160 wydarzeń z udziałem ponad 200 gości na Festiwalu Góry Literatury

25 czerwca 2025

W dniach 4-12 lipca w ponad 20 lokalizacjach Ziemi Kłodzkiej, Aglomeracji Wałbrzyskiej i Kotliny Dzierżoniowskiej odbędzie się Festiwal Góry Literatury. Organizatorzy zaplanowali niemal 160 spotkań autorskich, dyskusji, koncertów, czytań, warsztatów i innych wydarzeń z udziałem ponad 200 gości.

Hasło przewodnie tegorocznej edycji brzmi „Manipulacja, dezinformacja, hejt”. Inspiracją do podjęcia takiego tematu były komentarze, jakie w ubiegłym roku spłynęły pod adresem organizatorów i gości festiwalu (wśród których byli m.in. Olga Tokarczuk, Agnieszka Holland, Aleksander Kwaśniewski czy Sylwia Chutnik), jak również słowa wygłoszone niedawno przez Tokarczuk podczas ceremonii przyznania jej doktoratu honoris causa Sorbony.

„Znaleźliśmy się oto w bardzo niepewnym, może nawet niebezpiecznym okresie w historii świata. Stary porządek polityczny wydaje się rozsypywać w pył, zaś nowy, powstający na naszych oczach, nabiera niepokojących kształtów. Wracają, wydawałoby się dawno wyegzorcyzmowane, demony. W globalnej wojnie o przywództwo nad światem informacja wykorzystywana jest jako broń, za pomocą której można wprowadzić w błąd, zmanipulować, oszukać, zwieść i w końcu zabić” – mówiła noblistka.

„W takiej rzeczywistości wszechobecnego kłamstwa musimy jednocześnie dbać jak najstaranniej o niezatracanie materialnych i rzeczywistych konturów naszego świata, zwłaszcza w sytuacji, kiedy napierają na nas hordy fałszerzy, diabelsko biegłych w szokującej interpretacji faktów, zdolnych uczynić z czarnego białe i odwrotnie. Gdzie zatem jest miejsce fikcji literackiej w wojnach z fałszem, manipulacją, dezinformacją, mistyfikacją, fake newsami, przeinaczeniami i zwykłym, ordynarnym kłamstwem?” – pytała Tokarczuk.

W czasie tegorocznej edycji zaproszeni goście spróbują odpowiedzieć na to pytanie. Przyjrzą się mechanizmom manipulacji, dezinformacji i hejtu z wielu punktów widzenia. Będą te pojęcia analizować zarówno w kontekście relacji społecznych, środowiska naturalnego czy równości praw, jak i technologii internetowych oraz zagadnień psychologicznych, filozoficznych, historycznych i politycznych. Temat przewodni festiwalu będzie się przewijał podczas niemal 80 spotkań autorskich i debat, a także 25 warsztatów i seminariów.

(fot. Jerzy Wypych)

Wśród gości – oprócz inicjatorki festiwalu, Olgi Tokarczuk – pojawią się m.in.: Götz Aly, Joanna Bator, Grzegorz Bogdał, Sylwia Chutnik, Petra Hůlová, Georgi Gospodinow, Katarzyna Grochola, Mikołaj Grynberg, Magdalena Grzebałkowska, Patrick Radden Keefe, Weronika Kostyrko, Joanna Kuciel-Frydryszak, Filip Łobodziński, Wojciech Mann, Jerzy Owsiak, Mateusz Pakuła, Wojciech Tochman, Anda Rottenberg, Adam Wajrak, Ewa Winnicka, Oksana Zabużko czy Urszula Zajączkowska.

W programie znalazło się również dziewięć koncertów. Na Górach Literatury wystąpią: Trio Możdżer Danielsson Fresco, Kaśka Sochacka, Krzysztof Zalewski, zespół RGG & Robert Więckiewicz, Artur Andrus, Zespół Reprezentacyjny, Łona/Konieczny/Krupa, Pidżama Porno oraz Hołdys/Waglewski/Karimski Orchestra.

Tym razem organizatorom udało się przygotować trzy głośne lektury, które są bardzo popularnym pasmem festiwalu. Fragmenty „Ziemi obiecanej” Władysława Reymonta przeczytają Daniel Olbrychski i Andrzej Seweryn, niezapomniani Karol Borowiecki i Maks Baum z ekranizacji powieści w reżyserii Andrzeja Wajdy. Opowiadanie „Próba generalna” Olgi Tokarczuk zinterpretują Marek Kondrat, Andrzej Seweryn i Maciej Stuhr. Maja Ostaszewska przeczyta natomiast fragmenty powieści „Dom dla Doma” Wiktorii Ameliny, ukraińskiej pisarki, która gościła niegdyś na festiwalu, a dwa lata temu podczas dokumentowania rosyjskich zbrodni wojennych została zabita wraz z wieloma innymi cywilami w ataku armii rosyjskiej na Kramatorsk.

Nie zabraknie innych stałych pasm festiwalowych – pasmo sztuki w tym roku będzie reprezentować wystawa „Po deszczu”, której kuratorkami są Jaga Hupało i Anna Klimczak. Zostaną podczas niej zaprezentowane w różnych lokalizacjach prace kilkudziesięciu artystek i artystów, wśród nich Bożenny Biskupskiej, Joanny Concejo czy Poli Dwurnik. Istotnym elementem wystawy staną się dzieła oddające dramatyczne doświadczenia zeszłorocznej powodzi. Organizatorzy zapowiadają, że nie będą to jedyne akcenty festiwalu dotyczące wrześniowej tragedii.

Pasmo poetyckie, którego kuratorem będzie Karol Maliszewski, znowu przybliży młode głosy w polskiej poezji czy „mniej znaną literaturę polską”. W jego ramach spotkamy się m.in. z Anną Janko, Maciejem Robertem, Bianką Rolando, Dariuszem Sośnickim, Mirką Szychowiak, Antoniną Tosiek i Agą Zano. Tradycyjnie odbędą się też warsztaty prozatorskie prowadzone przez Zbigniewa Kruszyńskiego, Miłkę Malzahn i Karola Maliszewskiego, w tym roku pod hasłem „Fikcja, fiksacja, mistyfikacja”.

Pełny program 11. edycji Festiwalu Góry Literatury jest dostępny na stronie Fundacji Olgi Tokarczuk. Udział w większości wydarzeń jest bezpłatny. Bilety obowiązują natomiast na wydarzenia na Zamku Sarny w dniach 4, 5, 6 oraz 11 i 12 lipca. Osobno biletowane są również koncerty w Nowej Rudzie, Wałbrzychu, Dzierżoniowie i Ludwikowicach Kłodzkich. Wstęp na spotkania autorskie i dyskusje przed koncertami w tych miejscowościach jest wolny.