Śpiewają o Nealu Cassadym – 15 utworów muzycznych o legendzie Beat Generation

6 grudnia 2016

neal-cassady-15-utworow
Neal Cassady urodził się 8 lutego 1926 roku w Salt Like City. Jako nastolatek dzielił czas pomiędzy biblioteki i salony bilardowe, stał się również mistrzem w kradzieży samochodów. W 1945 roku udał się ze swoją świeżo poślubioną żoną do Nowego Jorku, gdzie poznał Jacka Kerouca, Allena Ginsberga i Williama Burroughsa, z czasem uznanych za głównych przedstawicieli Beat Generation. Trudno uznać Neala Cassady’ego za pisarza – napisał tylko jedną książkę, autobiograficzną powieść „The First Third”. Bez wątpienia jednak inspirował innych pisarzy. Jego legenda narodziła się w 1957 roku wraz z kultową powieścią „W drodze” Jacka Kerouaca, której bohater, Dean Moriarty, zbuntowany szaleniec pędzący przez bezdroża Ameryki, wzorowany był na Cassadym. Kerouac uczynił z Cassady’ego jedną z najmocniejszych i najbardziej charakterystycznych postaci literatury amerykańskiej, uczynił z niego ikonę i archetyp bohatera. Liczne utwory poetyckie poświęcali mu również inni pisarze i poeci Beat Generation, San Francisco Renaissance, Black Mountain College oraz pokolenia hipisów lat 60. Neal Cassady pojawia się także w wielu filmach, zarówno dokumentalnych, jak i fabularnych: biograficznych i ekranizacjach powieści. Wspominany jest również w utworach muzycznych – źródła podają, że na dzień dzisiejszy istnieje dziewięćdziesiąt dziewięć nagrań poświęconych lub odwołujących się do Neala Cassady’ego bądź Neala Cassady’ego i Jacka Kerouaca. Poniżej prezentujemy wam kilkanaście z nich.

1. Allen Ginsberg – „The Green Automobile” z płyty „Holy Soul Jelly Roll” (1954)

Pierwszy utwór poświęcony Nealowi Cassady’emu to właściwie wiersz. Allen Ginsberg pisał w nim o tym, jak to Neal wskakuje za kierownicę jego samochodu. Cassady znany był jako świetny i szalony kierowca. Żeby zachować obiektywizm, przytoczmy opinię kogoś, kto zawsze był szczery, a najczęściej krytyczny, a do tego niezwiązany ze środowiskiem beatników. Charles Bukowski o sposobie prowadzenia samochodu przez Neala pisał: „to była jego arena korridy. Jego tor wyścigowy. Było to święte i tak musiało być”. Ginsberg często śpiewał swą poezję, przygrywając do tego na harmonium. Tym razem słyszymy go przy akompaniamencie jazzu.

2. Grateful Dead – „That’s It For The Other One” z płyty „Anthem of the Sun” (1968)

W latach 60. Neal Cassady jeździł po Stanach z grupą Merry Pranksters pod wodzą Kena Keseya kolorowym, hipisowskim autobusem z napisem „FURTHUR” na przedniej szybie. To właśnie on najczęściej siedział za kierownicą. Wśród osób uczestniczących w próbach kwasu organizowanych przez Merry Pranksters byli: Jerry Garcia, Bob Weir i pozostali członkowie zespołu Grateful Dead, powstałego w 1965 roku w San Francisco. Na ich drugiej płycie, „Anthem of the Sun”, znalazła się piosenka „That’s It For The Other One”, w której po jakże kerouacowskim refrenie „Coming, coming, coming around” pojawia się krótka historyjka o autobusie Merry Prankster z Nealem za kierownicą: „Uciekając przez pola lilii / napotkałem na pustą przestrzeń / zadrżało i eksplodowało / Zostawiłem w tym miejscu przystanek / Nadjechał autobus i wsiadłem do niego / To wtedy wszystko się zaczęło / Był tam kowboj Neal / za kierownicą / autobusu do Nigdywięcejlandii”.

3. Aztec Two-Step – „The Persecution and Restoration of Dean Moriarty (On The Road)” z płyty „Aztec Two-Step” (1972)

Folkowy duet Aztec Two-Step (nazwa ta została wzięta z jednego z wierszy zawartego w tomiku poety-beatnika Lawrence’a Ferlighettiego pt. „A Coney Island of the Mind”) w 1972 roku na swym debiutanckim albumie umieścił piosenkę „The Persecution and Restoration of Dean Moriarty (On The Road)”. Muzycy w tekście utworu świetnie oddali ideę Beat Generation, pisząc: „Urodził się w drodze w miesiącu lipcu / I będzie żył w drodze, dopóki nie zdecyduje się umrzeć / Ponieważ nauczył się w drodze jak ludzkość płacze, / Jak społeczeństwo kłamie, zobaczył więcej niż za pomocą swych oczu”.

4. The Doobie Brothers – „Neal’s Fundango” z płyty „Stampede” (1975)

Motyw drogi pojawia się w wielu utworach poświęconych Nealowi Cassady’emu. W podróż pod wpływem beatników oraz powieści „W drodze” ruszyli m.in. członkowie zespołu The Doobie Brothers. Nie byli oni w tym odosobnieni. Podobnie uczyniły rzesze młodych Amerykanów w latach 60. i 70., zresztą wielu czyni to do dzisiaj. W piosence „Neal’s Fundango” (Fandango to hiszpański taniec ludowy) nagranej w 1975 Patrick Simmons śpiewa o tym, jak to historia Neala zachęciła go do podróżowania: „Cóż, to Neal Cassady sprawił, że zacząłem podróżować / Wszystkie te opowiedziane historie, wierzyłem w każdą / Wiedz, że na krętej jestem drodze / I nie ma czasu na martwienie się o jutro, kiedy podążasz za słońcem”.

5. John Scofield – „Cassidae” z płyty „Who’s Who” (1979)

„Cassidae” to jeden z tych utworów poświęconych Nealowi Cassady’emu, który nie zawiera słów. John Scofield uważany jest za jednego z najwybitniejszych gitarzystów w historii jazzu. W przeszłości grał m.in. z Milesem Daviesem. Można sobie tylko wyobrazić, jak szalałby Neal na parkiecie, słysząc tę muzykę…

6. Grateful Dead – „Cassidy” z płyty „Reckoning” (1981)

Tytuł kolejnego utworu Grateful Dead nawiązuje nie tylko do Neala Cassady’ego, ale także do Cassidy Law, córki jednego z członków zespołu. Po raz kolejny wspomniany jest Cassady siedzący za kierownicą słynnego pranksterskiego autobusu. Mowa tu także o szalonym kierowcy Deanie Moriartym z „W drodze”. W drugiej zwrotce muzycy śpiewają: „Teraz mknie szosami w swoim Cadillacu / Twój uśmiech zjawia się z każdą myślą o nim / Rozjaśnijmy tę noc do czysta / Zazieleńmy tę spaloną ziemię / Trąbmy w trąby, bijmy w bębny”.

7. King Crimson – „Neal, Jack and me” z płyty „Beat” (1982)

W latach 80. grający progresywnego rocka brytyjski zespół King Crimson nagrał album „Beat” w całości poświęcony Beat Generation. Jedną z piosenek była „Neal, Jack and me”, w której członkowie zespołu opisują swoje własne życie w drodze i zachęcają do przeczytania powieści „W drodze”, zaczynając w następujący sposób: „Jestem jak koła, jak toczące się koła, Jestem Studebaker coupe rocznik 1952, Jestem jak koła, jak toczące się koła, toczące się koła, Jestem Starlite coupe rocznik 1952” , a kończąc słowami: „Neal i Jack i ja, nieobecni kochankowie, nieobecni kochankowie”.

8. Washington Squares – „Neal Cassady” z płyty „Fair and Square” (1989)

Nie mogło zabraknąć beatników na płytach zespołu wywodzącego się z nowojorskiej dzielnicy artystów (w tym także samych beatników) Greenwich Village. Chodzi o określany mianem neo-beatnik folk revival music group – The Washington Squares. Tak na marginesie Washington Square to obecnie sympatyczny skwer z ludźmi siedzącymi na ławkach i trawniku, spacerującymi rodzinami i grającymi na żywo wszelkiej maści muzykami. W czasach beatników był terenem ćpunów i złodziei oraz głównym punktem dystrybucji narkotyków. W piosence „Neal Cassady” The Washington Squares śpiewają o śmierci Neala, który 4 lutego 1968 roku szedł pijany i naćpany torami w San Miguel de Allende (Meksyk), upadł, po czym został wzięty do szpitala, gdzie parę godzin później zmarł. Śpiewają także: „Czy widziałeś Neala Cassady’ego, jak jechał / starym samochodem z dziewczyną po żywym niebie / Czy widziałeś Neala Cassady’ego, jak jechał, ostatniej nocy?”

9. Fatboy Slim – „Neal Cassady Starts Here” z 12-calowego winylowego singla „Santa Cruz” (1995)

Postać Neala Cassady’ego pojawia się w utworze Fatboy Slima „Neal Cassady Starts Here”, w którym muzyka współgra z przemówieniem Kena Babbsa, jednego z liderów grupy Merry Pranksters.

10. Eric Taylor – „Dean Moriarty” z płyty „Eric Taylor” (1995)

W 1995 roku piosenkę o Nealu Cassadym napisał i zaśpiewał Eric Taylor. Piosenka nosi tytuł „Dean Moriarty”. Warto zaznaczyć, że z czasem realny Cassady i wymyślony Moriarty zaczęli się nawzajem przenikać, przez co wielokrotnie w tekstach kultury pojawia się właśnie Dean, nie Neal, uznawani jednakże za tę samą osobę. Tu też pojawia się motyw drogi w słowach: „Mówi, że on podąża przez kraj, choć może tu wróci / Ale trzyma się torów na autostradzie do piekła” oraz samochody: „jedzie czyimś samochodem, nie wie czyim” i „Nie ukradłem twojego samochodu, koleś, tylko pożyczyłem na chwilę”. Neal Cassady ukradł w swym życiu kilka tysięcy samochodów. Co ciekawe, większość z nich oddawał. Zawsze powtarzał, że pożycza je, by się przejechać, i w większości przypadków mówił prawdę. Taylor śpiewa także: „Wygrał dwadzieścia pięć dolarów w podrzucaniu młotem” – to nie ma nic wspólnego z bohaterem „W drodze”, jedynie z realnym Nealem, i może być nawiązaniem do okresu, gdy jeździł hipisowskim autobusem z Prankstersami i miał swoje show polegające na podrzucaniu i łapaniu wielkiego młota.

11. Andrew McConathy & The Drunken Hearts – „Dean Moriarty’s Blues” z płyty „Light of the Eye” (2010)

„Dean Moriarty’s Blues” Andrew McConathy’ego i zespołu The Drunken Hearts to kolejny instrumentalny utwór nawiązujący do Neala Cassady’ego, a raczej jego powieściowego odpowiednika, Deana.

12. Red Cortez – „Neal Cassady” z ep-ki „Two” (2011)

Zespół Red Cortez z Los Angeles w piosence zatytułowanej „Neal Cassady” śpiewa m.in. „no to ruszamy w drogę jak Neal Cassady”.

13. Bocephus King – „Cowboy Neal” z płyty „Willie Dixon God Damn!” (2011)

Neal Cassady był typowo amerykański. Poeta Gary Snyder powiedział o nim: „Widzę Cassady’ego jako kowboja z 1890 roku… on jest wnukiem kowboja z Denver, nie ma już dla niego rancza, na którym mógłby pracować. Cassady jest typem z pogranicza, pozostały mu tylko hale bilardowe i przemierzanie kraju wzdłuż i wszerz… Cassady ma w sobie energię archetypowego Zachodu…”. Kowbojem nazwał go również Bocephus King w utworze „Cowboy Neal”.

14. Sean Taylor – „Cassady” z płyty „Love Against Death” (2012)

Sean Taylor w utworze pod wszystko mówiącym tytułem śpiewa: „będziesz wędrował, Nealu Cassady”.

15. Morrissey – „Neal Cassady Drops Dead” z płyty „World Peace Is None of Your Business” (2014)

W 2014 roku hołd Nealowi Cassady’emu oddał Morrissey w swej piosence „Neal Cassady Drops Dead”. Były lider The Smith śpiewa: „Neal Cassady pada martwy / A łzy Allena Ginsberga odmywają jego brodę / Neal Cassady pada martwy / A usta Allena Ginsberga są wąskie i zaciśnięte / Neal Cassady pada martwy / A Allen Ginsberg polewa się wężem w stodole / Neal Cassady pada martwy / A 'Skowyt’ Allena Ginsberga przechodzi w warkot”. Gdy 13 października 1955 roku w Six Gallery, w San Francisco Allen Ginsberg po raz pierwszy publicznie odczytał swój słynny „Skowyt”, ruch Beat Generation narodził się literacko i w społecznej świadomości. Neal Cassady stał wtedy gdzieś z boku, nikogo nie znał, jego przyjaciele czytali, on nie, z czasem zaczęli publikować, on nie. Był ich muzą, ale niektórzy uważają też, że został przez nich wykorzystany. „Ofiara czy życiowy poszukiwacz przygód / Którym z nich jesteś?” – pyta w ostatnich słowach swej piosenki Morrissey.

Zebrała i opracowała: Anna Wyrwik

Tematy: , , , , , , , , ,

Kategoria: zestawienia