Ogłoszono długą listę nominowanych do Nagrody Angelus 2023. Dominują trzy języki

26 czerwca 2023

Ze 125 książek zakwalifikowanych do Nagrody Angelus jury wybrało 14, które otrzymały nominacje. Spośród nich wyłoniona zostanie finałowa siódemka. Tegorocznego laureata poznamy 14 października.

W gronie nominowanych najliczniej reprezentowane są trzy języki – na długiej liście znalazły się po cztery książki w językach ukraińskim, polskim i niemieckim. W tym ostatnim przypadku należy jednak doprecyzować, że niemieckojęzyczna reprezentacja składa się z Austriaka, Bośniaka oraz dwóch pisarek z Niemiec. Stawkę uzupełniają książki anglojęzycznej pisarki z Albanii i autorki ze Słowacji.

Na długiej liście nominowanych znajdziemy książki autorów i autorek nad Wisłą dobrze już czytelnikom znanych, jak chociażby Oksany Zabużko (laureatki Angelusa 2013) i Zyty Rudzkiej (tegorocznej laureatki Nagrody Literackiej m.st. Warszawy), ale też osób, które w 2022 roku na polskim rynku wydawniczym debiutowały.

Oto lista nominowanych do Nagrody Angelus (w kolejności alfabetycznej według nazwiska):

1. Stanisław Asiejew „Świetlana Droga. Obóz koncentracyjny w Doniecku”, tłum. Marcin Gaczkowski, wyd. Kolegium Europy Wschodniej (Ukraina),
2. Tamara Duda „Córeczka”, tłum. Marcin Gaczkowski, wyd. Kolegium Europy Wschodniej (Ukraina),
3. Alois Hotschnig „Na siedząco lepiej się ucieka”, tłum. zbiorowe, wyd. Od Do (Austria),
4. Katarína Kucbelová „Czepiec”, tłum. Katarzyna Dudzic-Grabińska, wyd. Ha!art (Słowacja),
5. Andrzej Muszyński „Dom ojców”, wyd. Czarne (Polska),
6. Deniz Ohde „W sztucznym świetle”, tłum. Zofia Sucharska, wyd. Marpress (Niemcy),
7. Zyta Rudzka „Ten się śmieje, kto ma zęby”, wyd. W.A.B (Polska),
8. Judith Schalansky „Spis paru strat”, tłum. Kamil Idzikowski, wyd. Ha!art (Niemcy),
9. Piotr Siemion „Bella, ciao”, Wydawnictwo Filtry (Polska),
10. Saša Stanišić „Skąd”, tłum. Małgorzata Gralińska, wyd. Książkowe Klimaty (Bośnia i Hercegowina / Niemcy),
11. Ziemowit Szczerek „Wymyślone miasto Lwów”, wyd. Czarne (Polska),
12. Natalia Śniadanko „Porządne papiery arcyksięcia Wilhelma”, tłum. Bohdan Zadura, Państwowy Instytut Wydawniczy (Ukraina),
13. Lea Ypi „Wolna. Dzieciństwo i koniec świata w Albanii”, tłum. Krzysztof Środa, wyd. Czarne (Albania),
14. Oksana Zabużko „Planeta Piołun”, tłum. Katarzyna Kotyńska, Anna Łazar, Joanna Majewska, wyd. Agora (Ukraina).

O nominacjach zadecydowało jury, któremu od ubiegłego roku przewodniczy Martin Pollack, austriacki pisarz i tłumacz literatury polskiej, laureat Angelusa z 2007 roku. Wraz z nim w gremium jurorskim zasiadają: Wojciech Browarny (literaturoznawca, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego), Kinga Dunin (socjolożka, publicystka, krytyczka literacka), Michał Nogaś (dziennikarz radiowy i prasowy specjalizujący się w literaturze), Mykoła Riabczuk (ukraiński krytyk literacki i eseista), Justyna Sobolewska (krytyczka literacka, dziennikarka tygodnika „Polityka”) oraz Andrzej Zawada (krytyk i historyk literatury, professor emeritus Uniwersytetu Wrocławskiego). To od decyzji tych osób zależeć będzie, które siedem książek z początkiem września zakwalifikuje się do finału Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus.

Zwycięzca lub zwyciężczyni otrzyma 150 tysięcy złotych, co czyni Angelusa najwyżej opłacaną nagrodą literacką w Polsce. Z kolei finaliści mogą liczyć na wyróżnienia finansowe w wysokości 5 tysięcy złotych. Ale Angelus to nie tylko wyróżnienia dla autorów książek, doceniana jest także praca tłumaczy. Od 2020 roku nagroda za przekład wynosi 40 tysięcy złotych, a otrzymuje ją autorka lub autor przekładu na język polski zwycięskiej książki. Natomiast w przypadku, gdy nagrodzona zostanie pozycja napisana oryginalnie w języku polskim, to jury spośród finałowej siódemki wskazuje książkę, która ich zdaniem przełożona została najlepiej. W historii Angelusa taka sytuacja miała miejsce dwukrotnie, ostatnio w roku 2022.

Pulę wyróżnień uzupełnia Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej – upamiętniająca pierwszą przewodniczącą jury Angelusa. O tym, w czyje ręce trafia, decyduje publiczność w internetowym głosowaniu, oddając głosy na książki z finałowej siódemki. Laureat plebiscytu otrzymuje zaproszenie na trzymiesięczną rezydencję literacką we Wrocławiu.