„O sobie” w Mieście Słowa. Poznaliśmy program tegorocznej edycji gdyńskiego festiwalu

28 lipca 2023

Ogłoszono program tegorocznego Festiwalu Miasto Słowa, który w dniach od 23 do 27 sierpnia towarzyszyć będzie Nagrodzie Literackiej Gdynia. Hasło przewodnie wydarzenia brzmi: „O sobie”. Jak zapowiadają organizatorzy, tematyka skupi się w tym roku na literaturze autobiograficznej, ale sporo miejsca zarezerwowano też na zagadnienia literatury wojennej, filozofii czy opowieści trójmiejskie.

„W 2023 roku w Mieście Słowa przyglądać się będziemy bacznie współczesnemu polskiemu pisarstwu autobiografizującemu i zastanowimy się, dokąd to wyraźne ostatnio nastawienie na 'ja’ w literaturze prowadzi. Zauważalny jest zwrot ku uderzającej otwartości i odważnej problematyce – poczynając od wykluczeń tożsamościowych, na zaburzeniach psychicznych kończąc” – piszą organizatorzy.

Renata Lis opowie w Gdyni o swoim głośnym już, konfesyjnym manifeście i eseju krytyczno-literackim „Moja ukochana i ja”. Poruszające świadectwa życia z chorobami psychicznymi oraz pasma nadużyć i przemocy, których ofiarą padają takie osoby, dają w swoich książkach Aleksandra Młynarczyk-Gemza i Katarzyna Szaulińska – w Gdyni opowiedzą, dlaczego i po co powstały „Zapiski wariatki” i „Czarna ręka, zsiadłe mleko”.

O doświadczaniu rzeczywistości przepuszczonych przez ważny w osobistej historii filtr muzyki z Agnieszką Szydłowską porozmawiają Filip Kalinowski, Paweł Sołtys i Jarek Szubrycht. Hip hop, reggae czy metal – wszystkie te gatunki okazują się mieć więcej wspólnego, niż się początkowo wydaje.

„O sobie” to dla wielu w ostatnim roku również opowieść definiowana przez wojenny dramat. Walery Butewicz, Oleksandra Iwaniuk i Anna Łazar w rozmowie z Agnieszką Lichnerowicz pochylą się nad najważniejszymi kwestiami poruszanymi w nowych książkach zza wschodniej granicy. Ponieważ to właśnie literatura okazuje się mówić więcej i pełniej niż doniesienia prasowe.

W Mieście Słowa będzie również o dwojgu znanych Polakach. W 100. rocznicę urodzin Wisławy Szymborskiej ukazało się bowiem trzecie, rozszerzone wydanie biografii noblistki. O „Pamiątkowych rupieciach” opowiedzą więc autorki – Anna Bikont i Joanna Szczęsna. Gościem drugiego wydarzenia będzie były prezydent Aleksander Kwaśniewski. Pretekstem do rozmowy jest wydany w tym roku wywiad-rzeka, przeprowadzony przez Aleksandra Kaczorowskiego. Obaj będą obecni w Gdyni.

Trójmiasto i inne zakamarki

Tegoroczny festiwal będzie miał również ważny rys lokalny. Podczas spotkania „Inne Trójmiasta” Grzegorz Piątek, Jan Daniluk i Tomasz Słomczyński zastanawiać się będą wspólnie z Moniką Ochędowską nad tym, kto i jak tworzy narracje leżące u podstaw legend miejskich i mitów miast. Przyczynkiem do rozmowy będą trzy pozycje: demitologizujący esej Piątka „Gdynia obiecana”, historyczne pocztówki z międzywojnia Daniluka, czyli „Dwudziestolecie pomiędzy. Miniatury o Wolnym Mieście Gdańsku (1920-1939)”, i opowieść o Sopocie i tworzących kurort ludziach, jaką są „Sopoty”. Zatopimy się też w kaszubski nadrealizm i trójmiejskie opowieści magiczne, a przewodniczkami w tej podróży będą Martyna Bunda i Barbara Piórkowska.

Przyjrzymy się też innym rejonom i innym rodakom. Nominowana do Gdyni w 2017 roku Anna Cieplak powraca ze swoją najnowszą powieścią „Ciało huty”. Wspólnie z debiutem pisarskim piosenkarki Katarzyny Groniec pt. „Kundle” książki te będą tłem do rozmowy autorek o śląskich rozdarciach, brakach i niespełnieniach. Czy remedium na te problemy może być znalezienie alternatywy do brutalnych zasad kapitalizmu? Ten wątek w swojej twórczości poruszają, a w Gdyni opowiedzą o nim, Inga Iwasiów i Mateusz Górniak. A do tego gratka – laureatka Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii „poezja” z 2019 roku, Małgorzata Lebda, zaprezentuje premierowo swoją wyczekiwaną, bo pierwszą prozatorską książkę, pt. „Łakome”.

Filozofia w Mieście Słowa

W Mieście Słowa jest również miejsce na filozofię. W cyklu „Wszystko jest filozofią” odbędą się dwa spotkania. Pierwsze z nich poświęcone będzie sile autobiografii. Pretekstem do rozmowy jest sporządzony przez Pracownię Badań nad Historią i Tożsamościami LGBT+ Polaków portret własny XXI wieku pod tytułem „Cała siła, jaką czerpię na życie”. Olga Górska w debiucie „Nie wszyscy pójdziemy do raju”, laureatka Gdyni z 2020 roku Dorota Kotas w „Czerwonym młoteczku” i Patryk Pufelski w „Pawilonie małych ssaków” stworzyli własne, prozatorskie portrety. Podczas spotkania dowiemy się, czym naprawdę są te wszystkie opowieści? Jaka tkwi w nich moc i dlaczego nie powstały wcześniej?

Druga rozmowa w cyklu krążyć będzie wokół tematu przebaczenia, a więc wokół refleksji nad kondycją człowieka w XXI wieku. Jej gośćmi będą literaturoznawca i autor Jacek Leociak oraz ksiądz Krzysztof Niedałtowski, teolog i religioznawca, duszpasterz środowisk twórczych archidiecezji gdańskiej.

Wydarzenia dla dzieci i młodzieży

Organizatorzy nie zapominają także o młodszych czytelnikach. W Gdyni odbędzie się spotkanie z autorkami serii „Rodzina Monet” oraz „Friends” i „Students” – Weroniką Anną Marczak i Aleksandrą Negrońską. Będzie to pierwsza trójmiejska wizyta autorek i ukłon w stronę młodszej frakcji festiwalowej publiczności.

Najmłodsza część publiczności podczas festiwalu będzie mogła zagłębić się w nieco tajemnicze światy. Barbara Sadurska, debiutująca w gatunku literatury dziecięcej książką „Srebrny smok”, przybliży zwyczaje tych zachwycających stworzeń. Sekrety Bałtyku wyjawi z kolei Jan Wilkanowski, autor książki „Bałtyk. Przewodnik dla dużych i małych”, który zna prawie każde ziarnko piasku na rodzimych plażach.

Finał 18. Nagrody Literackiej Gdynia

Festiwal Miasto Słowa to również spotkania z tegorocznymi nominowanymi do Nagrody Literackiej Gdynia w czterech kategoriach: „esej”, „poezja”, „proza” oraz „przekład na język polski”. Kulminacyjnym momentem festiwalu jest zawsze gala wręczenia nagród, która w tym roku odbędzie się 25 sierpnia, po raz pierwszy w gdyńskim Teatrze Muzycznym im. Danuty Baduszkowej. Każdy z laureatów otrzyma nagrodę w wysokości 50 tysięcy złotych ufundowaną przez prezydenta Gdyni oraz pamiątkową statuetkę – Literacką Kostkę. Dzień później odbędzie się spotkanie z laureatkami i laureatami nagrody.

Wydarzenia dodatkowe

W Mieście Słowa zabrzmi również muzyka. 25 sierpnia usłyszymy projekt Matylda/Łukasiewicz, który tworzą Matylda Damięcka i Radek Łukasiewicz. Kolejnego dnia wystąpi zespół Pablopavo i Ludziki, którego liderem jest laureat Nagrody Literackiej Gdynia z 2018 roku, Paweł Sołtys. Wstęp na obydwa koncerty jest płatny.

Młodzież i dorośli chcący zdobyć lub udoskonalić swoje umiejętności pisarskie będą mogli wziąć udział w warsztatach reporterskich prowadzonych przez Daniela Lisa (obowiązują zapisy, liczba miejsc ograniczona). W portowej części Gdyni uczestnicy spróbują złowić genius loci dawnego Technikum Budowy Okrętów, a dziś Gdyńskiego Studia Animacji.

W ramach obchodów Roku Wisławy Szymborskiej na gości festiwalu czekać będą również dwie wystawy poświęcone poetce. „Okładka Szymborskiej” zaprezentuje 15 prac graficznych – finalistów konkursu gdyńskiego. Z kolei wystawa „Radość pisania/Radość fotografowania” ukazuje noblistkę w obiektywie Joanny Helander, a fotografie pochodzą z lat 80. oraz z ceremonii wręczenia Nagrody Nobla w Sztokholmie.

Tradycyjnie już na stanowisku gdyńskiej księgarni Vademecum będzie można zakupić prezentowane i omawiane podczas festiwalu książki.

Centrum festiwalowych wydarzeń i miejscem odbywania się większości spotkań będzie Muzeum Miasta Gdyni. Szczegółowy program festiwalu wraz z dodatkowymi informacjami dostępny jest na stronie www.nagrodaliterackagdynia.pl.