11 najlepszych książek o psychodelikach z dziedziny literatury faktu wg Johna Higgsa
Dziennikarz John Higgs, autor pierwszej pełnej biografii słynnego guru psychodelików Timothy’ego Leary’ego, która ukazała się w Polsce nakładem wydawnictwa Officyna, interesuje się od dawna substancjami zmieniającymi postrzeganie rzeczywistości. Poniżej prezentujemy sporządzoną przez niego listę jedenastu najlepszych pozycji z dziedziny literatury faktu poruszających ten kontrowersyjny, ale zarazem fascynujący temat. Z racji tego, że nie wszystkie zebrane poniżej książki doczekały się polskich edycji, zestawienie to można potraktować nie tylko jako mały przewodnik dla czytelników, ale też podpowiedź dla wydawców, co jeszcze mogliby nam przybliżyć.
1. Aldous Huxley „Drzwi percepcji”
Zapis eksperymentów z meskaliną, które autor „Nowego wspaniałego świata” i „Kontrapunktu” prowadził w latach 50. ubiegłego wieku. Ton, w jakim pisarz opisuje swoje doświadczenia, sprawia, że zażywanie psychodelików nawet dla zdeklarowanych przeciwników brzmi niczym sensowne i godne podziwu poszukiwanie nowych głębi i nieodkrytych płaszczyzn naszej świadomości. To jedna z ulubionych książek Jima Morrisona, publikacja, która miała ogromny wpływ na kulturę beatników oraz hipisów i do dziś pozostaje jedną z najważniejszych pozycji zajmujących się tą tematyką.
Zdaniem Higgsa: „Huxley nie napisał w życiu nudnego zdania, a to jest z pewnością jedno z jego najlepszych dzieł”.
2. Hunter S. Thompson „The great shark hunt” (z ang. „Wielkie polowanie na rekina”)
Potężny zbiór najlepszych artykułów twórcy gonzo i wielkiego entuzjasty wszelkiego rodzaju substancji psychoaktywnych. Jest to kolekcja tekstów z lat 60. i 70. ubiegłego wieku, która oddaje pełny obraz możliwości Thompsona, znacznie wykraczających poza ograniczoną reputację, która została mu przypisana przez popkulturę.
Zdaniem Higgsa: „Jego esej o śmierci Hemingwaya, w którym próbuje zrozumieć, dlaczego człowiek, kiedyś tak pełen życia, skończył, strzelając sobie w łeb w małym miasteczku w Ameryce, jest szczególne przejmujący w kontekście samobójstwa samego Thompsona”.
3. Tom Wolfe „Próba Kwasu w Elektrycznej Oranżadzie”
Relacja z okresu, jaki Wolfe spędził z Kenem Keseyem, autorem „Lotu nad kukułczym gniazdem”, i jego Marry Pranksters, a zarazem dokument o narodzinach psychodelicznej rewolucji, która z Zachodniego Wybrzeża USA rozlała się na cały kraj. Wolfe wiedział, że jego indywidualne, dziennikarskie podejście nie odda ducha wydarzeń, które miały miejsce, dlatego stworzył niezwykle obrazowe dzieło pisane z psychodelicznego punktu widzenia swych bohaterów.
Zdaniem Higgsa: „Dla tych z nas, którzy nie urodzili się w latach 60., to prawdopodobnie najbliższa tym czasom rzecz, dzięki której możemy ich doświadczyć”.
4. Timothy Leary „High Priest” (z ang. „Arcykapłan”)
Dr Timothy Leary, bohater najnowszej książki Higgsa to nie tylko guru LSD, ale przede wszystkim uznany i wpływowy psycholog, myśliciel i futurysta, a także autor ponad 30 książek oraz setek esejów i artykułów. W autobiograficznym „High Priest” Leary’emu udaje się uchwycić zarówno doświadczenia i eksperymenty z narkotykami, jak i poczucie odkrywania siebie i świata.
Zdaniem Higgsa: „Uważam, że to jedno z najwybitniejszych dzieł literackich”.
5. Cynthia Palmer i Michael Horowitz „Sisters of the Extreme: Women writing on the drug experience” (z ang. „Siostry ekstremy: kobiece pisanie o doświadczeniach narkotykowych”)
Potrzeba oddania w słowie pisanym doświadczeń z psychodelikami to głównie męska domena. Autorzy pozostałych pozycji na tej liście to mężczyźni, dlatego książka, która zbiera teksty wyłącznie kobiet, jest niezwykle ważnym dokumentem na tle całej literatury poświęconej temu zagadnieniu.
Zdaniem Higgsa: „Książka rzuca światło na skądinąd ukrytą połowę doświadczeń psychodelicznych”.
6. Paul Devereux „The Long Trip: A Prehistory of Psychedelia” (z ang. „Długi odjazd: prehistoria psychodelii”)
Imponująca i pieczołowicie udokumentowana monografia o stosowaniu psychodelików w czasach prehistorycznych. Wszystkim tym, którzy uważają, że zażywanie narkotyków jest współczesnym fenomenem, książka otwiera oczy na znaczenie substancji psychoaktywnych w kulturze naszych przodków, których przedstawia w zupełnie nowym i zaskakującym świetle.
Zdaniem Higgsa: „Devereux pokazuje, że obecny moment jest dziwnym kaprysem w historii ludzkości, rzadkim okresem, kiedy nie mamy struktury, która wprowadziłaby stosowanie psychodelików w naszym społeczeństwie”.
7. Rick Strassman „DMT: Molekuła duszy”
Od czasów Leary’ego środowisko medyczne wydało mało pozycji poświęconych psychodelikom, które nie byłyby jedynie świadectwem negatywnych skutków płynących z uzależnienia. DMT to naturalny związek chemiczny produkowany przez ludzki mózg, jest niezwykle silnym halucynogenem, przy którym LSD wydaje się być jedynie bladym odbiciem. Jego istnienie zmusza do zadania sobie ważnych pytań o funkcjonowanie naszych mózgów, czym jest świadomość i otaczający nas świat, i Strassman nie stroni od prób znalezienia na nie odpowiedzi.
Zdaniem Higgsa: „Tym, którzy sądzą, że pewnego dnia nauka znajdzie wszystkie odpowiedzi, ta książka pokazuje, jak mało wciąż wiemy”.
8. Robert Anton Wilson „Kosmiczny spust, czyli tajemnica iluminatów”
W „Kosmicznym spuście” autor m.in. kultowej trylogii „Iluminatus!” opisuje wywołane regularnym zażywaniem psychodelików zjawisko zalewu świadomości przez synchroniczności, które sprawiają, że postrzegamy świat jako miejsce pełne szaleństwa, podczas gdy sami sobie wydajemy się w pełni władz umysłowych.
Zdaniem Higgsa: „Prowadzący antynarkotykową kampanię powinni dystrybuować tę książkę w szkołach i pytać dzieci, czy byłyby w stanie znieść tyle szaleństwa”.
9. Kevin Booth i Michael Berlin „Bill Hicks: Agent of Evolution” (z ang. „Bill Hicks: agent ewolucji”)
Bill Hicks to uznany i niezwykle wpływowy amerykański komik otoczony dziś istnym kultem przez swoich fanów. Jednym ze stałych punktów jego scenicznej rutyny było odwoływanie się do osobistych doświadczeń z narkotykami. Jednak nigdy nie stanowiły one jedynie punktu wyjścia do żartów, ale kryła się za nimi głęboka refleksja na temat ludzkiej natury i znaczenia psychodelików w rozwoju ludzkiej świadomości i postrzeganiu otaczającego nas świata. Ta biografia to nie tylko zapis jego życia, ale także świadectwo, jak psychodeliki w subtelny sposób mogą zintegrować się z życiem człowieka, bez zdominowania jego zainteresowań i osiągnięć.
Zdaniem Higgsa: „Ta szczera biografia napisana przez jego najbliższego przyjaciela pokazuje, jak integralną częścią jego życia i spuścizny były psychodeliki”.
10. John Markoff „What the Dormouse Said: How the Sixties Counterculture Shaped the Personal Computer Industry” (z ang. „Co mówi koszatka: jak kontrkultura lat 60. ukształtowała rynek komputerów osobistych”)
Jedna z pierwszych książek opisujących spuściznę ruchu psychodelicznego z lat 60. ubiegłego wieku oraz jej zaskakującego i nieocenionego wpływu na ideę i rozwój komputerów.
Zdaniem Higgsa: „Wielu ludzi będzie zaskoczonych, dlaczego Steve Jobs mówił, że zażycie LSD było jedną z 'dwóch lub trzech najważniejszych rzeczy’, które zrobił”.
11. Brian Barritt „The Road of Excess”
Autobiografia, która zdaniem wielu najlepiej oddaje doświadczenie kwasowego odlotu. Tekst, który każdego redaktora doprowadziłby do szaleństwa. Napisany bez żadnego zainteresowania gramatyką, spójnością czy celem narracji, ale pełen wewnętrznego dowcipu, inteligencji i czarującej arogancji, które czynią z niego fascynującą i wciągająca lekturę.
Zdaniem Higgsa: „Psychodelia w najczystszej postaci, nabita przebłyskami geniuszu”.
John Higgs to brytyjski pisarz i publicysta. Jest autorem entuzjastycznie przyjętej książki o nieco już zapomnianym, anarchistyczno-popowym zespole KLF, niebawem ma się ukazać książka biorąca pod lupę całe minione stulecie. Publikuje również beletrystykę. W październiku w Polsce nakładem wydawnictwa Officyna ukazała się jego błyskotliwa i okraszona sporą dozą humoru biografia Timothy’ego Leary’ego, ikony kontrkultury, jednej z najbardziej kontrowersyjnych, a zarazem wpływowych postaci drugiej połowy XX wieku. „Osaczyłem Amerykę. Timothy Leary” to coś więcej niż tylko biografia z arcyciekawym bohaterem w roli głównej. To także barwny obraz pewnej epoki – ery bitników i dzieci kwiatów, a ponadto przystępny opis niezwykle inspirujących i ciągle prowokacyjnych idei Leary’ego.
Opracowanie i tłumaczenie wypowiedzi Higgsa: Krzysztof Stelmarczyk
fot. Holly Lay
źródło: The Guardian
Kategoria: zestawienia
