Biblioteka Milana Kundery oficjalnie otwarta. Archiwum zgromadzono w Brnie, rodzinnym mieście pisarza

7 kwietnia 2023

W sobotę 1 kwietnia w Brnie otwarto Bibliotekę Milana Kundery. Znalazło się w niej ponad 3 tysiące różnych wydań i tłumaczeń książek pisarza, ogromny zbiór recenzji z całego świata oraz duża część jego osobistego archiwum, które obejmuje korespondencję m.in. z Federico Fellinim, Fernando Arrabalem i François Truffautem. Sam Kundera, który tego dnia obchodził 94. urodziny, nie był obecny na uroczystości, gdyż – jak przekazał jego francuski wydawca – jest ciężko chory.

Biblioteka Milana Kundery została ulokowana na pierwszym piętrze Biblioteki Ziemi Morawskiej w Brnie, rodzinnym mieście pisarza. Jak wyjawił dyrektor książnicy, Tomáš Kubíček, pomysł wyszedł od żony Milana, Věry, w 2018 roku, gdy przygotowywano wystawę poświęconą autorowi „Nieznośnej lekkości bytu”. „Kiedy przeglądaliśmy ogromny stos książek, przyszła Věra i powiedziała: 'Czy nie byłoby lepiej, gdybyś się tym kiedyś zajął i przeniósł je do Biblioteki Ziemi Morawskiej?” – wspomina Kubíček.

Według dyrektora biblioteki Milan Kundera miał entuzjastycznie zareagować na ten pomysł, ale realizacja przedsięwzięcia zajęła kilka lat. Przeniesienie archiwum było wielokrotnie przekładane z powodu pandemii koronawirusa. W końcu latem ubiegłego roku załadowano w Paryżu ponad 3 tysiące książek i około 25 skrzyń z archiwalnymi materiałami, a następnie przetransportowano je do Brna.

(fot. Moravská Zemská Knihovna)

„Projekt ten nie odniósłby sukcesu bez Věry Kunderowej” – podkreśla Kubíček. „To dzięki jej niezłomnemu poświęceniu i ciężkiej pracy udało nam się zebrać i przewieźć całą kolekcję. Biblioteka Ziemi Morawskiej jest zatem szczególnie wdzięczna nie tylko Milanowi Kunderze, ale także jego żonie” – dodaje.

Do otrzymanego zbioru wszystkich wydań i tłumaczeń dzieł Kundery bibliotekarze dołączyli także pozycje poświęcone jego twórczości. Na mocy porozumienia z Kunderami i właścicielami praw autorskich do kolekcji będą też dodawane wszystkie nowe wydania książek pisarza. Oznacza to, że Biblioteka Milana Kundery będzie powiększać się średnio o jedną lub dwie książki tygodniowo.

(fot. Moravská Zemská Knihovna)

Książkowe zbiory są już dostępne dla czytelników. Natomiast dokumenty z archiwum pisarza będą w ciągu najbliższego roku sukcesywnie skanowane, a po zdigitalizowaniu zostaną udostępnione w formie elektronicznej na komputerach w czytelni.

Biblioteka Milana Kundery została pomyślana jako centrum wiedzy o twórczości pisarza. Ma jednak służyć także jako przestrzeń do dyskusji, publicznych odczytów i spotkań z autorami z Czech i ze świata. Instytucja przygotuje program kulturalny, który skupi się zarówno na tematach literackich, jak i społecznych. W ten sposób chce inspirować do refleksji i krytycznego spojrzenia na świat, w którym żyjemy, do czego zachęcają powieści i eseje Kundery.

(fot. Moravská Zemská Knihovna)

Program ustalać będzie rada programowa Biblioteki Milana Kundery, w skład której wchodzą wybitne postaci europejskiego życia literackiego i kulturalnego: dyrektor targów książki we Frankfurcie Juergen Boos, francuska dramatopisarka i aktorka Yasmina Reza, brytyjski pisarz Adam Thirlwell, francuska pisarka i dziennikarka Florence Noiville, ambasador Francji w Czechach Alexis Dutertre, włoska wydawczyni i pisarka Teresa Cremisi, dyrektor Teatru Narodowego w Brnie Martin Glaser oraz dyrektor Biblioteki Ziemi Morawskiej Tomáš Kubíček. Gmina Brno, która również bierze udział w projekcie, nominowała do rady programowej Miroslava Balaštíka, redaktora naczelnego wydawnictwa Host.

(fot. Moravská Zemská Knihovna)

Podczas uroczystego otwarcia biblioteki minister kultury Martin Baxa odczytał list od Very, opisujący jej odczucia związane z przeniesieniem biblioteki z Paryża do Brna. Jak podkreśliła, w ten sposób jej mąż symbolicznie wraca do rodzinnego miasta, o którym z nostalgią myślał podczas pobytu we Francji.

Kubíček przyznał, że nie spodziewa się, by Kunderowie wkrótce odwiedzili Brno ze względu na ich stan zdrowia i dużą odległość. W ich imieniu na uroczystości pojawił się francuski wydawca pisarza, Antoine Gallimard, który powiedział, że 94-letni Milan jest ciężko chory.