Niepublikowany dramat Jeana Geneta o rzymskim cesarzu Heliogabalu ujrzy światło dziennie

28 marca 2024

W czerwcu 1942 roku, podczas odsiadki w więzieniu, Jean Genet napisał sztukę o ostatnich dniach życia cesarza Heliogabala. Dzieło uznawane do tej pory za zaginione odkryto w Bibliotece Houghton na Harvardzie. Zostanie ono opublikowane na początku kwietnia we Francji.

Jean Genet miał w swoim życiu liczne zatargi z prawem. Tylko w latach 1938-1941 był ośmiokrotnie osadzany w więzieniu, spędzając za kratkami łącznie prawie 700 dni. 14 kwietnia 1942 roku po raz kolejny został aresztowany, tym razem za kradzież książek z księgarni. Trafił najpierw do więzienia w Santé, a potem został przeniesiony do Fresnes. To tam zaczął pisać swoje pierwsze dzieła, które opublikował po wyjściu na wolność jesienią 1942 roku.

Jeszcze przed zwolnieniem z więzienia, które nastąpiło 15 października, Genet podjął się opublikowania na własny koszt poematu „Skazany na śmierć”. Do tego czasu miał już też napisaną m.in. powieść „Matka Boska Kwietna”, a także kilka dramatów, wśród nich był „Heliogabal”. Istnienie niektórych ze sztuk było czasami kwestionowane, ale akurat „Heliogabal” nie należał do tych utworów. Tekst widział m.in. przyjaciel Geneta, François Sentein, jak również Jean Cocteau i Marc Barbezat. Sztukę czytał również Jean Marais, któremu zaproponowano rolę tytułową w inscenizacji. Historia cesarza, który był zachwycony, kiedy nazywano go kochanką byłego niewolnika Hieroklesa, i obiecywał ogromne sumy lekarzom, jeśli tylko zapewnią mu kobiece genitalia, nie przypadła jednak aktorowi do gustu. Genet nie zrezygnował jednak z projektu wydania sztuki i wystawienia jej na scenie.

Jean Cocteau nakłonił Geneta, by ten podpisał umowę autorską z jego sekretarzem, Paulem Morihienem. Umowa miała obejmować nie tylko powieści, ale też sztuki teatralne, w tym „Heliogabala”. W 1948 roku oficyna Nagel Editions ogłosiła, że jesienią opublikuje tekst dramatu, ale książka nigdy się nie ukazała. W latach 50. Morihien sprzedał manuskrypt „Heliogabala” księgarni specjalizującej się w rękopisach. Odnalazł się on po latach w Bibliotece w Houghton.

Na manuskrypcie widnieje dopisek „Fresnes-lès-Rungis, czerwiec 1942”. Wiadomo, że utwór został nabyty przez bibliotekę w 1983 roku. Tekst ukaże się 4 kwietnia we Francji nakładem wydawnictwa Gallimard.