Kobiety modernizmu tematem siódmej edycji Gdańskich Spotkań Literackich „Odnalezione w tłumaczeniu”

20 lutego 2025

W dniach 24-26 kwietnia Instytut Kultury Miejskiej zaprasza na siódmą edycję Gdańskich Spotkań Literackich „Odnalezione w tłumaczeniu”. Tym razem podczas festiwalu goście rozmawiać będą o znaczeniu modernizmu i modernistek.

Jak przypominają organizatorzy, „Odnalezione w tłumaczeniu” to festiwal, dla którego sztuka translacji jest punktem wyjścia do rozmów o świecie i dynamice zachodzących w nim zmian. Program wydarzenia tworzą cenione tłumaczki i animatorki życia kulturalnego: Justyna Czechowska, Magda Heydel, Urszula Kropiwiec i Aleksandra Szymańska. Każda edycja festiwalu skupia się wokół innego centralnego motywu – w tym roku są to kobiety modernizmu.

Literatura modernizmu i autorki

W 1925 roku ukazała się „Pani Dalloway”, przełomowa powieść Virginii Woolf i jeden z najistotniejszych tekstów zachodniego modernizmu. Po upływie 100 lat utwór, w którym życie splata się ze śmiercią, a czas pokoju przeniknięty jest wojną, czyta się przejmująco aktualnie. Podobna percepcja towarzyszy całej plejadzie tekstów literackich powstających od lat 20. XX wieku: czytane dzisiaj (oraz na nowo odkrywane i tłumaczone) pozwalają twórczo przemyśleć kondycję współczesnego świata i dają nam narzędzia do nazwania naszych doświadczeń.

Instytut Kultury Miejskiej zwraca uwagę, że literatura modernizmu została w dużej mierze napisana przez autorki. „Woolf, Mansfield, Lagerlöf, Kobylanśka, Achmatowa, Södergran, Vogel, Colette, Sagan, Yourcenar, Lispector, Bishop, Sztok, Nałkowska, Carter – tym dzielnym kobietom, nierzadko będącym również działaczkami ruchów emancypacyjnych, niestraszne były przeszkody mnożone przez patriarchalną kulturę, a ich twórczość stała się punktem odniesienia dla pokoleń następczyń” – czytamy w komunikacie. Dlatego też w 2025 roku program „Odnalezionego w tłumaczeniu” skoncentruje się wokół pisarek modernistycznych i tłumaczenia ich dzieł.

„Podczas debat, spotkań, lekcji i warsztatów chcemy zaznajomić festiwalową publiczność z dziedzictwem modernistek. Dzięki przekładowi ich spuścizna znajduje miejsce w różnych kulturach, inspiruje rozwój i wciąż służy jako narzędzie emancypacji. Literatura modernizmu to także obszar działania znakomitych tłumaczek (i tłumaczy). Chcemy pokazać, że wielojęzyczna kobieca twórczość literacka – oryginalna i tłumaczona – jest kanwą nowoczesnej kultury i pomaga zrozumieć nasze niespokojne czasy” – piszą członkinie rady programowej.

Pierwsze szczegóły na temat programu

Program festiwalu obejmie formaty spotkań dobrze znane trójmiejskiej publiczności. Nie zabraknie wykładu mistrzowskiego czy przekładowego sparringu, odbędzie się rozmowa z pisarką i jej tłumaczkami, a także spotkanie z poetami i poetkami sieci Versopolis. Przygotowany zostanie również inspirowany twórczością modernistek performans w reżyserii Aleksandry Bilińskiej. Podczas festiwalowych debat goście porozmawiają o dziełach i wpływie modernistek – również tych tworzących poza kanonicznym centrum. Odniosą się również do kobiecości jako kategorii literackiej i przekładowej.

Ważne miejsce w programie zajmie tradycyjnie Nagroda za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Publiczność spotka się z tłumaczami i tłumaczkami nominowanymi za przekład książki oraz z laureatem lub laureatką nagrody za całokształt. Podczas festiwalu odbędzie się również gala wręczenia nagrody.

Spotkaniom towarzyszyć będzie program edukacyjny: lekcje dla uczniów i uczennic szkół średnich oraz warsztaty translatorskie, które poprowadzi Magdalena Koch.

Wśród gości „Odnalezionego w tłumaczeniu” będą m.in. Zyta Rudzka, Sława Lisiecka, Małgorzata Szczurek, Jakub Kornhauser, Ola Hnatiuk, Elżbieta Kalinowska, Milica Markić, Agata Kozak, Marta Eloy-Cichocka, Gabriel Borowski, Ewa Kraskowska, Lisa Palmes, Alžběta Knappova, Marcin Gaczkowski, Dorota Kozicka, Jerzy Koch, Karolina Szymaniak i Olga Czernikow.

Wstęp na większość festiwalowych wydarzeń będzie bezpłatny. Na niektóre obowiązywać mogą inne zasady wstępu, o czym organizatorzy będą jeszcze informować. Szczegółowy program siódmej edycji „Odnalezionego w tłumaczeniu” opublikowany zostanie wkrótce na stronie festiwalu.