Michel Houellebecq lirycznie. Premiera zbioru wierszy „Niepogodzony”

16 czerwca 2021

Nakładem Wydawnictwa W.A.B. ukazał się zbiór wierszy Michela Houellebecqa. Książka „Niepogodzony. Antologia osobista 1991-2013” zawiera pisane na przestrzeni ponad 20 lat utwory pogrupowane w porządku subiektywnym: takim, jaki autor chciał im nadać.

Wiele osób zna go przede wszystkim jako twórcę poczytnych powieści, które wzbudzają na całym świecie tyle samo zachwytów, co kontrowersji. Nie wszyscy wiedzą jednak, że Michel Houellebecq zadebiutował na rynku literackim poezją. W 1988 roku jego wiersze ukazały się w czternastym numerze periodyku „La Nouvelle Revue de Paris”. Rozgłos zapewniło mu wydane kilka lat później „Poszerzenie pola walki”, a opublikowane w przeciągu następnych dekad książki, w tym m.in. „Cząstki elementarne”, „Możliwości wyspy” czy „Mapa i terytorium”, przyniosły mu liczne nagrody i sławę.

Ale nawet wtedy, gdy był już znany na całym świecie, nie przestał pisać wierszy. Zostały one zebrane w tomie „Niepogodzony. Antologia osobista 1991-2013”. „Tytuł szybko mi się narzucił. Ogólnie rzecz biorąc, można powiedzieć, że wciąż nie pogodziłem się z tym coraz bardziej zdepoetyzowanym światem, pomimo rzadkich chwil ukojenia, których mogę zakosztować. Ponieważ brakuje harmonii, pozostaję 'niepogodzony’ z nim” – powiedział w jednym z wywiadów Houellebecq.

Książka obejmuje 132 wiersze pochodzące z czterech opublikowanych tomów autora. Choć daje przegląd całej jego twórczości poetyckiej, to jednak utwory nie zostały umieszczone w porządku chronologicznym, który pozwalałby odkryć ewolucję stylu pisarza. Houellebecq osobiście wybrał kolejność ich ułożenia w książce. „Zajęło mi to dużo czasu. Podzieliłem wszystko na pięć tematycznych sekcji. Każda z nich kończy się tekstem, który oceniłem jako najlepszy, ale stale przestrzegałem logiki ciągłości” – tłumaczy pisarz.

W „Niepogodzonym” Michel Houellebecq wyraża wierszem to, co zwykle czyni za pomocą prozy. Pisze o nieszczęściu, osamotnieniu, biedzie, pożądaniu i rozpaczy, co układa się w dojmujący obraz cywilizacji, której koniec nieubłaganie się zbliża. Sytuacje prozaiczne mieszają się tu z wnikliwymi obserwacjami i gorzkimi analizami. Wiemy, że ten mizantrop w nic nie wierzy, ale pozostaje coś, co trzyma go na powierzchni – to wspomnienie miłości i obietnica, że rzadkie momenty prawdziwego piękna jeszcze się zdarzają.

Sam pisarz uważa, że jego poezja ujawnia coś więcej z jego artystycznej osobowości niż proza. „Wiele moich wierszy przedstawia z grubsza sytuacje, które można znaleźć w moich powieściach. W szczególności te najbardziej liryczne lub te, w których pojawia się podmiot liryczny. Ale niektóre wiersze nie mają powieściowego odpowiednika” – mówi Houellebecq. „Moja poezja jest szersza” – dodaje.

Warto odnotować, że część zebranych w tym tomie utworów doczekała się muzycznej oprawy. W 2000 roku ukazała się płyta, na której Houellebecq melorecytuje swoje wiersze do nagrań zaaranżowanych przez Bertranda Burgalata. Jednego z nich, zatytułowanego „Zmierzch” możecie posłuchać poniżej. Kilka tekstów z tomu „Niepogodzony” przeczytacie też w naszej czytelni: wiersz bez tytułu, „Sztuka współczesna”, „Panna” i „Nowy Ład”. Antologia ukazała się w przekładzie Macieja Frońskiego i Szymona Żuchowskiego.