Zapowiedzi książkowe Wydawnictwa Filtry na pierwsze półrocze 2024 roku

16 lutego 2024

Wydawnictwo Filtry rozpoczęło 2024 rok mocnym tytułem, który już budzi niemałe zainteresowanie. Równie intrygująco przedstawiają się plany oficyny na kolejne miesiące.

Dahlia de la Cerda „Wściekłe suki”, tłum. Katarzyna Okrasko – premiera: 24 stycznia

„Wściekłe suki” to głośny debiut Dahlii de la Cerdy, młodej meksykańskiej pisarki i aktywistki. W tej barwnej, pełnej odniesień do popkultury opowieści spotykamy kobiety z różnych klas społecznych, które łączy jedno: wszystkie borykają się z ciężarem patriarchatu. Tytułowe „wściekłe suki” mają przerąbane – dokonują nielegalnych aborcji, mierzą się z rasizmem i transfobią, wchodzą w konflikt z narcos, uciekają się do kradzieży, rozdają sprawiedliwość bronią. Dahlia de la Cerda sięga po mocne, igrające z życiem postaci kobiece i czyni to mocnym językiem – kolokwialnym, brudnym, bez ogródek opisującym przemoc, która otacza bohaterki. Jak napisała Andrea Abreu, ta książka oblepia cię błotem, ale i w równym stopniu oczyszcza.

Megan Nolan „Zwykłe ludzkie ułomności”, tłum. Katarzyna Makaruk – premiera: 28 lutego

„Zwykłe ludzkie ułomności” to druga książka Megan Nolan, autorki głośnego i nagradzanego debiutu „Akty desperacji”. Przez anglosaskich krytyków zgodnie została okrzyknięta powieścią mistrzowską i na dobre ugruntowała międzynarodową pozycję młodej irlandzkiej pisarki. Nolan, budując wciągającą akcję, gra tu z poetyką thrillera („zabiła czy nie zabiła?”), ale tak naprawdę interesuje ją liryczny portret rodziny, której ułomności na pozór są zbyt pospolite, by czynić z nich literacki temat. Tymczasem autorka z codziennych zdarzeń, ludzkich defektów, błędów i potknięć tka mini-sagę na miarę Jonathana Franzena.

Trzymająca w napięciu fabuła jest tu oczywiście atutem, ale o wielkości „Zwykłych ludzkich ułomności” stanowi empatia, z jaką autorka potrafi wczuć się w myśli i emocje tych, którzy – w powszechnej opinii – „nie umieją się wysławiać”. Niezwykła powieść o zwykłym życiu i o nieopatrznych krokach, jakie każdemu mogą się zdarzyć, a odmieniają los na zawsze. Dziedziczone z pokolenia na pokolenie traumy i słabości, ugruntowane miejscem w społecznym porządku, Nolan podnosi do rangi fatum; porywy serca, pożądania i gnuśność ukazuje niczym hybris. Czyta się tę kronikę dnia mizernego niczym tragedię grecką – choć pozbawioną patosu i bogów.

Camila Sosa Villada „Kurewny”, tłum. Maria Broda – premiera: 27 marca

Camila Sosa Villada to urodzona w 1981 roku argentyńska autorka kilku książek, aktorka, piosenkarka i aktywistka LGBT+. Pracowała jako seksworkerka i pokojówka. Ukończyła teatrologię na Uniwersytecie Narodowym w Córdobie. Jej powieść „Kurewny” ma status jednej najważniejszych książek latynoamerykańskich XXI wieku. W samej tylko Argentynie sprzedała się dotychczas w pół milionie egzemplarzy. Była tłumaczona na wiele języków. Zachwycili się nią m.in. Édouard Louis i Torrey Peters.

Centrum wszechświata powieści Sosy Villady znajduje się parku Sarmienta w argentyńskiej Córdobie. To tutaj władzę sprawują tytułowe kurewny, czyli lokalne transseksworkerki. Kiedy w środku nocy liderka pracownic, 178-letnia ciotka Encarna, odnajduje porzucone niemowlę, cała parkowa wspólnota staje na rzęsach, pragnąc stworzyć mu godne warunki życia i rodzinę zastępczą. Czy jednak współczesne społeczeństwo dorosło do tego, by zaakceptować taki kształt rodziny? Sosa Villada ukazuje podłości maczystowskiego świata, w którym odrzucenie kulturowego mężczyzny zdaje się jedynym słusznym wyborem; w swojej powieści raz po raz korzysta ze stylu reportażowego, to znowu ucieka się do realizmu magicznego, jawiącego się jako odtrutka na okrucieństwa rzeczywistości.

„Kurewny” to porywająca, pełna empatii opowieść o dorastaniu osób wyrzuconych na margines świata. To także niezwykłe świadectwo istnienia poza binarnym podziałem ról płciowych.

Izabela Tadra „Hotel ZNP” – premiera: kwiecień

Izabela Tadra od dwudziestu lat mieszka w Warszawie. Jest studentką Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Teatralnej i Telewizyjnej w Łodzi. W przeszłości zajmowała się dziennikarstwem. Publikowała m.in. w „Fantasy”, „Super Expressie”, „Pulsie Biznesu” i „Bluszczu”. Od kilkunastu lat pracuje w branży PR. „Hotel ZNP” to jej debiut prozatorski.

Hotel ZNP to prawdopodobnie najbrzydszy hotel w Warszawie. Ma jednak kilka zalet: z jego okien rozpościera się ładny widok na Wisłę, w szufladach nocnych stolików zamiast Biblii można znaleźć kryształowe popielniczki, a przede wszystkim – położony jest dokładnie w połowie drogi między domami Belci i mężczyzny, który ją interesuje. To dlatego para wybrała właśnie ten przybytek na miejsce schadzki.

„Hotel ZNP” jest bernhardowską z ducha, bezwzględną rozprawą z mieszczańskim społeczeństwem i tradycyjnie pojmowaną rodziną. Świat ukazywany przez Tadrę to emocjonalna pustynia, na której nie mają prawa przetrwać żadne prawdziwe uczucia i więzi. Bohaterka walczy tu dosłownie o swoje prawo do łysej głowy i papierosów, a metaforycznie o prawo do własnego głosu i poszukiwania szczęścia. To powieść dowcipna, a zarazem okrutna i bolesna.

Michaił Jelizarow „Ziemia”, tłum. Piotr Braszak – premiera: kwiecień

Michaił Jelizarow jest obecnie jednym z najważniejszych i najbardziej kontrowersyjnych pisarzy rosyjskich, laureatem rosyjskiego Bookera. „Ziemia” ukazała się po siedmiu latach ciszy Jelizarowa, zdobyła liczne wyróżnienia i szybko została okrzyknięta najważniejszą książką w dorobku pisarza, ale też zalicza się ją do najlepszych przykładów literatury rosyjskiej ostatnich lat.

„Ziemia” to pełen rozmachu (ponad 600 stron!) panoramiczny obraz Rosji w XXI wieku. Jelizarow z niezwykłą precyzją opisuje rosyjską rzeczywistość, dzięki czemu pozwala lepiej zrozumieć genezę współczesnych wydarzeń, a niektóre wątki w tej opublikowanej w 2019 roku książce wydają się wręcz profetyczne. Mafia pogrzebowa jest tutaj soczewką, przez którą oglądamy degenerację społeczeństwa po rozpadzie Związku Radzieckiego. Ale to też opowieść o niezmienności charakteru rosyjskich przywódców, o tym, że niezależnie co uzasadnia wyzysk i ekspansję – religia, doktryna komunistyczna, pieniądz czy wszystko razem wzięte – zawsze tracą na tym zwykli ludzie, którzy rozpaczliwie poszukują czegokolwiek w życiu, na co mieliby jakikolwiek realny wpływ.

Clemens J. Setz „Pociecha rzeczy okrągłych”, tłum. Agnieszka Kowaluk – premiera: maj

Clemens J. Setz (ur. 1982) to dziś jedna z najjaśniejszych gwiazd literatury niemieckojęzycznej. Ten pochodzący z austriackiego Grazu pisarz jest już – mimo młodego wieku – laureatem całej feerii ważnych nagród, na czele z tą im. Georga Büchnera, która w świecie niemieckojęzycznym stanowi coś w rodzaju przepustki do ekstraklasy. Büchnera otrzymali m.in. Peter Handke, Thomas Bernhard, Elias Canetti i Elfriede Jelinek. Ta ostatnia uważa Setza za najwybitniejszego żyjącego austriackiego pisarza.

Zbiór opowiadań „Pociecha okrągłych przedmiotów” to pierwsza próba oddania polskim czytelniczkom i czytelnikom literackiego świata Clemensa J. Setza. Pisarz lubi żonglować gatunkami, umiejętnie korzysta z romantycznej i modernistycznej tradycji grozy i groteski, a przede wszystkim z najlepszych wzorców science fiction od Philipa K. Dicka po Davida Lyncha. Krytyka podkreśla jego powinowactwo z Peterem Handkem, Franzem Kafką, Edgarem Allanem Poe i Jamesem Joycem, a także Robertem Walserem, Davidem Fosterem Wallacem, Thomasem Pynchonem i Stevenem Kingiem.

Żywioł science fiction jest w opowiadaniach Setza nośnikiem metafory współczesnego osamotnienia i wykluczenia. Dysponującego niecenzurowaną niczym fantazją pisarza interesuje wszystko, co odbiega od normy, dziwactwa, fobie, nerwice; to, co chore i podatne na zranienie. Pozorne szaleństwo jest dla postaci Setza sposobem radzenia sobie z bólem i chaosem świata. W dobie coraz powszechniejszej prozy autobiograficznej, której ambicją jest odzwierciedlenie rzeczywistości, igrające z realnością opowiadania Setza stanowią ożywcze doświadczenie literackie.

Bożena Keff „Nieśmiertelny” – premiera: maj

Bożena Keff, autorka dwukrotnie nominowana do Nagrody Literackiej Nike, powraca w wielkim stylu ze zbiorem tekstów, który składa się na portret podwójnie źle widzianej narratorki – kobiety i Żydówki, a także inteligentki, obserwującej przemiany w Polsce na przestrzeni lat. Początkiem jest Zagłada, jest rok 1968, ale też karnawał Solidarności, stan wojenny i tworzenie nowego porządku liberalnego. Splot antykomunizmu i antysemityzmu, wraz z katolicyzmem, który buduje zrąb postaw i idei męskiej większości, jest tłem wszystkich utworów w tomie.

„Nieśmiertelny” to opowieść o dążeniu do spójnej, ale niezamkniętej tożsamości. O pragnieniu wewnętrznej integracji. Ale także o tym, co tę integrację utrudnia czy wręcz uniemożliwia. Zawsze są to: rodzina i jej problemy oraz kultura z wrośniętymi w nią uprzedzeniami wobec tych, których uważa się za innych czy obcych. Te bariery i przesądy to część naszego codziennego pejzażu. I to one kładą się największym cieniem na duchową i emocjonalną kondycję wspólnoty. Książka Bożeny Keff to znakomity obraz polskiej inteligencji ostatniego wieku. Usłyszymy tu echa najważniejszych sporów ideowych naszej współczesności, zobaczymy bohaterów rozdartych między katolickim pesymizmem i oświeceniową wiarą w lepszy świat. To zarazem książka niosąca nadzieję poprzez wpisany w nią postulat nowej emocjonalności, nie-ludzkiej, a przez to bardziej uczłowieczonej.

Mike McCormack „Słoneczny szkielet”, tłum. Piotr Siemion – premiera: 12 czerwca

O Mike’u McCormacku w jednej z recenzji przeczytamy, że to „najlepszy pisarz, o którym jeszcze nie słyszeliście”. Za powieść „Słoneczny szkielet” otrzymał Goldsmiths Prize, International Dublin Literary Award, był również nominowany do The Man Booker Prize.

W tej napisanej jednym zdaniem, iście irlandzkiej powieści mamy strumień świadomości jak u Joyce’a, komedię ludzką jak u Flanna O’Briena, wreszcie metafizykę jak u każdego twórcy z Zielonej Wyspy. McCormack sięga również po tradycję celtycką, lecz jego powieść nie jest wyłącznie ćwiczeniem stylistycznym – to dogłębna próba wniknięcia pod podszewkę codzienności. Pod warstwami błahych zdarzeń, wspomnień z rodzinnej farmy, mentalnych notatek z zebrań i podróży czeka tu na czytelnika coś, co można nazwać prawdą. Przez małe „p”, lecz uniwersalną. Pisarz pozwala nam wniknąć pod skórę bohatera i oglądać najpierw utracone życie Marcusa Conwaya, lecz zaraz potem i swoje własne. To, które jeszcze mamy wokół siebie – przez pewien nieodgadniony czas.

Patrycja Dołowy „Pęknięte lustro. Adam Czerniakow” – premiera: 26 czerwca

Patrycja Dołowy, artystka multimedialna, działaczka społeczna, wykładowczyni i pisarka. Od lat zajmuje się tematyką pamięci i tożsamości. W swojej pracy bazuje na historii mówionej i świadectwach. Autorka książek „Przecież ich nie zostawię. O żydowskich opiekunkach w czasie wojny” i „Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu”.

Przejmująca opowieść biograficzna o wzbudzającym do dziś kontrowersje prezesie warszawskiego getta, Adamie Czerniakowie, który 22 lipca 1942, czyli w dniu rozpoczęcia przez Niemców Wielkiej Akcji Likwidacyjnej, popełnił samobójstwo. Dołowy kreśli portret człowieka wielu zainteresowań, przedsiębiorcy, działacza, popularyzatora wiedzy, polityka, ale też zasymilowanego Żyda, rozmiłowanego w polskiej literaturze i poezji. Przybliża nam historię człowieka rozdartego między polskością a żydowskością, który nie znajduje akceptacji ani wśród Żydów z powodu swojej asymilacji, ani wśród Polaków z racji swojego pochodzenia. Autorka skupia się przede wszystkim na okresie prezesury Czerniakowa w getcie i stawia pytania o to, czy rzeczywiście jego postawa wobec Niemców jest słusznie uznawana za uległą i czy w ogóle mamy prawo do ferowania wyroków na kimś, kto znalazł się w sytuacji bez wyjścia, a i tak, na tyle, na ile mógł i umiał, próbował walczyć o godność mieszkańców dzielnicy zamkniętej.

Plany wydawnicze na drugą połowę 2024 roku:

Allyson McCabe „Why Sinead O’Connor Matters”,
Jan Kurdwanowski „Mrówka na szachownicy”,
Will Cockrell „Everest Inc.”
Anne Enright „The Wren, The Wren”,
Claire Dederer „Monsters. A Fan’s Dilemma”,
Paul Murray „The Bee Sting”,
Bart D. Ehrman „Forged. Writing in the Name of God. Why the Bible’s Authors Are Not Who We Think They Are”,
nowa powieść Mateusza Górniaka,
Tamta Melaszwili „Kos, kos, jeżyna”,
David Sedaris „Happy-Go-Lucky”,
Sławomir Sochaj „Niedopolska”.