100. rocznicy urodzin noblistki

31 sierpnia 2023

Gdańsk idzie śladem Krakowa oraz wielu instytucji z całego kraju i organizuje cykl wydarzeń z okazji obchodzonego właśnie Roku Wisławy Szymborskiej i 100. rocznicy urodzin noblistki. W programie znalazły się m.in. spotkania autorskie, koncert, spektakl, wystawy i konkursy.

Wisława Szymborska urodziła się 2 lipca 1923 roku w Kórniku w Wielkopolsce. Była autorką trzynastu tomów poetyckich, a także eseistką, tłumaczką, krytyczką literacką i felietonistką. W 1996 roku została laureatką literackiej Nagrody Nobla, a w 2011 roku uhonorowano ją najwyższym odznaczeniem państwowym – Orderem Orła Białego. Jej wiersze przetłumaczono na ponad czterdzieści języków. Była uważana za twórczynię i propagatorkę takich żartobliwych gatunków literackich, jak lepieje, moskaliki i altruiki. Uwielbiała tworzyć także dowcipne wyklejanki i kolaże. Jej niezwykłe dziedzictwo literackie pozostaje nadal inspiracją dla wielu pokoleń czytelników i twórców na całym świecie.

W związku z tym, że Senat ustanowił rok 2023 Rokiem Wisławy Szymborskiej, liczne instytucje w całym kraju włączyły się w organizowanie obchodów 100. rocznicy urodzin poetki. W Krakowie, z którym była związana przez praktycznie całe życie, otworzono park imienia poetki, a na tory wyjechał tramwaj ozdobiony fragmentami wyklejanej noblistki i cytatem z jej wiersza. Poczta Polska wypuściła okolicznościowy znaczek, a Mennica Polska wyemitowała monetę z wizerunkiem poetki. W obchody włączyły się nie tylko szanowane instytucje, jak Uniwersytet Jagielloński, ale też prywatne firmy, jak Lego, które zaprezentowało wykonaną z klocków makietę odwzorowującą wręczenie Szymborskiej Nobla. Nie zabrakło również specjalnych bloków tematycznych na festiwalach literackich. Teraz w obchody włącza się również Gdańsk, który ubiega się o tytuł Miasta Literatury UNESCO.

Fundacja Wspólnota Gdańska zaprasza już w piątek, 1 września, o godz. 18:00 do Oliwskiego Ratusza Kultury, gdzie odbędzie się koncert zespołu Kasia Osterczy Trio, podczas którego będzie można wysłuchać muzycznych interpretacji wybranych wierszy Wisławy Szymborskiej w tłumaczeniu Stanisława Barańczaka i Clare Cavanagh. Bilety w cenie 20 zł dostępne są na stronie www.kupbilecik.pl

Także w piątek, 1 września, o godz. 19:30 zainaugurowana zostanie wystawa pt. „Sto lat! Szymborska”. Na 25 planszach przedstawione zostaną najważniejsze etapy życia poetki i odpowiadające im cytaty z twórczości oraz wyklejanki, rysunki dziecięce, fragmenty niepublikowanych utworów prozatorskich i rękopisów zabaw towarzyskich. Autorką i redaktorką wystawy jest Joanna Gromek Illg – autorka biografii Wisławy Szymborskiej. Za warstwę wizualną odpowiada Witold Siemaszkiewicz – artysta grafik, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

W niedzielę, 10 września, o godz. 17:00 wszyscy miłośnicy twórczości noblistki będą mogli wziąć udział w spotkaniu autorskim z Agnieszką Papieską, autorką książki pt. „Zachwyt i rozpacz. Wspomnienia o Wisławie Szymborskiej”. W publikacji tej zebrano ponad 60 wspomnień o Szymborskiej. Z książki wyłania się wielobarwny portret poetki, noblistki, człowieka. Mówią o niej m.in. Tomasz Jastrun, Ryszard Krynicki, Czesław Miłosz, Jerzy Pilch, ks. Adam Boniecki, Julia Hartwig, Ireneusz Kania, Jarosław Mikołajewski, Anna Polony, Tomas Venclova i Adam Zagajewski. Rozmowę z autorką poprowadzi Dagny Kurdwanowska.

Wisława Szymborska była znana nie tylko jako poetka, ale również twórczyni oryginalnych, dowcipnych kolaży, zwanych przez nią wyklejankami. Wycinki gazet, fragmenty zdjęć, ilustracji służyły jej do tworzenia pocztówek, jakimi obdarowywała bliskich, a nierzadko również swoich czytelników. Ci, którzy chcą odkryć tajemnice wyklejanek, mogą wziąć udział w warsztatach, zaplanowanych na sobotę, 16 września, w godz. 11:00-13:00. Podczas warsztatów uczestnicy wykonają własne prace w technice kolażu, a za inspirację posłużą im wybrane wiersze noblistki. Dwie tury zajęć są przeznaczone dla dzieci w wieku 6-9 lat z rodzicami oraz młodzieży i dorosłych. Zgłoszenia przyjmowane są na: rezerwacje@wspolnotagdanska.pl.

Wspólnota Gdańska zachęca również do udziału w dwóch konkursach – poetyckim i plastycznym. Zabawa organizowana jest w dwóch kategoriach wiekowych: dla młodzieży w wieku 14-18 lat oraz osób dorosłych. Aby wziąć udział w konkursie, należy stworzyć pracę plastyczną w technice kolażu, w formacie A3 lub A4 lub krótką formę poetycką inspirowaną limerykami Szymborskiej lub stworzonymi przez nią gatunkami: lepiejem, odwódką i altruitką. Tematyka prac jest dowolna, a jedynym ograniczeniem jest forma i wyobraźnia. Zgłoszenia w konkursach można przesyłać do 23 października 2023. Ogłoszenie wyników połączone z wystawą najciekawszych prac odbędzie się 28 października w Oliwskim Ratuszu Kultury. Regulamin konkursów i karty zgłoszeniowe dostępne są na stronie organizatora.

Wydarzenia z okazji roku Wisławy Szymborskiej przygotowała także Stowarzyszenie Inicjatyw Artystycznych Jantar. Projekt „Wisława Szymborska: kolaż gdański” ma na celu zainteresowanie szerokiego grona odbiorców twórczością poetki i potraktowanie jej jako inspirującego punktu wyjścia do dalszych indywidualnych poszukiwań. W programie znalazły się wykłady i warsztaty dla szkół. Zorganizowane grupy uczniów wraz z opiekunami mogą zapisywać się na 3-godzinne zajęcia poświęcone Szymborskiej. Program przygotowany jest z myślą o licealistach oraz uczniach 7 i 8 klasy szkół podstawowych. Podczas wizyty w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Gdańskiego uczestnicy wezmą udział w wykładzie dotyczącym twórczości i biografii noblistki oraz w warsztatach i oprowadzaniu po wystawie. Zajęcia będą się odbywały od 3 do 30 września. Termin ustalany jest indywidualnie z opiekunem grupy. Zgłoszenia odbywają się drogą mailową na adres barbara.madany@ug.edu.pl (w tytule należy wpisać: „Szymborska: zajęcia dla szkół” i wskazać liczby osób, szkołę i klasę oraz podać numeru telefonu do opiekuna grupy).

We wtorek, 3 października, o godz. 12:00 w Bibliotece Uniwersytetu Gdańskiego zostanie zainaugurowana wystawa pt. „Wisława Szymborska: kolaż gdański”. Na pierwszej części wystawy będzie można obejrzeć 50 oryginalnych wyklejanek Wisławy Szymborskiej ze zbiorów przyjaciół i spadkobierców poetki. Ekspozycję stworzą oryginalne kolaże (w formacie pocztówek), którym będzie towarzyszyło stanowisko do wyklejania własnych kompozycji. Druga część wystawy to cykl zdjęć Joanny Helander zatytułowany „Radość pisania/radość fotografowania”. Składać się będzie na niego 11 plansz, na których znajdą się portrety Szymborskiej z lat 80., jak również zdjęcia z ceremonii odbierania Nagrody Nobla w Sztokholmie.

Także we wtorek, 3 października, o godz. 17:00 w Bibliotece Uniwersytetu Gdańskiego odbędzie się spotkanie autorskie z Michałem Rusinkiem, byłym sekretarzem poetki. Tematem rozmów będą wspomnienia o noblistce, ale też książka pt. „Szalik. O Wisławie Szymborskiej dla dzieci”. Po spotkaniu, o godz. 19:00, wystawiony zostanie spektakl „Szymborska: kolaż”, przygotowany przez studentów Uniwersytetu Gdańskiego pod opieką Piotra Biedronia. Wstęp na wydarzenie jest wolny.