Z Mrożkiem w Szczebrzeszynie. 30 lipca startuje 9. edycja Festiwalu Stolica Języka Polskiego

19 lipca 2023

30 lipca Dniem Zamojskim rozpocznie się 9. edycja Festiwalu Stolica Języka Polskiego. Od 31 lipca do 5 sierpnia wydarzenie kontynuowane będzie w Szczebrzeszynie. W tym roku festiwalowi patronować będzie Sławomir Mrożek.

Jak informuje organizator, Fundacja Sztuki Kreatywna Przestrzeń, codziennie w programie zaplanowano rozmowę poświęconą życiu i twórczości Mrożka. Jedną z gościń pasma, będzie jego żona, Susana Osorio-Mrożek.

„Dwa zdania. Pierwsze: 'Sławomir Mrożek jest tak znanym autorem, że niewiele nowego da się o nim powiedzieć’. Drugie: 'Sławomir Mrożek jest tak nieznanym autorem, że należy przeczytać go i odkryć na nowo’. Logicznie rzecz biorąc, albo jedno ze zdań jest prawdziwe, albo drugie. Skądinąd jednak wiadomo, że w przypadku Mrożka logika rządzi się własnymi prawami: niekiedy ze sprzeczności wynika prawda, a z prawdy sprzeczność. Innymi słowy mówiąc, istnieje ugruntowana i chyba nawet uwięziona w stereotypach wiedza o Mrożku, a zarazem na światło dzienne dobywa się niewiedza czy raczej jakaś inna wiedza, która jeszcze nie została przyswojona. Krótko mówiąc, znamy już na pamięć wszystkie humorystyczne, szydercze i absurdalne konotacje spod znaku 'Jak z Mrożka’ albo 'Mrożek by tego nie wymyślił’. Nie znamy lub znamy słabo Mrożka mrocznego, filozoficznego, metafizycznego; pytającego: 'Dlaczego istnieje raczej coś niż nic?'” – mówi kurator pasma, Janusz Majcherek.

W ramach festiwalu będzie można poznać Mrożka – filozofa, ale też autora rysunków. We współpracy z Muzeum Karykatury w Warszawie zaplanowano wystawę jego prac. „Pokazanie tej dziedziny twórczości Mrożka – patrona tegorocznej edycji festiwalu – było w naszym odczuciu niezbędne do stworzenia pełnego obrazu artysty. Na wystawie prezentujemy blisko 300 rysunków z archiwum 'Szpilek’. Wszystkie pochodzą z zasobów Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego w Warszawie, które jest współorganizatorem wystawy” – komentuje Anna Skrzypek-Duda, kuratorka wystaw festiwalu.

Rozmowy o języku

Festiwal Stolica Języka Polskiego to też pasmo językowe i rozmowy o języku. Kuratorem tego pasma jest prof. Paweł Nowak z UMCS.

„Przed rokiem patrzyliśmy w Paśmie Językowym na współczesną komunikacyjną przestrzeń publiczną jako na miejsce, w którym trzeba oddać głos osobom, które posługują się językiem równościowym i włączającym, bo mają odpowiedni poziom wrażliwości społecznej, same go potrzebują lub po prostu zajmują się tą odmianą języka zawodowo i naukowo. W tym roku ponownie wchodzimy do tej samej rzeki, tzn. znów tematem naszych rozmów uczynimy współczesną komunikacyjną przestrzeń publiczną, ale tym razem przyjrzymy się krytycznie miejscu języka w działaniach największych graczy na tym terytorium – mediom, komunikatorom politycznym i działaniom marketingowym” – wyjaśnia prof. Nowak.

Pasma dla dzieci i młodzieży

Tradycją festiwalu w Szczebrzeszynie jest także Mała Stolica, czyli oddzielny program dla młodszych czytelników, który opracowują kuratorki Katarzyna Stoparczyk i Magdalena Kłos-Podsiadło.

„I po co to wszystko? Spokojnie, jest w tym ukryta całkiem niezła logika. No bo jeśli przykujemy uwagę dziecka, to ono będzie już nasze! A zrobimy to dzięki dobrym, mądrym, przepięknie wydanym książkom. Bez których nic. To właśnie one prowadzą nas za rękę, kiedy w pocie czoła i z ręką na sercu wymyślamy Małą (wielką!) Stolicę, która łączy i bawi. Uczy i daje do myślenia. A nade wszystko pozwala, aby każdy, kto do nas zajrzy, był sobą i był u siebie. W tym roku festiwal pamięta też o nastolatkach, dla których również przygotowano oddzielny program. To Przestrzeń Inspiracji, czyli miejsce festiwalowe, w którym będą rozmowy o literaturze młodzieżowej, o tym co dla młodych ważne, co chcą czytać i dlaczego? Organizatorzy widzą potrzebę wsłuchania się w głos nastolatków i poznania ich form literackiej aktywności z przekonaniem, że każda grupa wiekowa, którą łączy literatura, może się wzajemnie inspirować” – informują kuratorki.

Wspólnota czytających

Festiwal Stolica Języka Polskiego od dziewięciu lat przyciąga na Roztocze setki czytelników, spragnionych spotkań z ulubionymi autorami, którzy również mają potrzebę poznania tych, do których trafiają ich książki. Jak mówi kuratorka głównego pasma festiwalu, Justyna Sobolewska, „brakuje nam wspólnot”, a festiwal w Szczebrzeszynie jest właśnie „takim miejscem, gdzie tworzy się wspólnota czytających, piszących, wszystkich, którzy chcą rozmawiać o literaturze, spotkać autorów i czytelników”.

„Takie wspólnoty dziś są nam potrzebne. Nie zapominamy też, że obok nas nadal toczy się wojna, Ukraina będzie obecna w rozmowie ze Szczepanem Twardochem, będzie też z nami ukraińska pisarka Eugenia Kuzniecowa. Ten rok jest Rokiem Wisławy Szymborskiej, dlatego porozmawiamy o jej wierszach zebranych. Czekają nas też niespodzianki związane z noblistką. Będzie z nami też znakomity poeta i tłumacz Ryszard Krynicki. A także poetka, laureatka Nagrody im. Wisławy Szymborskiej Małgorzata Lebda i nominowany do tej nagrody Maciej Bobula. Będziemy też rozmawiać o przekładach – o brawurowym i uhonorowanym przez kapitułę Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego przekładzie 'Zniknięć’ Georgesa Pereca. I o nowych przekładach Prousta, czy jest sens to robić po Boyu Żeleńskim? W tym roku Wilno obchodzi 700-lecie i o tym mieście porozmawiamy z Kristiną Sabaliauskaite, autorką cyklu 'Silva rerum'” – wylicza Sobolewska.

„Pojawią się autorki i autorzy, którzy pierwszy raz odwiedzą Szczebrzeszyn, m.in. Inga Iwasiów, Michał Tabaczyński, Sabina Jakubowska, Maciej Bobula, Julia Łapińska, Maciej Hen, i autorzy, którzy powracają do nas z nowymi książkami, m.in. Zyta Rudzka, Joanna Bator, Adam Wajrak, Mikołaj Grynberg, Filip Springer, Grażyna Plebanek, Jakub Nowak (w nowej roli autora powieści 'To przez ten wiatr’). Z Marcinem Wichą i Ryszardem Koziołkiem porozmawiamy o czytaniu i nieczytaniu (a może i o sztucznej inteligencji). A czego możemy się spodziewać po młodym 'pokoleniu zmiany’ opowie nam Justyna Suchecka. Nie zabraknie też meczu poetyckiego” – dodaje kuratorka.

Wszystkie szczegóły, dotyczące tegorocznej edycji festiwalu można znaleźć na stronie www.stolicajezykapolskiego.pl. Tam też dostępny jest pełen program 9. edycji, która rozpocznie się 30 lipca i potrwa do 5 sierpnia.