Komiksy o stanie wojennym w białostockich autobusach i Muzeum Wojska

13 grudnia 2011

Po 30 latach od wprowadzenia stanu wojennego podróżujący „empekami” białostoczanie będą mogli cofnąć się w czasie i przeżyć klimat tamtych dni. W historię wprowadzą ich kadry z komiksów, przedstawiające wydarzenia z początku lat 80.

W ramach kolejnej edycji akcji ?Doznanie na żądanie? w autobusach Komunalnego Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej prezentowane będą nagrodzone i wyróżnione prace uczestników konkursu ?Stan wojenny. 30 lat po??, zorganizowanego przez Muzeum Wojska w Białymstoku. To – nigdy wcześniej nie publikowane i nie prezentowane – kadry z komiksów, które albo opisują autentyczną historię, lub są jedynie inspirowane wydarzeniami z tamtego okresu.

„Będzie to zatem ich premierowa prezentacja, nie tylko w Białymstoku, ale też w skali całego kraju” ? mówi Marcin Moskwa, wiceprezes KPKM. „Cieszymy się, że jako pierwsi możemy pokazać te prace białostoczanom.”

Mobilna ekspozycja to preludium do wystawy, której otwarcie nastąpi dzisiaj, tj. 13 grudnia 2011 w Muzeum Wojska w Białymstoku przy ulicy Kilińskiego 7.

„Zależało nam na przygotowaniu ekspozycji z okazji 30. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego” ? mówi autor wystawy Marcin Koziński. „Celem tego przedsięwzięcia jest też przedstawienie komiksu, jako formy sztuki, a jednocześnie sposobu opowieści o konkretnym fragmencie polskiej historii.”

Będzie tam można zobaczyć fragmenty prac zrealizowanych specjalnie na konkurs, ale też – przekrojowo – komiksy, które wiążą się ze stanem wojennym i polską rzeczywistością z początku lat 80. Dzięki aranżacji plastycznej zwiedzający będzie miał szansę przenieść się na chwilę w komiksowy kadr.

„Ponieważ to pierwsza tego typu wystawa w Białymstoku, pomyśleliśmy że zasługuje na to, by szerzej zaistnieć w świadomości mieszkańców” ? dodaje Marcin Koziński. „I stąd nasz pomysł, by wcześniej kadry z niektórych prac zaprezentować w przestrzeni publicznej, jaką są autobusy miejskie. To świetny sposób dotarcia do szerszej publiczności, a przy okazji uprzyjemnienia białostoczanom podróży do pracy, czy szkoły.”

Od 8 grudnia w ramach wystawy na kółkach autobusami KPKM podróżują komiksy autorstwa laureatów konkursu: ?Noc bałwana? Grzegorza Janusza i Tomasza Niewiadowskiego, „Kul tura” Romana Gajewskiego, „Punkt widzenia” Jakuba Grocholi i Michała Chojnackiego oraz „13 grudnia” Małgorzaty Józefowicz. Wszystkie stanowią przykłady niezwykle interesującego spojrzenia na fragment historii, jakim jest stan wojenny i pierwsze lata 80.

Dlaczego Muzeum Wojska w Białymstoku postanowiło przypomnieć o stanie wojennym w formie opowieści obrazkowych?

Okazuje się, że komiks towarzyszył ruchowi ?Solidarności? niemal od samego początku. Jacek Fedorowicz, aktor estrady, satyry, rysownik wspomina na stronie muzeum: ?Było to kilkanaście miesięcy po wprowadzeniu stanu wojennego. Dość ponuro było, beznadziejnie, a chwilami groźnie. Na ulicach królowało zwycięskie ZOMO, a z telewizorów płynęły potoki kłamstw i oszczerstw pod adresem wszystkiego co w Polsce uczciwe i wartościowe. Wydawało się, że tak musi być przez dłuższy czas. Przyszło do mnie dwóch, ale nie przestraszyłem się specjalnie, bo to było wieczorem ? esbecy chadzają parami, ale na ogół o świcie. Przedstawili się prawdziwymi nazwiskami Wojciech Starzyński i Andrzej Witwicki, o czym wtedy jeszcze nie wiedziałem, chociaż doszedłem do wniosku, że robią wrażenie wystarczająco przyzwoitych ludzi, abym mógł mieć pewność, że działają w podziemiu. Przyszli z pomysłem, który uznałem za wspaniały, że mianowicie należy odtworzyć w skrócie historię Solidarności od narodzin do 13 grudnia, czyli Solidarności nadziemnej i, że należy to zrobić w formie komiksu, co wydatnie powiększy grono czytelników. Pomysł mnie zachwycił i nie podobało mi się w nim tylko to, że autorem komiksu miałem być ja.? W ten sposób powstał komiks ?Solidarność ? pierwsze 500 dni?, wydany w drugim obiegu w roku 1984.