Jak wygląda czytelnictwo Polaków w czasie koronawirusa? Po które książki chętnie sięgamy? Kto zyskuje, a kto traci? Pierwsze dane z rynku
Wobec zamkniętych sklepów i miejsc związanych z kulturą Polacy chętniej zaopatrują się w książki, które zapewniają rozrywkę w domowym zaciszu. Nie znaczy to jednak, że wszyscy w branży czerpią z tego korzyści. Częściej bowiem szukamy książek w internecie i decydujemy się na zakupy online. Nie wiadomo też, jak długo trend wzrostowy się utrzyma.
Książka stanowi obecnie jeden z głównych sposobów spędzania czasu wolnego – aktualna sytuacja sprzyja nadrabianiu czytelniczych zaległości. A że biblioteki publiczne są zamknięte, zaś oferta w marketach, dyskontach i kioskach nie jest zbyt szeroka, musi nam wystarczyć oferta dostępna w księgarniach. Jak obecnie kształtują się wybory czytelnicze Polaków? Czy wciąż chętnie sięgamy po książkę drukowaną? Jak zmienił się stosunek do e-booków i audiobooków? Mamy już pierwsze dane z rynku.
Empik odnotowuje rekordy
Jak informuje Empik, w okresie pandemii liczba nowych klientów kupujących książki na stronie internetowej sieci podwoiła się. Ponad 20% wszystkich kupujących wybierało wydania cyfrowe – e-booki i audiobooki – podczas gdy wcześniej tą kategorią było zainteresowanych około 14% czytelników. Szczególny wzrost widoczny jest w przypadku książek dla dzieci (+300%) i w grupie osób w wieku 15-18 lat (+200%), dotychczas uznawanej za najbardziej odpływającą do „cyfrowej cywilizacji”. Wpływ na zwiększone zainteresowanie książkami elektronicznymi ma oferta darmowego dostępu do Empik Premium na 60 dni. W ciągu kilkunastu dni już ponad 400 tysięcy osób zasubskrybowało tę usługę, w której można między innymi korzystać z 13 tysięcy audiobooków i ebooków w aplikacji Empik Go. „Spodziewamy się, że wkrótce cyfrowa forma konsumpcji książek będzie w dużym stopniu wspierać całą branżę” – komentuje Ewa Szmidt-Belcarz, prezes Empiku.
W ostatnich dwóch tygodniach marca klienci Empiku chętnie sięgali po książki, które zapewniają rozrywkę, a także pomagają tłumaczyć trudną rzeczywistość. „Na pewno nadrabiamy zaległości czytelnicze – w tym przypadku korzystamy głównie z wydanych już pozycji, ponieważ niemal 40% premier zaplanowanych na marzec zostało przesuniętych. Odbiorcy chętnie sięgają po tegoroczne i zeszłoroczne bestsellery oraz twórczość popularnych autorów, w tym Remigiusza Mroza, Blanki Lipińskiej czy Alexa Michaelidesa (’Pacjentka’). Widzimy także wzrost zainteresowania książkami o tematyce epidemii – w topach sprzedaży pojawiają się m.in. 'Dżuma’ Alberta Camusa, która obecnie jest wybierana 10 razy chętniej niż rok wcześniej. Do Top 100 Empik.com wskoczył także tytuł 'Co nas (nie) zabije. Największe plagi w historii ludzkości’ Jennifer Wright. W książkach szukamy też tłumaczenia obecnej rzeczywistości, oparcia, lepszego zrozumienia i sposobu na odnalezienie się w trudnej dla każdego z nas sytuacji. W tym kontekście kilkukrotnie sprzedaż zwiększyły książki Harariego czy pozycje takie jak: 'Jak uspokoić swoje myśli’ Sarah Knight czy 'Factfulness’ Hansa Roslinga – ta ostatnia notująca 10-krotnie większe zainteresowanie. Co ciekawe, nie sięgamy już tak chętnie po książki kucharskie” – mówi Ewa Szmidt-Belcarz, prezes Empiku.
Książki elektroniczne stanowią w większym stopniu rozrywkę dla dorosłych i młodzieży, w szczególności osób w wieku 18-24 lat. Do najczęściej wybieranych kategorii należą literatura obyczajowa, literatura faktu, reportaż i kryminał. Coraz chętniej abonenci Empik Go sięgają także po literaturę medyczną oraz książki do nauki języków obcych. Audiobooki częściej wybierane są z myślą o dzieciach. Ponad 16% słuchających odtwarza książki dla najmłodszych – w ostatnich dwóch tygodniach marca ta grupa abonentów przesłuchała już ponad 20% wszystkich tytułów dla dzieci w aplikacji. Pracujący rodzice coraz chętniej puszczają dzieciom pobudzające wyobraźnię bajki audio. Wobec zamkniętych szkół i zbliżających się egzaminów okresowych, wyraźny wzrost zainteresowania notują także lektury szkolne, które stanowią kolejne 5% wszystkich przesłuchanych pozycji. Poza tym Polacy chętnie słuchają kryminałów i literatury obyczajowej.
Dużo wyższy obrót handlowy w Legimi
Sieć to również środowisko naturalne dla serwisu Legimi. W drugiej połowie marca firma wypracowała dla wydawców o 40% wyższy obrót handlowy. „To efekt akcji takich jak aktywna promocja abonamentu Legimi, sprzedaż ebooków i audiobooków do bibliotek oraz zaangażowanie w (…) ogólnopolską akcję promocji czytelnictwa„ – wyjaśnia Katarzyna Domańska z Legimi. Największe wzrosty odnotowali wydawcy, który udostępniają w abonamencie nowości – średni poziom wzrostu wyniósł w ich przypadku 85% (a rekordziści osiągnęli nawet 190%), a także ci, którzy udostępniają swoje e-publikacje w bibliotekach – tu wzrost wyniósł średnio ok. 30%.
Pomimo utrudnień w dostawach książek papierowych w Legimi nie zaprzestaje się również wysyłek książek drukowanych, które od niedawna uzupełniają ofertę abonamentową (dla każdego stałego klienta serwis oferuje rabat aż do 50% ceny okładkowej). „W kolejnych tygodniach planujemy nowe akcje – w tym na Wielkanoc – i spodziewamy się dalszego wzrostu obrotów. Chcemy zaproponować klientom zestaw książek drukowanych w korzystnych cenach i skupić na nich uwagę ponad 100 tysięcy czytelników Legimi” – dodaje Katarzyna Domańska.
Wzrosty również w Nielsen Bookscan Polska, ale z oceną lepiej poczekać
Panel Nielsen BookScan Polska pokrywa mniej więcej 10-15% rynku księgarskiego. Dane dostarcza około 300 księgarń stacjonarnych (m.in. BookBook, Bookszpan, Książnica Polska, Między Kartkami i Świat Książki) oraz dwie księgarnie internetowe (Taniaksiazka.pl i Swiatksiazki.pl). Wstępne raporty mówią, że sprzedaż egzemplarzowa książek za okres od 22 do 28 marca (13 tydzień roku) wzrosła o 12,1% w stosunku do poprzedniego tygodnia (15-21 marca).
I tu na podium znalazła się literatura rozrywkowa. Były to kolejno: nowy thriller B.A. Paris („Dylemat”, wyd. Albatros), trzeci tom trylogii erotycznej Blanki Lipińskiej („Kolejne 365 dni”, wyd. Agora) i książka otwierająca popularną serię dla dzieci i młodzieży „Felix, Net, Nika” Rafała Kosika („Gang Niewidzialnych Ludzi”, wyd. Powergraph). Pozycję czwarta i szósta też należą do Lipińskiej. Cały czas dobrze sprzedają się powieści nawiązujące do rzeczywistości obozowej: „Położna z Auschwitz” (miejsce siódme) oraz „Podróż Cilki” (miejsce ósme). Warto odnotować też obecność w drugiej dziesiątce czterech tomów sagi wiedźmińskiej, która przeżywa kolejny renesans zainteresowania czytelników na fali serialu Netfliksa.
Choć sytuacja powinna napawać optymizmem, z oceną zjawisk w erze wirusowej Nielsen BookScan zaleca poczekać przynajmniej do zamknięcia raportów z pierwszego miesiąca izolacji. „W tej chwili mamy odwołane targi w Londynie, Lipsku, Paryżu, Warszawie, zamknięte galerie handlowe i największe księgarnie stacjonarne, odwołane spotkania autorskie. Wydawcy (i detaliści też!) przestawiają się na pracę zdalną. Gołym okiem widać, że mamy niesamowitą mobilizację po stronie dostawców treści: od autorów, przez wydawców po sprzedawców. Pojawiło się dużo darmowych treści i mocno przecenionych okazji. Nie wiadomo też jak zareagują nabywcy książek. Z jednej strony idzie sygnał, że czytanie uspokaja, odstresowuje i musimy czytać dzieciom, z drugiej strony… czy nie skurczą się budżety domowe?” – komentuje Renek Mendruń, Konsultant z Nielsen BookScan. W panelu da się zauważyć spadek cen i wzrost rabatów detalicznych. „Na pewno jest mocna presja na obniżki cen. Z jednej strony sklepy internetowe (w tym wydawców) oferują duże zniżki, z drugiej strony klienci poszukują tańszych wydań (mniejszy format, miękka oprawa)” – dodaje Mendruń.
Trudny czas dla mniejszych księgarń stacjonarnych
Najbardziej w obecnej sytuacji ucierpieć mogą niezależne księgarnie, które prowadziły jedynie sprzedaż stacjonarną. Z badania przeprowadzonego w trzecim tygodniu marca wynika, że 40% z nich obawia się bankructwa, jeśli stan epidemii potrwa do połowy kwietnia (a wiemy, że potrwa).
Wychodząc z pomocną ręką dla wszystkich mniejszych księgarń dystrybutor książek OSDW Azymut zainicjował i sfinansował akcję, która ma zachęcić do zamawiania w takich miejscach książek przez telefonu (lub za pośrednictwem mediów społecznościowych). Wsparcia księgarzom udzielają nie tylko czytelnicy, ale też np. władze miast.
By wesprzeć lokalnych przedsiębiorców, Sopot zlecił zakupy książek właśnie w lokalnych księgarniach. Biblioteka Sopocka zamawia książki w trzech księgarniach: Ambelucji, Smaku Słowa i Książce dla Ciebie. Pierwszych kilkadziesiąt tytułów już dotarło na biblioteczne półki. Kolejne zamówienia są realizowane.
[am]
fot. główna: Kinga Cichewicz/Unsplash
Kategoria: newsy
