10 niezbędnych elementów powieści detektywistycznej wg Raymonda Chandlera
Raymond Chandler słynął z bardzo zdecydowanych poglądów na temat tworzenia powieści detektywistycznych. Otwarcie krytykował na przykład angielskich autorów kryminałów, z Agathą Christie na czele, nazywając ich „najlepszymi nudnymi pisarzami”. W swoim pisarstwie Chandler trzymał się systemu zasad, który uznawał za niezbędny dla powstania dobrej powieści detektywistycznej. Dzięki temu pozostawił po sobie niezapomniane dzieła, które wpłynęły na kilka pokoleń pisarzy.
Oto 10 niezbędnych elementów powieści detektywistycznej wg Raymonda Chandlera:
1. Musi być wiarygodnie umotywowana, zarówno jeśli chodzi o ekspozycję, jak i jej rozwiązanie. Musi składać się z wiarygodnych działań wiarygodnych ludzi w wiarygodnych okolicznościach, przy czym należy pamiętać, że wiarygodność w dużej mierze jest kwestią stylu.
2. Musi zgadzać się z technicznego punktu widzenia z metodami zabójstwa i jego wykrywania. Żadne wymyślne trucizny lub niewłaściwe skutki ich działania, jak zgon po zażyciu dawki, która nie jest śmiertelna. Nie wykorzystujemy też rewolwerów z tłumikami (nie działają) i węży wpełzających po sznurze od dzwonka.Takie rzeczy od razu niszczą fundament historii. Jeśli detektyw jest wyszkolonym policjantem, musi zachowywać się jak jeden z nich, a także posiadać psychiczne i fizyczne cechy charakterystyczne dla osób wykonujących ten zawód. Jeśli jest prywatnym detektywem lub amatorem, musi przynajmniej na tyle znać metody działania policji, aby nie zrobić z siebie osła.
3. Musi być realistyczna, jeśli chodzi o bohaterów, umiejscowienie akcji i atmosferę. Musi być o prawdziwych ludziach w prawdziwym świecie. Niewielu pisarzy posiada umiejętność tworzenia żywych postaci, ale to nie oznacza, że zdolność ta jest niepotrzebna.
4. Oprócz elementu zagadki musi posiadać wartościową fabułę, np. samo śledztwo musi być przygodą wartą czytania.
5. Musi być na tyle prosty wątek kryminalny, żeby we właściwym czasie dało się go łatwo wyjaśnić. Idealne zakończenie jest wtedy, gdy uda się całkowite wyjaśnić zagadkę w jednym mignięciu akcji. Udaje się to rzadko, ponieważ dobre pomysły zawsze trafiają się rzadko. Wyjaśnienie niekoniecznie ma być krótkie (za wyjątkiem filmu), a często nawet nie może być krótkie, ale musi być interesujące samo w sobie, żeby czytelnik pragnął je poznać.
6. Musi zaskakiwać w miarę inteligentnego czytelnika. Niektóre z najlepszych powieści detektywistycznych, jakie kiedykolwiek napisano, w finale nie zaskakują inteligentnego czytelnika. Ale czytelnik nie odgaduje kompletnego rozwiązania i nie udowadnia tego logicznym rozumowaniem. Ponieważ czytelnicy posiadają różny stopień inteligencji, niektórzy odgadną sprytnie ukryte morderstwo, innych zaś zwiedzie najbardziej przejrzysta fabuła. Oszukanie prawdziwego miłośnika kryminałów nie jest wcale konieczne, a może nawet niemożliwe. Musi jednak pozostać ważny element historii, które wymyka się najbardziej dociekliwemu czytelnikowi.
7. Rozwiązanie zagadki musi wydawać się nieuniknione, kiedy już zostanie wyjawione. Do tego elementu przykłada się najmniejszą wagę, tymczasem to jedna z najważniejszych cech całej powieści. Nie wystarczy jedynie zastosować wobec czytelnika oszustwo, unik lub ominięcie. Powinniśmy sprawić, żeby poczuł, że został oszukany z honorem.
8. Nie należy próbować robić wszystkiego naraz. Jeśli jest to historia z łamigłówką, rozgrywająca się w dość spokojnej, rozsądnej atmosferze, nie może jednocześnie być burzliwą przygodą lub namiętnym romansem.
9. Należy ukarać przestępcę w taki lub inny sposób, niekoniecznie z udziałem prawa. Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie ma to nic wspólnego z moralnością. To część logiki odkrywania zagadki. Brak konsekwencji zbrodni sprawia, że historia upodabnia się do nierozwiązanego akordu i pozostawia uczucie irytacji.
10. Musi być uczciwa wobec czytelnika. Ważne fakty nie mogą być ukryte ani zniekształcone mylnym rozłożeniem akcentów. Nieistotnych faktów nie należy podawać w taki sposób, żeby wydawały się istotne. Wyciąganie wniosków to zadanie detektywa, jednak powinien odsłaniać część ze swoich przemyśleń, aby czytelnik mógł główkować razem z nim.
TweetKategoria: zestawienia
