Zyta Rudzka laureatką Nagrody Literackiej Nike 2023 za powieść „Ten się śmieje, kto ma zęby”
Tegoroczną zwyciężczynią Nagrody Literackiej Nike za powieść „Ten się śmieje, kto ma zęby” została Zyta Rudzka. Werdykt jury poznaliśmy w niedzielę, 1 października, podczas uroczystej gali w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego. Natomiast nagroda Nike Czytelników trafiła do Grzegorza Piątka za książkę „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939”.
Opublikowana nakładem Wydawnictwa W.A.B. powieść „Ten się śmieje, kto ma zęby” to historia fryzjerki męskiej, która musi pochować zmarłego męża. „To książka-wyzwanie. Nienajłatwiejsza w formie, niewątpliwie dostarcza paliwa do przemyśleń. A także inspiracji potrzebnej w chwilach, kiedy nie pozostaje nic innego, jak otrzepać się, ruszyć z miejsca i wyprawić – oby jedynie metaforyczny – pogrzeb” – pisał w naszej redakcyjnej recenzji Sebastian Rerak. W czerwcu Zyta Rudzka zdobyła już za tę książkę Nagrodę Literacką m.st. Warszawy w kategorii „proza”. Teraz przyszedł czas na Nike.
„Dziś nagradzamy Weryzm. Po wahaniu zapisuję to wielką literą, choć słownikowe znaczenie, wskazujące na technikę odwzorowania rzeczywistości, dałoby dobry napęd interpretacji powieści Zyty Rudzkiej – wszak jej postacie i ich środowisko zdają się podobne do czegoś znanego, sąsiedzkiego. Wystarczyłoby wejść do miejskiego zakamarka, w poprzek dzielnicy, by rozpoznać scenerię. W podupadłych zakładach rzemieślniczych czeka na nas Weryzm, ten pisany wielką literą – mocna, suwerenna kobieta, bez ceregieli wykonująca swój fach – strzeżenie, czesanie, żegnanie” – mówiła w laudacji na cześć laureatki Inga Iwasiów, przewodnicząca jury Nagrody Literackiej Nike.
„Nagradzając Zytę Rudzką za powieść 'Ten się śmieje, kto ma zęby’, wyróżniamy istotną, angażującą czytelniczo prozę, fikcję tak porywającą, że odpowiada na pytania zadawane realności” – dodała.
Zwyciężczyni Nike 2023 otrzymała 100 tysięcy złotych i statuetkę projektu Gustawa Zemły. Odbierając nagrodę, Zyta Rudzka powiedziała: „Bardzo mi się ten Weryzm podobał. Wydaje mi się, że Weryzm to może być słowo na określenie kobiecej siły, która jest mocarna, ale niewidoczna, którą się bagatelizuje. Przyjmuję tę nagrodę jako nagrodę dla mojej bohaterki, która właściwie przez całą powieść maszeruje, maszeruje po swoją wolność i codziennie dokonuje takiego wysiłku egzystencjalnego, żeby przeżyć, ale przede wszystkim żeby żyć na swoich zasadach”.
Swoją nagrodę przyznali też czytelnicy „Gazety Wyborczej”, którzy wybierali ulubione lektury spośród 7 książek nominowanych do Nike 2023. W plebiscycie najwięcej głosów otrzymał Grzegorz Piątek za opublikowaną przez W.A.B. książkę „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939”, zdobywając nagrodę Nike Czytelników 2023. Podobnie jak w przypadku Zyty Rudzkiej mamy tu do czynienia z publikacją, która zdobyła już w tym roku inną ważną nagrodę – gdyńską Kostkę Literacką.
„Przede wszystkim wypada mi podziękować wszystkim głosującym i agitującym za głosowanie na tę książkę. Było trochę osób znajomych i nieznajomych, które to robiły. Bardzo to doceniam. Jest dla mnie też niesamowitą przyjemnością i zaszczytem stać na tej scenie drugi raz po dwóch latach, po finale z 2021 roku. Czuję się niesamowicie wyróżniony i dowartościowany. Chciałem też powiedzieć, że jestem bardzo szczęśliwy w tej siódemce. Przeczytałem wszystkie finałowe książki oprócz Piotra Sommera – na szczęście go dzisiaj nie ma – bo poezję bardzo trudno znaleźć w księgarniach. Wszystkie te książki dały mi coś cennego, ze wszystkich się czegoś nauczyłem, czymś mnie poruszyły, dały też do myślenia na temat warsztatu literackiego, każda z nich. Myślę, że wszyscy siedmioro po tej gali możemy poczuć się, że jesteśmy wspaniali. Cenię wszystkie te książki i chcę, żebyście pisali dalej. Czekam na wasze kolejne książki” – powiedział Grzegorz Piątek.
Nagroda Literacka Nike przyznawana jest za najlepszą książkę roku. W konkursie mogą startować wszystkie gatunki literackie. Nagrody nie można podzielić ani nie przyznać. W 2022 roku jury przyznało Nike Jerzemu Jarniewiczowi za tom poezji „Mondo Cane”. Wśród wcześniejszych laureatów są m.in. Stanisław Barańczak, Czesław Miłosz, Tadeusz Różewicz, Olga Tokarczuk (dwukrotnie), Joanna Bator, Wiesław Myśliwski (dwukrotnie) i Andrzej Stasiuk.
Oprócz Ingi Iwasiów w jury Nagrody Literackiej Nike zasiadali w tym roku: Marek Beylin, Przemysław Czapliński, Justyna Jaworska, Tadeusz Nyczek, Masza Potocka, Krzysztof Siwczyk, Maria Topczewska i Maria Zmarz-Koczanowicz. Decyzję o laureatce jurorzy podjęli w dniu wręczenia nagrody – w niedzielę, 1 października.
Uroczystość wręczenia Nike 2023 była transmitowana na żywo na antenie TVN24 BiS oraz w serwisie Wyborcza.pl. Można ją obejrzeć w całości poniżej:
[am]
fot. TVN24 BiS
Kategoria: newsy
