14 filmowych adaptacji, które popularnością przyćmiły swoje literackie pierwowzory
Hollywood od początków istnienia korzysta z literatury. Czasem ekranizacja popularnej książki okazuje się być finansową bądź artystyczną klapą i szybko się o niej zapomina. Ale bywa, że efekt jest odwrotny. Film staje się tak popularny, iż większość widzów nie ma nawet pojęcia o jego literackim rodowodzie. Poniżej lista czternastu filmów, o których mogliście nie wiedzieć, że zostały oparte na książkach.
1. „Szklana pułapka” w reż. Johna McTiernana ? na podstawie powieści „Nothing Lasts Forever” Rodericka Thorpa
Historia nowojorskiego gliniarza, który w Wigilię musi zmierzyć się z terrorystami okupującymi wieżowiec w Los Angeles, to stosunkowo wierna adaptacja powieści Rodericka Thorpa. Da się jednak zauważyć pewne różnice ? na przykład film kończy się happy endem, a zakończenie książki jest mniej pozytywne i sugeruje, że główny bohater mógł umrzeć na skutek odniesionych obrażeń. „Nothing Lasts Forever” to kontynuacja powieści „The Detective”, która doczekała się ekranizacji z Frankiem Sinatrą w roli głównej. Piosenkarz nie był zainteresowany ponownym wcieleniem się w rolę, stąd też materiał trafił ostatecznie do rąk producentów „Szklanej pułapki”, którzy usunęli z fabuły wszelkie nawiązania do pierwszego tomu. Co ciekawe, „Szklaną pułapkę 2” również nakręcono w oparciu o powieść, napisaną jednak przez innego autora z innym bohaterem ? chodzi o „58 minut” Waltera Wagera.
2. „Kto wrobił Królika Rogera” w reż. Roberta Zemeckisa ? na podstawie powieści „Who Censored Roger Rabbit?” Gary?ego K. Wolfa
Popularny film ze studia Walta Disneya oparto na powieści z 1981 roku, która była pastiszem kryminałów w stylu Raymonda Chandlera, a sam Królik Roger szybko zostaje w niej zabity. Producenci wprowadzili do fabuły wiele zmian ? najważniejsza to ta, że bohaterowie są postaciami z kreskówek, a nie z komiksowych pasków gazetowych. W 1991 roku, na fali sukcesu ekranizacji, Wolf napisał drugą powieść o Króliku Rogerze, która miała więcej wspólnego z filmem. W lutym 2013 roku złożył Disneyowi propozycję prequela, w którym Rogerowi partnerowałaby Myszka Miki, chęci realizacji projektu najwidoczniej jednak nie ma.
3. „Coś” w reż. Johna Carpentera ? na podstawie noweli „Who Goes There?” Johna W. Campbella
Klasyk horroru z Kurtem Russellem w roli głównej był trzecią z kolei (po „Istocie z innego świata” z 1951 i „Pociągu grozy” z 1972) i najwierniejszą adaptacją noweli Johna W. Campbella opublikowanej w 1938 roku w magazynie „Astounding Science-Fiction” pod pseudonimem Don A. Stuart. Polscy czytelnicy mają okazję zapoznać się z tym utworem w wydaniu książkowym w tomie „Broń ostateczna”.
4. „Full Metal Jacket” w reż. Stanleya Kubricka ? na podstawie powieści „The Short-Timers” Gustava Hasforda
Autobiograficzna powieść, która stała się podstawą filmu w reżyserii Stanleya Kubricka, wyszła spod pióra weterana Marines. Kubrick przearanżował strukturę powieści, by nadać fabule bardziej spójny i tragiczny charakter.
5. „Życzenie śmierci” w reż. Michaela Winnera ? na podstawie powieści „Życzenie śmierci” Briana Garfielda
Kultowy klasyk kina klasy B z Charlesem Bronsonem powstał w oparciu o książkę opublikowaną w 1972 roku. Autor sprzedał prawa do ekranizacji jedynemu producentowi, który zainteresował się jego powieścią. Zarówno film, jak i książka to historia mężczyzny, który po morderstwie dokonanym na jego żonie i gwałcie na córce postanawia wymierzyć sprawiedliwość na własną rękę. Jednakże w przeciwieństwie do ekranizacji, która zdaje się popierać samosąd, pierwowzór literacki potępiał samowolnych mścicieli.
6. „Pani Doubtfire” w reż. Chrisa Columbusa ? na podstawie powieści „Madame Doubtfire” Anne Fine
Przebój z Robinem Williamsem w tytułowej roli to ekranizacja powieści dla młodzieży autorstwa Anne Fine. Fabuła obu dzieł jest do siebie podobna: mężczyzna postanawia przebrać się za kobietę i jako niania spędzić więcej czasu ze swoim dziećmi.
7. „Mucha” w reż. Davida Cronenberga ? na podstawie opowiadania „Mucha” George?a Langelaana
Wiele osób z pewnością pamięta dzieło Davida Cronenberga, niektórzy pamiętają też, że był on remakem filmu Kurta Neumanna z 1958 roku. Prawie nikt nie pamięta, że pomysł pochodził z opowiadania opublikowanego w drugiej połowie lat 50. na łamach „Playboya”.
8. „Rambo: Pierwsza krew” w reż. Teda Kotcheffa ? na podstawie powieści „Pierwsza krew” Davida Morrella
Choć David Morrell stał się stosunkowo znanych autorem, jego głośny debiut do dzisiaj kojarzony jest głównie z filmem. Autor sprzedał prawa do ekranizacji już w 1972 roku, ale przez lata projekt tkwił w producenckim piekle ze względu na swój kontrowersyjny jak na tamte czasy temat. Film z Sylwestrem Stallone różni się od książki przede wszystkim zakończeniem. W powieści John Rambo popełnia samobójstwo, w filmie – poddaje się policji, co otworzyło filmowcom furtkę do nakręcenia trzech kolejnych kinowych produkcji. Przy okazji na fuchę załapał się również sam Morrell, pisząc dwie tzw. nowelizacje filmów: „Rambo II” i „Rambo III”.
9. „Człowiek z blizną” w reż. Briana De Palmy ? na podstawie powieści „Scarface” Armitage’a Traila
„Człowiek z blizną” z Alem Pacino to remake klasycznego filmu z 1932 roku, który z kolei był adaptacją powieści dawno zapomnianego, przedwcześnie zmarłego pisarza epoki prohibicji o pseudonimie Armitage Trail (właściwe nazwisko: Maurice Coons). Twórcy produkcji z Alem Pacino przenieśli akcję z lat trzydziestych do czasów współczesnych, a głównego bohatera z włoskiego emigranta przemienili w Kubańczyka.
10. „Przyczajony tygrys, ukryty smok” w reż. Anga Lee ? na podstawie powieści „Przyczajony tygrys, ukryty smok” Wanga Dulu
Wang Dulu to jeden z najpopularniejszych chińskich autorów powieści wuxia. Choć wydał ponad 50 książek, żadna nie doczekała się oficjalnego tłumaczenia na angielski (ani tym bardziej na polski). Jedynym kontaktem z jego twórczością pozostaje więc film w reżyserii Anga Lee. „Przyczajony tygrys, ukryty smok” to czwarta część pięcioksięgu. W ekranizacji zaczerpnięto też kilka wątków z poprzednich tomów serii.
11. „Absolwent” w reż. Mike’a Nicholsa ? na podstawie powieści „Absolwent” Charlesa Webba
Webb napisał swoją debiutancką powieść podczas ostatniego roku studiów. Choć film i książka zasadniczo są takie same, to jeden z nielicznych przypadków, gdy ekranizacja jest lepsza od pierwowzoru literackiego. W 2007 roku autor napisał kontynuację, w której opowiedział, co dalej działo się z Benem, Elaine i panią Robinson.
12. „Aż poleje się krew” w reż. Paula Thomasa Andersona ? na podstawie powieści „Nafta” Uptona Sinclaira
Nagrodzony dwoma Oskarami film Paula Thomasa Andersona to dość luźna adaptacja powieści Uptona Sinclaira z 1927 roku. Reżyser zaadaptował jedynie pierwsze 150 stron książki i postanowił skupić się na postaci granej przez Daniela Day-Lewisa, podczas gdy powieść skupia się na osobie jego syna.
13. „Chłopcy z ferajny” w reż. Martina Scorsese ? na podstawie książki „Chłopcy z ferajny” (w oryg. „Wiseguy”) Nicholasa Pileggiego
Publikacja z kategorii literatury faktu napisana na podstawia zeznań byłego gangstera i informatora FBI Henry?ego Hilla (w filmie zagrał go Ray Liotta). Scorsese nie planował kręcić kolejnego filmu gangsterskiego, dopóki nie przeczytał reportażu Pileggiego. Zafascynowany, zadzwonił do niego i powiedział: „Czekałem na tę książkę przez całe moje życie”. W odpowiedzi usłyszał: „Czekałem na ten telefon przez całe moje życie”. Autor i reżyser współpracowali przy pisaniu scenariusza. To właśnie Scorsese przekonał Pileggiego, że nie trzeba przestrzegać tradycyjnej struktury narracyjnej i można zacząć opowiadać historię od środka. Relacje między panami układały się na tyle dobrze, że Scorsese zekranizował jeszcze jedną książkę Pileggiego ? „Kasyno”. W tym przypadku film także jest bardziej znany od pierwowzoru literackiego.
14. „Ptaki” w reż. Alfreda Hitchcocka ? na podstawie noweli „Ptaki” Daphne du Maurier
Hitchcock lubił sięgać po twórczość brytyjskiej pisarki, czego dowodem mogą być filmy „Oberża Jamajka” i „Rebeka”. Jednak to właśnie adaptacja noweli „Ptaki” weszła do kanonu kina i uznana została za jeden z najlepszych thrillerów wszech czasów. Choć film i nowela opierają się na tym samym założeniu fabularnym i kończą w bardzo podobny sposób, to znacznie różnią się od siebie. Bohaterem utworu Daphne du Maurier jest weteran wojenny mieszkający z rodziną w małej, angielskiej wsi i ciężko pracujący na farmie. W filmie mamy przebiegłą kobietę, która łączy siły z pewnym młodym adwokatem, jego matką i siostrą w tętniącej życiem nadmorskiej (a właściwie: nadoceanicznej) miejscowości.
Znacie jakieś inne popularne filmy, o których literackim pochodzeniu pamięta niewiele osób? Podzielcie się z nami tytułami w komentarzach.
Zebrali i opracowali: Krzysztof Stelmarczyk i Artur Maszota
fot. Lubs Mary
Kategoria: zestawienia
