Tłumacz w muzeum. Cykl spotkań o przekładach dzieł Tadeusza Różewicza w Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu

26 czerwca 2024

Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu zaprasza na nową edycję cyklu spotkań „Tłumacz w muzeum” przybliżającego specyfikę profesji tłumaczy literatury. Z okazji 10. rocznicy śmierci Tadeusza Różewicza tematem przewodnim będzie twórczość tego wrocławskiego poety i dramaturga.

„Tłumacz w muzeum” to cykl wydarzeń, który w 2024 roku poświęcony będzie tłumaczom i przekładom twórczości – dramaturgicznej, poetyckiej, prozatorskiej, filmowej – Tadeusza Różewicza na języki obce (niemiecki, angielski, szwedzki, włoski, chiński, perski). Bohaterami spotkań będą wybitni tłumacze z całego świata, przez niektórych nazywani „drugimi autorami”, przez innych często niedoceniani i uważani za niewidzialnych. Organizowany we współpracy ze Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury projekt, wspierany przez spadkobierców poety, zaprezentuje nie tylko współczesne przekłady Różewicza, ale też warsztat translatorski i elementy krytyki przekładu. Rozmowy z gośćmi poprowadzą wybitni polscy tłumacze oraz krytycy literaccy.

„Zaplanowaliśmy cztery dostępne bezpłatnie spotkania, jedno w miesiącu między czerwcem a listopadem, oraz spotkanie warsztatowe z wybranego języka. Spotkania odbędą się w kinie Popiół i Diament w Muzeum Pana Tadeusza. Podczas spotkań podejmować będziemy między innymi następujące tematy: jakie umiejętności i cechy powinien mieć tłumacz literatury pięknej – a konkretnie – tłumacz twórczości Tadeusza Różewicza? Jak uczyć się przekładu? Jak rozwijać swój warsztat? Jakie kompetencje są niezbędne, by tłumaczyć polskich pisarzy współczesnych? Co należy, a co nie należy do zadań tłumacza?” – informuje w komunikacie Muzeum Pana Tadeusza.

Podczas pierwszego spotkania, które odbędzie się w sobotę 29 czerwca o godz. 16:00, dowiemy się, czy Ameryka odkryła Różewicza. Joanna Trzeciak Huss opowie o tym, jak czyta się polską nowoczesną poezję w Stanach dzisiaj, z perspektywy krytyki literackiej zanurzonej w świat transferów kulturowych i debaty o globalizacji. Rozmowę poprowadzi Joanna Orska. Organizatorzy informują, że liczba miejsc jest ograniczona, bezpłatne wejściówki można odebrać w kasach muzeum.

Tadeusz Różewicz w Stanach Zjednoczonych (fot. ze zbiorów Muzeum Pana Tadeusza)

Cykl „Tłumacz w muzeum” realizowany jest w Muzeum Pana Tadeusza od 2018 roku. Tematyka spotkań koncentruje się nie tylko na tekście tłumaczonym czy na jego skuteczności (lub jej braku), ale też na samym procesie tłumaczenia i związanej z nim profesji. We wcześniejszych latach odbyły się spotkania z Billem Johnstonem i Francescą Fornari (badającą przekłady m.in. poezji Zbigniewa Herberta na język włoski). Dzięki współpracy z Europejskim Centrum Edukacji Międzykulturowej można było wysłuchać fragmentów nowego (jednego z dwóch istniejących) tłumaczenia „Pana Tadeusza” na język esperanto. Goszczono również Jerzego Jarniewicza, autora publikacji „Tłumacz między innymi”.

Muzeum Pana Tadeusza to część Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Instytucja funkcjonuje od maja 2016 roku w jednej z piękniejszych kamienic Wrocławia – Pod Złotym Słońcem (Rynek 6). Wystawa stała muzeum składa się z trzech części. Pierwsza z nich, „Rękopis Pana Tadeusza”, opowiada o powstaniu i recepcji arcydzieła Mickiewicza. Na ekspozycji prezentowany jest jedyny istniejący rękopis poematu w otoczeniu kilkuset autentycznych manuskryptów, starodruków, grafik, obrazów, rzeźb i przedmiotów codziennego użytku.

Druga część wystawy stałej, „Misja: Polska”, to opowieść o romantycznej idei wolności przeniesionej w realia II wojny światowej i czasów powojennych. Na przykładzie życiorysów Jana Nowaka- Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego prezentuje losy pokolenia, które dorastało w wolnej po 123 latach zaborów ojczyźnie, ale w 1939 roku stanęło przed koniecznością walki o niepodległość, a następnie o suwerenną obecność Polski w Europie.

W 2021 roku otwarta została trzecia ekspozycja stała – „Pan Tadeusz Różewicz”, która stanowi pomost między częścią literacką a historyczną muzeum. Opowiada bowiem o bohaterze XX wieku, przedstawicielu pokolenia Kolumbów, który tak jak Nowak-Jeziorański i Bartoszewski walczył z bronią w ręku w II wojnie światowej, ale po jej zakończeniu stronił od polityki. Ekspozycja obejmuje nie tylko bezcenne rękopisy, ale także dokumenty i przedmioty codziennego użytku oraz imponujący księgozbiór.

Cyklu spotkań „Tłumacz w muzeum: Różewicz” odbędzie się pod patronatem Booklips.pl.