John Steinbeck

data urodzenia: 27 lutego 1902
data śmierci: 20 grudnia 1968
kraj: Stany Zjednoczone
strona internetowa: http://www.steinbeck.org/

Biografia:

Urodził się w Salinas, w Kalifornii. Jego rodzina pochodziła z Niemiec i Irlandii. Johann Adolf Großsteinbeck, dziadek pisarza, skrócił nazwisko do Steinbeck gdy wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Gospodarstwo rodzinne skąd pochodził, w Heiligenhaus, w Nadrenii Północnej-Westfalii do dzisiaj nosi nazwę „Großsteinbeck”.

Jego ojciec, John Ernst Steinbeck, był skarbnikiem Hrabstwa Monterey (Monterey County). Mama, Olive Hamilton, była nauczycielką w szkole i razem z synem dzieliła pasję do czytania i pisania. Steinbeckowie mieszkali w niewielkim miasteczku i należeli do Kościoła Episkopalnego. Podczas wakacji młody John pracował na pobliskich ranczach, później również wśród pracowników tymczasowych w Spreckels. Tam poznał ciężki los ludzi, zmuszonych do migracji zarobkowej, a także ciemne strony ludzkiej natury, co dostarczyło mu materiału m.in. do powieści „Myszy i ludzie”.

W 1919 Steinbeck ukończył szkołę średnią w Salinas i dostał się na Uniwersytet w Stanford, gdzie studiował z przerwami do 1925 roku, w końcu jednak nie uzyskał dyplomu. Wyjechał do Nowego Jorku i chwytał się dorywczych prac jednocześnie starając się zrealizować swoje marzenie o zostaniu pisarzem. Kiedy nie udało mu się opublikować żadnej ze swoich prac, powrócił do Kaliforni i pracował w wylęgarni ryb w Tahoe City. W mieście tym poznał turystkę Carol Henning, która została jego pierwszą żoną. Pobrali się w styczniu 1930 roku.

W międzyczasie, w 1929, Steinbeck opublikował swoją pierwszą powieść, „Cup of Gold”, opartą na życiu i śmierci korsarza Henry Morgana.

Podczas Wielkiego Kryzysu małżeństwo Steinbecków mieszkało w domu należącym do ojca pisarza. Steinbeck senior pozwolił zamieszkać im za darmo oraz zatroszczył się o ich zabezpieczenie materialne po to, aby John mógł zrezygnować z pracy i poświęcić się pisaniu. W latach 1931-1933 pisarz stworzył a następnie opublikował trzy krótsze nowele.

Sukces przyszedł jednak dopiero w 1935, wraz z ukazaniem się powieści „Tortilla Flat”. Jej bohaterami była grupa miejscowych lekkoduchów, włóczęgów spędzających czas na piciu wina, drobnych kradzieżach oraz uwodzeniu kobiet. Książka zdobyła Złoty Medal California Commonwealth Club. W 1942 „Tortilla Flat” została przeniesiona na ekran filmowy przez Victora Fleminga, główną rolę zagrał Spencer Tracy.

Po opublikowaniu „Tortilla Flat” sytuacja materialna Steinbecka poprawiła się. W następnych latach opublikował kolejne dzieła, dotyczące problemów społecznych ludzi żyjących w Kalifornii. Ukazały się m.in. „Myszy i ludzie” i „Grona gniewu”. Książki te przyniosły mu duży rozgłos. Spotkały się z uznaniem krytyków i czytelników. Obie niemal natychmiast doczekały się adaptacji filmowych. W 1940 za „Grona gniewu” pisarz otrzymał zasłużoną Nagrodę Pulitzera.

Jeszcze w tym samym roku Steinbeck wraz ze swoim przyjacielem Edem Rickettsem udał się w podróż wokół Zatoki Kalifornijskiej. Zbieranie próbek biologicznych zaowocowało doświadczeniami, które później pisarz miał zamieścić w „Dzienniku z Morza Corteza”. Chociaż Carol towarzyszyła Steinbeckowi w podróży, ich małżeństwo zaczęło się w tym czasie rozpadać. Związek zakończył się w 1941 roku, a finałem jego był rozwód w 1942. Zaledwie miesiąc po rozwodzie Steinbeck ożenił się ponownie, z Gwyndolyn „Gwyn” Conger. Miał z nią później dwójkę dzieci (jedyne jego potomstwo).

W latach 1943-1944 pisarz był korespondentem wojennym. W Afryce Północnej został ranny na skutek eksplozji amunicji. Znużony wojną autor zrezygnował z pracy i wrócił do domu. Swoje przeżycia z tego okresu opisał w zbiorze reportaży „Była raz wojna”.

Po powrocie z wojny Steinbeck napisał opowiadanie „Łódź ratunkowa”, które stało się podstawą scenariusza filmu Alfreda Hitchcocka, pomógł również Jackowi Wagnerowi przy scenariusz do „A Medal for Benny”.

W 1947 wraz z fotografem Robertem Capa Steinbeck rozpoczął serię podróży po Związku Radzieckim. Odwiedzili oni Moskwę, Kijów, Tbilisi, Batumi i Stalingrad, stając się jednymi z pierwszych ludzi Zachodu odwiedzających ZSRR od czasu rewolucji komunistycznej. Podróże stały się materiałem do książki „A Russian Journal”, która ukazała się w 1948 roku.

W maju tego samego roku niespodziewana wiadomość zmusiła Steinbecka do wyjazdu do Kalifornii. Jego przyjaciel Ed Ricketts został poważnie ranny w wypadku (w samochód Rickettsa uderzył pociąg). Ricketts zmarł na kilka godzin przed przyjazdem Steinbecka. Niespodziewana śmierć przyjaciela była dla pisarza druzgocząca. Na tydzień później mieli zaplanowaną podróż, która miała stać się przyczynkiem do napisania kolejnej książki. Powrót do domu z tej strasznej podróży nie okazał się dla Steinbecka nic lepszy. Gwyn przywitała go informacją, że chce rozwodu. Jednym z powodów było oziębienie stosunków, spowodowane zapewne ciągłymi wyjazdami męża. Rozwód uprawomocnił się w sierpniu tego samego roku. Steinbeck spędził rok po śmierci Ricketts w głębokiej depresji.

W 1949 Steinbeck poznał Elaine Scott, z którą pobrał się w grudniu 1950, tydzień po tym, jak pani Scott uzyskała rozwód z aktorem Zachary Scottem. Małżeństwo przetrwało aż do śmierci Steinbecka w 1968 roku.

Niedługo po ślubie pisarz zaczął pracować nad powieścią „Na wschód od Edenu”, którą uważał za swoje najlepsze dzieło. W 1955 powieść została sfilmowana przez Elia Kazana z niezapomnianą rolą Jamesa Deana.

W 1960 pisarz udał się w podróż ze swoim przyjacielem, pudlem Charley’em, w podróż po Stanach. Steinbeck chciał lepiej poznać Amerykę, którą opisywał, objechać ją wzdłuż i wszerz, omijając miasta, bo wszystkie miasta ich mieszkańcy są do siebie podobni. Według syna Steinbecka, Thoma, pisarz udał się na wyprawę, gdyż wiedział, że nie zostało mu za wiele życia i chciał zobaczyć kraj po raz ostatni. Okazało się, że „Nowa Ameryka” nie spełniła oczekiwań Steinbecka. Swoje refleksje z podróży opisał w książce „Podróże z Charleyem: W poszukiwaniu Ameryki”.

Ostatnia powieść, „Zima naszej goryczy”, ukazała się w 1961 roku. Książka nie cieszyła się zbyt dużym powodzeniem. Krytycy przyznawali, że to ważna pozycja, ale byli rozczarowani, że nie otrzymali drugiej powieści „Grona gniewu”. Również przyznanie Steinbeckowi w 1962 roku Nobla spotkała się z oburzeniem. Reakcje te musiały najwyraźniej dotknąć pisarza, gdyż do swojej śmierci nie opublikował już więcej żadnej powieści (wydawał tylko literaturę faktu).

We wrześniu 1964 roku Steinbeck został odznaczony Medalem Wolności przez prezydenta Lyndona B. Johnsona.

W 1967 roku, na zlecenie magazynu Newsday, Steinbeck udał się do Wietnamu (był zwolennikiem zaangażowania się Stanów Zjednoczonych w wojnę). Odwiedził tam również swoich synów, którzy służyli w armii.

Steinbeck zmarł w Nowym Jorku 20 grudnia 1968 roku z powodu niewydolności serca. Pisarz przez całe życie był palaczem. Sekcja zwłok wykazała prawie całkowite zamknięcie głównych tętnic wieńcowych. Zgodnie z jego wolą, ciało zostało poddane kremacji, a urna z prochami pochowana w grobie rodzinnym w Garden of Memories Memorial Park w Salinas.

Wybrane książki:

2012 – Steinbeck in Vietnam: Dispatches from the War
1989 – Working Days: The Journals of The Grapes of Wrath
1976 – Czyny Króla Artura i Rycerzy Okrągłego Stołu
1969 – Dziennik powieści: Listy o Na wschód od Edenu
1966 – America and Americans
1962 – Podróże z Charleyem. W poszukiwaniu Ameryki
1961 – Zima naszej goryczy
1958 – Była raz wojna
1957 – Krótkie panowanie Pepina IV
1954 – Cudowny czwartek
1952 – Na wschód od Edenu
1951 – Dziennik z Morza Corteza
1950 – Jasny płomień
1948 – Dziennik podróży po Rosji
1947 – Perła
1947 – Autobus do San Juan
1945 – Ulica Nadbrzeżna
1942 – Bombs Away: The Story of a Bomber Team
1942 – Księżyc zaszedł
1941 – The Sea of Cortez
1941 – The Forgotten Village
1939 – Grona gniewu
1938 – Długa dolina
1937 – Myszy i ludzie
1936 – W niepewnym boju
1935 – Tortilla Flat
1933 – Nieznanemu bogu
1933 – The Red Pony
1932 – Pastwiska niebieskie
1927 – Złota Czara