Dramat literacki, sceniczny i społeczny. Wystawa poświęcona „Dziadom” Mickiewicza w Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu

15 marca 2023

Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu organizuje wystawę czasową poświęconą „Dziadom” Adama Mickiewicza. Ekspozycja pozwoli przyjrzeć się rozbudowanemu uniwersum dzieła poprzez zaprezentowanie ogromnego potencjału etnograficznego, literackiego i scenicznego tkwiącego w utworze. Wernisaż zapowiedziany jest na sobotę 25 marca.

Jak informuje muzeum, impulsem do stworzenia wystawy był kontekst polityczny arcydramatu, a właściwie rola jego konkretnej inscenizacji – „Dziadów” w reżyserii Kazimierza Dejmka zrealizowanych w Teatrze Narodowym i zdjętych z afisza na początku 1968 roku, co powszechnie uznaje się za katalizator Wydarzeń Marcowych.

Stanisław Wyspiański, który jako pierwszy podjął próbę wystawienia względnej całości Mickiewiczowskich „Dziadów”, pisał o swoim projekcie inscenizacyjnym: „To będzie się w teatrze grać, co znamy wszyscy, co cała publiczność polska na pamięć zna”. Słowa te wskazują na określony sposób funkcjonowania „Dziadów” w polskiej kulturze, ich siłę, która od czasów Wyspiańskiego uległa przecież intensyfikacji.

Muzealna ekspozycja skupia się na unikatowych obiektach z kolekcji Ossolineum oraz kilku wybranych wątkach arcydramatu: poczynając od materii czysto tekstowej, okoliczności powstania poszczególnych części, po szerokie spojrzenie na obrzędowy charakter dzieła i zawarty w nim motyw starcia dobra ze złem. Wystawa wskazuje również na problem inscenizacji utworu oraz towarzyszące mu przekonanie o pewnej romantycznej „asceniczności”.

Mickiewicz w swojej słynnej „Lekcji XVI” mówił o „dwóch warstwach odrębnych” dramatu słowiańskiego, „napisaniu” i „wystawieniu”. „Dramat wymaga osadzenia na ziemi: potrzeba gmachu teatralnego, aktorów, potrzeba pomocy wszystkich rodzajów sztuki. W dramacie poezja przechodzi w działanie wobec widzów” – zauważał. To „przejście” jest wynikiem strategii inscenizacyjnych obranych przez najwybitniejszych twórców teatru, którzy mierzyli się z tekstem Mickiewicza. Sceniczne interpretacje arcydramatu zostaną przywołane na wystawie dzięki autentycznym źródłom i dokumentacji, obiektom scenograficznym i kostiumom, fotografiom, fragmentom rejestracji, wspomnień, komentarzy – poczynając od zamysłu Stanisława Wyspiańskiego, przez inscenizacje Leona Schillera, Jerzego Grotowskiego, Kazimierza Dejmka, Konrada Swinarskiego, Jerzego Grzegorzewskiego do spektakli wrocławskich: Kazimierza Brauna, Moniki Strzępki i Pawła Demirskiego. Ze szczególną uwagą potraktowany zostanie projekt „Dziadów” bez skrótów Michała Zadary wystawiony przez Teatr Polski we Wrocławiu. Zgromadzone w sali „Powidoki” materiały dowodzą złożonego i wieloetapowego procesu twórczego, którego wynikiem był kilkunastogodzinny spektakl.

Fragment ekspozycji (fot. A. Myśliwiec/Muzeum Pana Tadeusza)

„Finał ekspozycji porusza problem politycznego 'pobudzania do działania duchów opieszałych’, mitu siły sprawczej 'Dziadów’. Kumulacja wielopoziomowych konfliktów, określana lakonicznie mianem Marca ’68, stanowi przejście od dramatu scenicznego do dramatu społecznego. Proces ten obrazujemy na podstawie losu konkretnej jednostki – biografii matematyka i wykładowcy Uniwersytetu Wrocławskiego Stanisława Hartmana, odsuniętego od pracy dydaktycznej w wyniku antysemickiej nagonki. Szeroki kontekst wydarzeń 1968 roku, który na zawsze zmienił oblicze Europy, ilustrują również zdjęcia dotyczące inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację oraz komentarze prasy zagranicznej” – przekazuje muzeum.

Na wystawie oprócz eksponatów ze zbiorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich zobaczymy obiekty wypożyczone z Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie, Wrocławskiego Teatru Współczesnego im. Marii i Edmunda Wiercińskich, Teatru Polskiego we Wrocławiu oraz z kolekcji prywatnej profesor Magdaleny Raszewskiej. Zaprezentowane zostaną również dokumenty archiwalne dotyczące protestów społecznych, będących odpowiedzią na wydarzenia Marca ’68. To między innymi archiwalia byłej Służby Bezpieczeństwa przechowywane w Instytucie Pamięci Narodowej, dokumenty pochodzące z Archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego, materiały fotograficzne Telewizji Polskiej, Centrum Historii Zajezdnia oraz Polskiej Agencji Prasowej.

Ekspozycję można oglądać w terminie od 25 marca do 30 lipca 2023 roku. Wstęp w ramach biletu do muzeum. Wernisaż zapowiedziano na 25 marca na godz. 17:00. Wstęp na to wydarzenie jest bezpłatny.

Kuratorami wystawy czasowej „’Dziady’. Przejście” są: dr Justyna Kowal, Agnieszka Śrutwa, Paweł Zaręba oraz dr Joanna Hytrek-Hryciuk. Poniżej przedstawiamy program wydarzeń towarzyszących wystawie.

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
26 marca 2023 (niedziela), godz. 12:00
• wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
• wejściówki do odebrania w kasach muzeum
• prowadzące: dr Joanna Hytrek-Hryciuk, dr Justyna Kowal

„Słowiańska duchowość. Źródła i manowce” – dyskusja
• 28 marca 2023 (wtorek), godz. 17:00
• wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
• transmisja online z Muzeum Pana Tadeusza
• prowadzący: Marcin Szyjka; goście: o. Marek Miławicki, prof. Dariusz Sikorski

„Na świecie znowu, ale nie dla świata”. O upiorach w „Dziadach” i nie tylko – rozmowa
• 30 marca 2023 (czwartek), godz. 17:00
• wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
• transmisja online z Muzeum Pana Tadeusza
• prowadząca: dr Justyna Kowal; gość: Łukasz Kozak

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
• 15 kwietnia 2023 (sobota), godz. 12:00
• wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
• wejściówki do odebrania w kasach muzeum
• prowadzące: dr Joanna Hytrek-Hryciuk, dr Justyna Kowal

„Schowaj oczy, skryj się w drzewie” – warsztaty artystyczne
• 16 kwietnia 2023 (niedziela), godz. 14:00
• warsztaty artystyczne dla młodzieży od 16. roku życia i osób dorosłych
• wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona
• obowiązują zapisy poprzez formularz zgłoszeniowy dostępny od 1 kwietnia 2023
• prowadząca: Jagoda Winkelbauer

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
• 23 kwietnia 2023 (niedziela), godz. 12:00
• wstęp bezpłatny, liczba miejsc ograniczona,
• wejściówki do odebrania w kasach muzeum
• prowadzące: dr Joanna Hytrek-Hryciuk, dr Justyna Kowal

Wystawa prezentowana jest pod patronatem medialnym Booklips.pl.

[edm]

Tematy: , , , , , , ,

Kategoria: wydarzenia