W piekle gorzej nie będzie
Chuck Palahniuk ?Potępieni?
Ocena: 8 / 10
Lasciate ogni speranza, Palahniuk schodzi wprost do Piekła. Jego własny Dante ma postać pulchnej, rezolutnej trzynastolatki, a pobyt w Infernum bywa całkiem zabawny. Niemal tak zabawny jak martwy płód w stroju klauna.
?Jesteś tam, Szatanie? To ja, Madison? – zagaja bohaterka książki. Madison Spencer ma wyjątkowy niefart opuścić ziemski padół o wiele za wcześnie. W wieku trzynastu lat trafia wprost do Piekła w konsekwencji – jak sama przypuszcza – przedawkowania marihuany. Wbrew pozorom biblijne miejsce kaźni okazuje się jednak całkiem znośne, o ile potępieniec zdoła przystosować się do rządzących w nim reguł gry. Maddie znajduje przyjaciół wśród innych młodocianych duszyczek, dostaje pracę, poszukuje swojego ukochanego, a wreszcie przekonuje spore grono nieuleczalnie chorych śmiertelników, że nie takie Piekło straszne.
„Potępieni” to „Boska komedia” poddana wyjątkowo czarnej szyderze oraz pewnym schematom kina młodzieżowego. Jeśli pamiętacie bezwstydnie latoosiemdziesiąty film dla małolatów „Klub winowajców”, to inspirację nim odnajdziecie choćby w doborze kompanii Maddie, do której należą: osiłkowaty futbolista, jajogłowy omnibus, szkolna dziunia i aspołeczny punk, utrzymujący, że na piekielne zesłanie skazano go za wystrzelanie połowy miasta z karabinu automatycznego. Piekło wg Palahniuka to z kolei miejsce usiane leżącymi wszędzie tanimi słodyczami, upstrzone atrakcjami krajobrazowymi w rodzaju Wielkiego Oceanu Zmarnowanej Spermy czy Bagniska Niedoskrobanych Płodów. Tu się bynajmniej nie cierpi… zbytnio. Tu się ciężko pracuje, wypytując przez telefon o preferencje konsumenckie lub odstawiając erotyczne show przed kamerką internetową.
Przeżywając swoje przygody, Maddie wspomina też brutalnie przerwany pobyt na Ziemi. Jej rodzice okazują się szychami przemysłu filmowego, a przy okazji hipokrytami do sześcianu. Rozprawiając o pożyteczności segregowania śmieci, marnują całe tony węgla na ogrzewanie swych licznych apartamentów. Deliberując nad równością całej ludzkiej rodziny, zmuszają somalijskie służące do glansowania podłogi na połysk. Postanawiają także edukować seksualnie córkę od najmłodszych lat, m.in. poprzez niekończący się dostęp do krążków dopochwowych z nadrukowaną buźką Hello Kitty. Ponadto do ich zainteresowań należy importowanie sierot z każdego zakątka świata. Jeden z takich nieszczęśników, Goran, mrukliwy uchodźca z bliżej nieokreślonej post-jugosłowiańskiej republiki, staje się pierwszym obiektem potajemnych westchnień Maddie. Pech chce, że wymarzone zbliżenie z przyrodnim bratem kończy się nieprzewidzianym wypadkiem i eksmisją do Piekła. Wkrótce śladem Spencerówny podąży jednak także i jej upragniony nieletni bałkański macho…
Wszystko w tej powieści jest programowo rozkręcone „na full”. Festyn obrzydliwości w Piekle, komiksowo ekstrawaganccy bohaterowie, emocjonalne uniesienia panienki wychowanej na lekturze sióstr Bronte, przegryzanej pouczającymi pogadankami rodziców na temat teabaggingu. A właśnie, mamula i tatulo Spencerówny… Ci to już w ogóle pełen odjazd, bo z całą swoją filozofią łączącą new age?owy pseudo-spirytualizm, naiwną hipiserkę i komunały typowe dla kawiarnianej lewicy są tak bardzo pokraczni i przerysowani, że mogliby zostać wymyśleni na forum Frondy. Po życiu u boku takich ludzi, demony piekła stają się równie groźne co Teletubisie.
Podobno ta książka miała pomóc Palahniukowi pogodzić się ze śmiercią matki, która rok wcześniej zeszła na raka. Życie jest krótkie, a śmierć trwa wiecznie – stwierdza sentencjonalnie autor, zmuszając nas następnie do przełknięcia gorzkawego lekarstwa na niemądre pytania egzystencjalne. ?Potępieni? są więc i straszni, i śmieszni, ale i tak bardziej znośni, niż ci, którzy nadal krzątają się dookoła nas. Bo kiedy już się pośmiejemy lub skrzywimy z niesmakiem, autor zostawia nas z na swój sposób budującą myślą: w Piekle gorzej już nie będzie. Bo Piekło – jak słusznie zauważył rzekomy guru państwa Spencer – to inni ludzie.
Sebastian Rerak
Gdzie kupić:
Kup książkę w księgarni Lideria
Kategoria: recenzje
