Rozmowy o różnych obliczach miłości w literaturze podczas Festiwalu Ars Cameralis 2024 w Katowicach

24 października 2024

W dniach od 6 do 30 listopada na Górnym Śląsku po raz trzydziesty trzeci odbędzie się Festiwal Ars Cameralis. Organizatorzy zapowiadają koncerty, wystawy, warsztaty, pokazy filmowe, a także spotkania literackie.

Od 1992 roku nadrzędną ideą Festiwalu Ars Cameralis jest prezentowanie najciekawszych zjawisk we współczesnej kulturze. Każdego roku w miastach województwa śląskiego niepodzielnie królują muzyka, literatura, film, teatr i sztuki wizualne, walcząc z listopadową melancholią.

Hasłem tegorocznej edycji festiwalu jest „Miłość”. „Mogłoby się wydawać, że wybór tegorocznego hasła to całkiem ryzykowne przedsięwzięcie. Niewątpliwie, w obecnych czasach słowo 'miłość’ straciło moc, zostało wytarte ze znaczeń, stało się wyświechtane, niemal całkowicie przeźroczyste” – piszą organizatorzy.

„Współcześnie coraz częściej uciekamy przed bliskością, zamykamy się, dystansujemy i zanurzamy w samotności. Odsuwamy się od społeczeństwa, a nawet od tych nam najbliższych: rodziny, partnerów i partnerek, przyjaciół, budujemy bariery i patrzymy na świat zza szyby, z bezpiecznego dystansu. Chcemy przeciwdziałać temu wycofaniu, głosić powrót do uczuć, abyśmy przestali się ich wstydzić i zaczęli mówić o nich głośno” – dodają.

Podczas tegorocznej edycji Festiwalu Ars Cameralis spotkamy miłość w każdym aspekcie twórczej realizacji: fotografii, filmie (nawet jeśli będą to filmy komediowe) czy dźwiękach (nawet tych najbardziej eksperymentalnych). W programie nie mogło zabraknąć także literatury. Małgorzata Lebda, Kamił Błoch i Anna Cieplak zgłębią tajniki czułości, Anthony Passeron opowie Paulinie Małochleb o rodzinnych tajemnicach, Marcin Oskar Czarnik, Olga Górska i Monika Ochędowska pokażą perspektywę queerową, a Monika Muskała opowie o swoich bohaterach w obliczu rozpadu miłości.

Wydarzenia literackie już po raz drugi zagoszczą w księgarnio-kawiarni Black Woolf w Katowicach. Wstęp na wszystkie spotkania jest bezpłatny. Poniżej znajdziecie szczegółowy program.

7 listopada | czwartek | godz. 18:00 | spotkanie
Kamil Błoch, Małgorzata Lebda, prowadzenie: Anna Cieplak

Od czułego narratora do czułej przewodniczki – można mieć wrażenie, że w ostatnich latach słowo „czułość” w przestrzeni publicznej pojawiało się nader często. I chociaż można przez to odczuwać pewne znużenie tym tematem, to jednak bardzo dobrze, że ciągle się o czułości mówi. Chociaż każdy rozumie ją odrobinę inaczej, dla większości czułość jest relacją wyjątkowo intymną: przejawia się w całkowitym i bezwarunkowym otwarciu na bliskość z drugą osobą. Bliskość, która rodzi się z poczucia bezpieczeństwa. W twórczości Małgorzaty Lebdy, cenionej poetki i pisarki, czułość jest bardzo widoczna. Kamil Błoch – członek Grupy Performatywnej Chłopaki, poeta i coach – od lat mówi o czułej męskości. Rozmowę poprowadzi pisarka i aktywistka Anna Cieplak.

12 listopada | wtorek | godz. 18:00 | spotkanie
Anna Matysiak, prowadzenie: Monika Glosowitz

Zainaugurowana podczas ubiegłorocznej edycji Ars Cameralis seria poetycka „Herezje / marzenia” wzbogaca się o kolejny – trzeci już – tom. W ramach tegorocznej edycji festiwalu odbędzie się premiera nowej książki poetki Anny Matysiak. „Matysiak widzi świat jako wzajemne powiązanie ruchliwych warstw. Jedna może stać się podłożem nowej warstwy, na innych stadiach rozwojowych dochodzi do kolizji i prób przechwytu” – na łamach nieistniejącego już magazynu „Wizje” pisał Michał Trusewicz o jednej z książek poetki. Wydaje się, że te słowa bardzo dobrze określają twórczość Matysiak. Jest to bowiem poetka osobna, a jej wiersze zaskakują powiązaniami, odniesieniami, drobinami rzeczywistości. Nie inaczej jest w tomie „Srebro Fermiego”. Już sam tytuł przywołuje skojarzenia z doświadczeniami fizyka i noblisty Enrico Fermiego, a w środku spotkać można oceany, lisy, obrotowe krzesła, sczerniałe banany i ryby. Niech to jednak nie zmyli czytelnika. To książka o dojrzewaniu, starzeniu się ciała i umysłu oraz (nie)zgodzie na taką sytuację, ale także o tym, że ciągle czeka nas coś nowego, że ciągle coś się zaczyna. Spotkanie poprowadzi badaczka literatury Monika Glosowitz.

13 listopada | środa | godz. 18:00 | spotkanie
Eliza Kącka, Magdalena Moskal, prowadzenie: Paulina Małochleb

Zgodnie ze słownikiem języka polskiego Doroszewskiego macierzyństwo to bycie matką i związane z tym uczucia, doznania, powinności. I to właśnie przede wszystkim na tych ostatnich skupia się społeczeństwo. Matka powinna siedzieć w domu, opiekować się dziećmi, a karierą zajmować się ewentualnie po godzinach. Moskal i Kącka napisały książki, które różni bardzo wiele, ale łączy właśnie macierzyństwo. „Emil i my. Monolog wielodzietnej matki” Moskal i „Wczoraj byłaś zła na zielono” Kąckiej wywołały ważną dyskusję o sytuacji matek, presji i przemocy społecznej wobec nich, ale także wobec dzieci z niepełnosprawnościami. Rozmowę z autorkami poprowadzi Paulina Małochleb, krytyczka i badaczka literacka, wykładowczyni i blogerka.

14 listopada | czwartek | godz. 18:00 | spotkanie
Marcin Oskar Czarnik, Olga Górska, prowadzenie: Monika Ochędowska

Olga Górska i Marcin Oskar Czarnik napisali udane debiuty. Oba zwróciły uwagę krytyków i czytelników. Oba łączy też jedno: opowiadają między innymi o odkrywaniu siebie i swojej homoseksualności w heteroświecie. Niewiele w polskiej prozie takiej literatury, niewiele takich wątków. Dlaczego tak jest? Między innymi na to pytanie spróbują odpowiedzieć autorzy w rozmowie, którą poprowadzi Monika Ochędowska, krytyczka związana z „Tygodnikiem Powszechnym” i „Dwutygodnikiem”.

20 listopada | środa | godz. 18:00 | spotkanie
Anthony Passeron, prowadzenie: Paulina Małochleb

„Uśpione” Anthony’ego Passerona to z jednej strony niezwykle intymna opowieść o rodzinnej tajemnicy, a z drugiej bardzo frapująca historia francuskiej i amerykańskiej walki z epidemią AIDS w latach osiemdziesiątych. O Désiré, stryju autora, w rodzinie się raczej nie mówiło. Czterdzieści lat po jego śmierci Passeron postanowił opowiedzieć o losach swojej rodziny – historii awansu społecznego, prowincjonalnej mentalności i uprzedzeniach, ale też o tragicznym w skutkach uzależnieniu. Tą prozą zachwyciła się sama Annie Ernaux. Z Anthonym Passeronem o jego książce porozmawia krytyczka i badaczka literatury Paulina Małochleb.

24 listopada | niedziela | godz. 18:00 | rozmowa
Monika Muskała, prowadzenie: Magdalena Gościniak

Wydana w tym roku debiutancka powieść Moniki Muskały, „Rondo Rodeo”, to w dwojaki sposób powieść drogi. Z jednej strony bohaterowie – małżeństwo reporterów – podróżują po Stanach Zjednoczonych, portretując tamtejszą prowincję. Z drugiej – wspólna podróż staje się również wędrówką wewnątrz siebie, która pozwoli małżonkom na nowo zdefiniować samych siebie. „Właściwie od początku wiemy, że między bohaterami coś się psuje. Podróż po nieoczywistej Ameryce nie jest jednak lekarstwem na ratowanie związku. Staje się raczej okazją do dokonania wiwisekcji na sobie i na byciu razem. Obrazy Ameryki, choć tak naprawdę obce codzienności mężczyzny i kobiety, pozwalają na zwiększenie intensywności poczucia bliskości i oddalenia zarazem” – pisała na swoim blogu krytyczka literacka Bernadetta Darska. Z Moniką Muskałą porozmawia Magdalena Gościniak.