Muzeum Kinematografii w Łodzi włącza się w obchody 80-lecia Muminków. Pierwsza w Polsce duża wystawa poświęcona postaciom stworzonym przez Tove Jansson

23 maja 2025

Od piątku 23 maja w Muzeum Kinematografii w Łodzi można oglądać wystawę czasową „Muminki: drzwi są zawsze otwarte”. Ekspozycję przygotowano z okazji przypadającej w tym roku 80. rocznicy opublikowania pierwszej książki z tymi popularnymi postaciami stworzonymi przez Tove Jansson.

„Małe trolle i duża powódź”, pierwsza, niewielkich rozmiarów książka z przygodami Muminków, kazała się w Finlandii w 1945 roku. Dała ona początek całemu cyklowi, na który składa się dziewięć tomów. Ostatni, „Dolina Muminków w listopadzie”, ukazał się w 1970 roku. Powstała również seria komiksów i ilustrowane książeczki dla dzieci. W 2025 roku na całym świecie organizowane są obchody 80-lecia Muminków. Nic dziwnego, że włącza się w nie również Polska.

Polscy czytelnicy mają szczególny związek z Muminkami. Przygody tych niezwykłych stworzeń goszczą na półkach naszych księgarń już od połowy lat 60. XX wieku. Historia głosi, że Muminki „sprowadził” do Polski pisarz Wojciech Żukrowski (1916-2000), który kupił jeden z tomów serii po angielsku podczas wizyty w Finlandii. Jego córce tak spodobała się książka, że Żukrowski polecił ją wydawnictwu Nasza Księgarnia. Jako pierwsza została wydana w 1964 roku część chronologicznie trzecia – „W Dolinie Muminków”. Następnie, w 1967 roku, polscy odbiorcy przeczytali „Lato Muminków”, a potem, w 1969 roku, „Zimę Muminków”. Książki przetłumaczyły z języka szwedzkiego Irena Szuch-Wyszomirska i Teresa Chłapowska.

Przez pierwsze ćwierć wieku obecności Muminków w Polsce sprzedano ponad 600 tysięcy egzemplarzy książek. W latach 70. i 80. XX wieku poszczególne tomy ukazywały się w nakładach po 50 tysięcy egzemplarzy. O popularności Muminków nad Wisłą może świadczyć też fakt, że to właśnie w naszym kraju powstała animowana adaptacja książek Jansson. Studio Małych Form Filmowych Se-Ma-For w Łodzi zrealizowało serial „Opowiadania Muminków”, który miał premierę w Polsce w 1978 roku.

Tove Jansson zależało na wysokiej jakości artystycznej adaptacji. Scenariusze kolejnych epizodów były wysyłane pocztą do Helsinek. Tove i jej brat Lars wprowadzali poprawki i odsyłali uwagi. Pisarka wspólnie z bratem i swoją partnerką Tuulikki przyjechała do Polski w styczniu 1978 roku, aby spotkać się z twórcami animacji oraz zobaczyć i zatwierdzić projekty. Takie zaangażowanie się opłaciło, ponieważ produkcja spotkała się z przychylnością samej autorki, ale również odbiorców nie tylko w Polsce, ale też w innych krajach, w tym w Wielkiej Brytanii, Japonii, Szwecji i Niemczech.

Muzeum Kinematografii w Łodzi ma szczególnie dobry powód, by przyłączyć się do świętowania 80-lecia Muminków. To właśnie w kolekcji tej instytucji znajdują się oryginalne lalki półpłaskie, które zagrały w animacji. One stanowią trzon ekspozycji „Muminki: drzwi są zawsze otwarte”, którą można oglądać od 23 maja w muzeum. Jej tytuł to jednocześnie hasło jubileuszu obchodów 80-lecia Muminków. To pierwsza w Polsce tak duża wystawa przedstawiająca świat Doliny Muminków oraz obecność tych postaci w polskiej kulturze – od pierwszych wydań książek po kulturę fanowską.

Ekspozycja będzie dostępna do 29 marca 2026 roku w Muzeum Kinematografii w Łodzi. Przez cały rok wokół wystawy odbywać się będą również wydarzenia towarzyszące, m.in. oprowadzania kuratorskie, projekcie odcinków serialu „Opowiadania Muminków” i filmów poświęconych Tove Jansson, warsztaty inspirowane Muminkami czy konferencja popularno-naukowa. Szczegóły znajdziecie tutaj.