W piątek obchodzimy Międzynarodowy Dzień Tłumacza

30 września 2022

W piątek 30 września przypada Międzynarodowy Dzień Tłumacza. Święto jest okazją do podkreślenia roli tłumaczy w promowaniu różnorodnych kultur, literatury i jej dzieł ze wszystkich krajów świata. To także dzięki ich pracy i pasji polskie książki mają szansę zyskać popularność za granicą. W tym dniu w kilku miastach w Polsce odbędą się wydarzenia związane z tematyką przekładu.

Jak przypomina Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury, święto ustanowiono w dniu świętego Hieronima, autora pierwszego łacińskiego przekładu Biblii i patrona wszystkich tłumaczy. Bez pracy tłumaczy nie moglibyśmy przeczytać większości ulubionych, ważnych, słynnych książek. Tłumaczki i tłumacze, lepiej niż ktokolwiek inny, dostrzegają różnice i podobieństwa między językami, kulturami, tradycjami i unaoczniają nam, że wielojęzyczność stanowi podstawę światowej kultury i literatury.

Warto jednak pamiętać, że tłumacze nie tylko przybliżają nam literaturę ze świata, ale również pomagają w promowaniu polskich książek za granicą. „Wasza praca – czy misja albo wręcz powołanie, bo przecież to coś, co wymaga iskry talentu, niezwykłego uporu i siły charakteru – jest fundamentem obecności literatury polskiej na świecie. Bez Waszych przekładów i zaangażowania czytelnicy nie mogliby obcować z najważniejszymi dziełami naszej kultury” – napisał w okolicznościowym liście dyrektor Instytutu Książki Dariusz Jaworski.

W dniu święta w Warszawie i Trójmieście, ale także w Krakowie i Poznaniu odbędą się wydarzenie poświęcone pracy tłumaczy i tłumaczek literatury. Poniżej znajdziecie więcej informacji na temat przygotowanych spotkań.

Warszawa

Stowarzyszenie Narodowych Instytutów Kultury Unii Europejskiej (EUNIC) razem z Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury i Komisją Europejską, organizuje rokrocznie w Warszawie specjalne wydarzenie poświęcone przekładom. Ma ono zwrócić uwagę na zasadniczą rolę tłumaczy i tłumaczek w odbiorze obcojęzycznej literatury i kultury oraz fakt, że swoją pracą translatorską współtworzą literaturę światową.

W piątek w Teatrze Ochoty im. Haliny i Jana Machulskich odbędą się „Wieczorne tłumaczy i tłumaczek rozmowy”, czyli dyskusje o przygodach związanych z przekładem powieści kryminalnych oraz o blaskach i cieniach rezydencji twórczych dla tłumaczy i tłumaczek. A dla początkujących tłumaczy języka szwedzkiego i francuskiego przygotowano tego dnia dwa warsztaty (obowiązuję zapisy).

Spotkania z autorami przekładów odbędą się o godz. 18:00. W wydarzeniu „Europejska mapa zbrodni – o tłumaczeniu powieści kryminalnych” udział wezmą Wojciech Charchalis (portugalski), Bożena Kojro (fiński), Anna Osmólska-Mętrak (włoski) i Julia Różewicz (czeski). Rozmowę poprowadzą Justyna Kwiatkowska i Agata Teperek. Następnie „O rezydencjach fakty i plotki” opowiedzą Paulina Ciucka (litewski), Dorota Konowrocka-Sawa (angielski), Katarzyna Marczewska (francuski) i Anna Michalczuk-Podlecki (estoński), a wypytywać ich będzie Justyna Czechowska.

Od 2012 roku w programie znajdują się też lekcje i warsztaty w warszawskich liceach, prowadzone przez uznanych tłumaczy literatury, którzy przybliżają młodzieży wybrane aspekty swojej pracy. W tym roku – w październiku – z uczniami spotkają się Paulina Ciucka (litewski), Dominika Górecka (szwedzki), Jakub Jedliński (francuski), Joanna Kornaś-Warwas (rumuński), Adam Lipszyc (niemiecki), Tomasz Ososiński (niemiecki) i Aga Zano (angielski).

(fot. Bartosz Bańka/IKM)

Trójmiasto

W Gdańsku świętowanie Dnia Tłumacza ma dwudniowy charakter. Instytut Kultury Miejskiej razem z Biblioteką Sopocką i Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury przygotowali spotkania na temat literatury słowiańskiej w Kazachstanie, doświadczeniach tłumaczenia tekstów wojennych oraz przekładów kultowych książek.

W czwartek 29 września w Instytucie Kultury Miejskiej w Gdańsku rozmawiano o literaturze słowiańskiej w Kazachstanie. Jurij Serebriansky opowiedział o aktualnych tendencjach językowych, specyfice pracy środowiska tłumaczy w kraju, w którym żyje ponad 130 mniejszości narodowych. Natomiast podczas późniejszej debaty tłumacze Zofia Szachnowska-Olesiejuk, Tomasz S. Gałązka i Jacek Giszczak próbowali wyjaśnić, jak niezwykłym i często bolesnym jest doświadczenie pracy z tekstem koncentrującym się wokół wojny.

W piątek 30 września o godz. 18:00 w Bibliotece Sopockiej zaplanowano spotkanie poświęcone przekładaniu na nowo książki-legendy, jaką jest „Mały Książę”. Co robi tłumacz stojący przed zadaniem przetłumaczenia na nowo rady Lisa, którą od lat znamy w formie: „Dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu”? O tych i innych wyzwaniach związanych z nowym przekładem dzieła Antoine’a de Saint-Exupéry’ego z dr Martyną Lemańczyk porozmawia Ewa Lewandowska.

Poznań

W Poznaniu Międzynarodowy Dzień Tłumacza zbiega się z konferencją naukową „110 lat 'Anne of Green Gables’ L.M. Montgomery w Polsce. Recepcja, przekłady, nowe odczytania i perspektywy badawcze”, która odbywają się w dniach 28‒30 września na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Konferencja jest transmitowana na profilu Zespołu ds. Badań nad Literaturą i Kulturą Dziecięcą WFPiK UAM.

Kraków

Zarząd Oddziału Południowego Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury zaprasza tłumaczy i ich sympatyków na wspólne spotkanie z okazji święta o godz. 18:00 w knajpce Hamsa na krakowskim Kazimierzu.

[am]

Tematy: , , , , , , , ,

Kategoria: wydarzenia