Klasyka szkockiego kryminału wreszcie w komplecie. Wydawnictwo Albatros opublikuje całą serię z detektywem Johnem Rebusem autorstwa Iana Rankina
35 lat temu Ian Rankin powołał do życia najsłynniejszego szkockiego detektywa – Johna Rebusa. Z tej okazji do księgarń trafił dwudziesty pierwszy tom przygód tej kultowej już dziś postaci, zatytułowany „Wszyscy diabli”, ale też pierwsze dwa tomy, „Supełki i krzyżyki” oraz „Mętna woda”. A już wkrótce będziemy mogli zebrać serię w komplecie. Wydawnictwo Albatros zapowiada bowiem pierwszą publikację całego cyklu, na dodatek – w jednolitej szacie graficznej.
Ciemnowłosego i zielonookiego szkockiego twardziela wojskowa przeszłość łączy z Jackiem Reacherem – podczas konfliktu irlandzkiego służył w brytyjskiej armii i przeszedł szkolenie w elitarnej jednostce SAS. Zresztą, podobnie jak bohater powieści Lee Childa, John Rebus ma również brata i lubi muzykę. Słucha jazzu, muzyki klasycznej, ale też rocka: Rolling Stonesów, The Who, Joy Division czy Jethro Tull. Ma imponującą kolekcję płyt – bo detektyw Rebus to taki trochę staromodny gość w zdigitalizowanym, współczesnym świecie. I za to kochają go miliony czytelników. Jest błyskotliwie inteligentny, ale o wiele bardziej oczytany niż amerykański śledczy-awanturnik. Inaczej niż Reacher, edynburski detektyw ma samochód i jest do niego bardzo przywiązany – jeździ kultowym saabem 900. I nie pija kawy w kawiarni, tylko alkohol w pubie (i to w zdecydowanym nadmiarze). Najczęściej zagląda do edynburskiego Oxford Baru, gdzie wybiera piwo lub whisky – całkiem jak inny kultowy detektyw, znany z powieści Raymonda Chandlera. Z Philipem Marlowe’em łączy go zresztą też inny zgubny nałóg – pali o wiele za dużo papierosów.
Ian Rankin utrzymuje, że John Rebus narodził się w jego głowie jako w pełni ukształtowana postać, łącznie ze skomplikowaną przeszłością zawodową, rodzinną i osobistą – żoną, z którą jest w separacji, niepełnoletnią córką i kruchym zdrowiem psychicznym. Rebus miał być jednak tylko literacką wprawką, Rankin nie miał ambicji, by stworzyć ikonę współczesnego kryminału. Zresztą „Supełki i krzyżyki”, pierwsza powieść z Rebusem, w ogóle nie miała być kryminałem. Jest to co prawda dość paskudna historia, opowiadająca o seryjnym mordercy, którego ofiarami są dzieci, w zamyśle miała jednak stanowić uwspółcześnioną wersję „Doktora Jekylla i pana Hyde’a”, klasycznej powieści grozy, w niepokojący sposób opowiadającej o dwoistości ludzkiej natury. Choć oryginalnie akcja arcydzieła Roberta Louisa Stevensona rozgrywa się w Londynie, wielu literaturoznawców uważa, że powieść jest tak szkocka, że wręcz powinna dziać się w Edynburgu. I akurat to zaczerpnięte od Stevensona nieustanne lawirowanie Rebusa pomiędzy ciemną a jasną stroną miasta okazało się kluczowe dla całej serii. Bo przecież detektyw policji to ktoś, komu wypada rozmawiać z każdym, a z kolei nikt nie odmówi mu odpowiedzi czy współpracy, ani złodziej, ani burmistrz…
Pisząc „Supełki i krzyżyki”, Rankin najpierw chciał uczynić Rebusa mordercą, a w końcu postanowił go zabić. Na szczęście ostatecznie zrezygnował z tego pomysłu. Nadał mu zabawne nazwisko, idealnie pasujące do fabuły książki, w której bohater, inspektor policji, podąża tropem łamigłówek wymyślanych przez psychopatycznego mordercę. Dopiero w dziewiątym tomie – w czasie śledztwa w sprawie seryjnego zabójcy emigrantów – Rebus odkryje, że ma… polskie pochodzenie. Rankin ulokował detektywa w mieszkaniu dokładnie naprzeciwko swojego, kazał mu chodzić uliczkami, które bez trudu odnaleźć można na planie miasta, pić w znanych sobie pubach, pracować na lokalnym posterunku policji. Dziś tropem kultowego inspektora przemierzają Edynburg turystyczne wycieczki, zaglądając w ciemne zaułki, szukając znanych z książki miejsc zbrodni, licząc na to, że jeśli nie wpadną na samego Rebusa, to może chociaż zamienią parę słów z Ianem Rankinem, sączącym whisky w tym samym co jego bohater pubie.
Autor serii, Ian Rankin.
Trudne początki międzynarodowej kariery
„Supełki i krzyżyki” ukazały się w 1987 roku i… przeszły bez echa. Rozgoryczony autor porzucił Rebusa niemal na cztery lata. W tym czasie pracował jako kiper, urzędnik skarbowy, dziennikarz, zbieracz winogron i świniopas – ostatnie dwie profesje były zresztą ze sobą powiązane: Rankin miał nakarmić świnie resztkami z winogron, ale nadmiernie z tym zwlekał, ostatecznie winogronowe odpady sfermentowały, a świnie upiły się do nieprzytomności. Po tej porażce pisanie wydało się nagle najlepiej rokującą perspektywą zawodową. W 1991 roku ukazała się „Mętna woda”, druga część przygód Rebusa, a potem kolejne. I choć Rankin wciąż nie był przekonany do tej serii, zaprzyjaźnił się jednak ze swoim bohaterem i zakochał w mrocznej stronie Edynburga, której razem stawiali czoła. Po siedmiu częściach, pomimo gorącego dopingu żony, był już bliski poddania się, cierpliwość wydawcy też była na wyczerpaniu. I nagle karta się odwróciła, sprzedaż tomu „Black and Blue” przyniosła mu okrągły milion funtów! Wzrosło też zainteresowanie poprzednimi odsłonami serii i posypały się nagrody: dwie prestiżowe statuetki Dagger, Edgar Allan Poe Award i kilkanaście innych wyróżnień.
Od wielu lat Ian Rankin znajduje się w ścisłej czołówce najpopularniejszych brytyjskich pisarzy, na całym świecie sprzedał grubo ponad 30 milionów egzemplarzy swoich powieści, z których każda kolejna natychmiast wskakuje na szczyt listy bestsellerów. Nie widać też szans, by rozstał się z uwielbianym przez czytelników detektywem Rebusem. Gdy raz próbował uszanować realia i w wieku sześćdziesięciu lat wysłać go na emeryturę w „Pożegnalnym bluesie”, następnego dnia po premierze książki przeczytał w gazecie o nowo powstałym wydziale edynburskiej policji, w którym emerytowani detektywi wracają do nierozwiązanych spraw… I tak Rebus znów podjął służbę. Na podstawie cyklu książek z Johnem Rebusem nakręcono aż cztery sezony brytyjskiego serialu telewizyjnego. W postać kultowego detektywa wcielił się brytyjski aktor Ken Stott. Sam Rankin od wielu lat jest stałym gościem (bądź gospodarzem) licznych programów telewizyjnych o tematyce kryminalnej i pożądanym gościem festiwali literackich – nie tylko kryminalnych – na całym świecie.
Klasyczna seria detektywistyczna już wkrótce w komplecie
W Polsce Ian Rankin miał mniej szczęścia. Seria z Johnem Rebusem nigdy nie ukazała się w komplecie, a kolejne tomy trafiały do księgarń w dużych odstępach czasowych. Tym razem wydawnictwo Albatros ma dla miłośników klasycznych kryminałów miłą niespodziankę: na 35. urodziny najsłynniejszego szkockiego detektywa (i 62. urodziny Iana Rankina) oprócz dwudziestego pierwszego tomu serii z Rebusem, zatytułowanego „Wszyscy diabli”, ukazują się też pierwsze dwa tomy, „Supełki i krzyżyki” oraz „Mętna woda”. A już 29 czerwca można będzie sięgnąć po trzecią część cyklu, „Kieł i pazur”.
„Długofalowy projekt wydawniczy umożliwi czytelnikom skompletowanie pełnej serii kryminalnej z jednym z najpopularniejszych na świecie literackich detektywów w nowej, starannie przygotowanej i jednolitej szacie graficznej. A to jeszcze nie koniec dobrych wiadomości – po raz pierwszy wszystkie książki Iana Rankina dostępne będą także w wersjach audio. Za realizację nagrań odpowiada Storytel, a w postać Johna Rebusa wciela się charyzmatyczny Przemysław Bluszcz” – informuje Agata Wiśniewska z Wydawnictwa Albatros.
Poznaj fabuł tomów, które trafiły 27 kwietnia do sprzedaży
Najnowszy, dwudziesty pierwszy tom serii z Johnem Rebusem nosi tytuł „Wszyscy diabli”. W kryminalne tym splatają się wątki korupcji w policji, rywalizacji przywódców szkockich gangów i skandalu sprzed wielu lat, związanego z zabójstwem pięknej kobiety. Edynburg wydaje się jeszcze mroczniejszy niż zazwyczaj, ale Rebus zna doskonale ciemną stronę tego miasta, a im trudniejsze śledztwo, tym bardziej jest w swoim żywiole.
Od dnia zamordowania w edynburskim hotelu znanej z licznych romansów żony miejscowego bankiera, Marii Turquand – w noc, kiedy zatrzymał się tam słynny muzyk rockowy – minęło już wiele lat. Zabójcy wciąż nie odnaleziono, ale sprawa co jakiś czas wraca na łamy gazet i nie daje spokoju Rebusowi. Teraz, gdy inspektor jest na emeryturze i przychodzi mu płacić za swoje nałogi, wznowienie na własną rękę śledztwa wydaje się dobrą odskocznią od problemów. Tylko że w ten sposób Rebus może ściągnąć na siebie inne problemy, w tym podejrzenie o zamordowanie byłego detektywa, który kiedyś prowadził dochodzenie w sprawie śmierci Marii.
Tymczasem w mrocznym światku Edynburga toczy się bezpardonowa walka pokoleniowa między gangsterami. Czy stary znajomy Rebusa, Duży Ger Cafferty, złoży broń i odda miasto swojemu byłemu pupilowi? Czy może tak jak inspektor będzie chciał pokazać, że wciąż nie wypadł z gry i jest dobry w tym, co robi? Rebus i Cafferty – ekspolicjant i eksprzestępca – nie po raz pierwszy zakopią, przynajmniej na jakiś czas, topór wojenny i może się okazać, że to „eks” to tylko pozory.
Z kolei „Supełki i krzyżyki” to pierwsza część cyklu pisanego przez Rankina. John Rebus, były komandos elitarnej jednostki specjalnej SAS, wciąż zmaga się ze swoją wojskową przeszłością. Radzi sobie z tym, jak może: alkohol czasem mu pomaga, ale nie na dłuższą metę. Najlepszą metodą na utrzymanie się przy zdrowych zmysłach jest dla niego prowadzenie śledztw, nawet jeśli musi się przy tym taplać w największym ludzkim bagnie i znów stawać twarzą w twarz z koszmarami.
Właśnie taka jest sprawa, którą teraz się zajmuje. Dwie dziewczynki uduszone sznurem z zawiązanymi supłami. Trzecią na razie uznano za zaginioną, ale prawdopodobnie podzieli los tamtych. Podczas gdy cała edynburska policja została postawiona na nogi, Rebus otrzymuje anonimowe listy z kawałkami sznurka związanego w supełki i ze skrzyżowanymi zapałkami. Wygląda na to, że rozwiązanie zagadki pozostaje wyłącznie w jego rękach, ale kiedy Rebus wreszcie zrozumie, o co w niej chodzi, może już być za późno.
„Mętna woda” to druga powieść z cyklu z detektywem Johnem Rebusem i pełnym mrocznych zagadek miastem Edynburg. W dziko zamieszkanym budynku zostaje znaleziony martwy narkoman, Ronnie McGrath. W jego śmierci nie byłoby nic specjalnie podejrzanego… gdyby nie to, że ciało ułożone jest jak na krzyżu, między dwiema wypalonymi świecami, a na ścianie pomieszczenia widnieje pentagram.
Wszyscy chcieliby zakwalifikować sprawę jako zwykłe przedawkowanie, ale detektyw John Rebus ma poważne wątpliwości, bo na twarzy i ciele zmarłego znajdują się dziwne zadrapania, a w pobliżu zwłok leży paczka z heroiną. A dziewczyna narkomana, Tracy, twierdzi, że przed śmiercią Ronnie był przerażony i błagał ją, żeby się schowała.
Wkrótce zarówno Tracy, jak i detektyw orientują się, że ktoś ich śledzi, a sprawa Ronniego zaczyna zataczać coraz szersze kręgi. Żeby ją rozwikłać, Rebus musi skorzystać z pomocy sierżanta Briana Holmesa. A potem narazić się kilku ważnym figurom Edynburga i stawić czoła obojętności, oszustwom, zdradom i złu, które kryją się za fasadą miasta znaną turystom…
Powyższe tomy znajdziemy już w księgarniach. Natomiast 29 czerwca do sprzedaży trafi „Kieł i pazur”, trzecia powieść z Johnem Rebusem, który tym razem opuszcza ponury Edynburg, by udać się do Londynu i tam ruszyć tropem niebezpiecznego seryjnego zabójcy kanibala.
Inspektor Rebus zostaje wezwany do Londynu. Scotland Yard liczy, że jego wiedza o modus operandi seryjnych zabójców pomoże w schwytaniu szaleńca, którego zbrodnie budzą grozę i przerażenie w mieszkańcach stolicy. Wilkołak – bo tak ochrzciły go media – zagryza swoje ofiary na śmierć, a zmasakrowane zwłoki pierwszej z nich porzucił na rzadko uczęszczanej Wolf Street na East Endzie. George Flight z Policji Metropolitalnej nie jest zadowolony, że szkocki detektyw będzie się mieszał w śledztwo. Ma już na karku kilku starszych inspektorów, a do zespołu dołączono mu jeszcze irytującego nowicjusza Jocka.
John Rebus mierzy się z uprzedzeniami kolegów po fachu i wyjątkową brutalnością sprawcy. Kiedy jednak atrakcyjna psycholożka przedstawia mu profil psychologiczny sprawcy, Rebus widzi wreszcie szansę na szybkie ujęcie przestępcy i zamknięcie sprawy. Ale szukanie sojusznika osłabia jego czujność i wystawia go na śmiertelne niebezpieczeństwo…
[am]
mat. prasowe Wydawnictwo Albatros
Kategoria: premiery i zapowiedzi
