13 tysięcy książek z kolekcji znanego architekta trafiło do Biblioteki Politechniki Krakowskiej. Część z nich można obejrzeć na wystawie

11 października 2021

Po śmierci cenionego architekta Bohdana Paczowskiego do zbiorów Biblioteki Politechniki Krakowskiej trafiła kolekcja jego książek licząca blisko 13 tysięcy woluminów. Od wtorku 12 października w Czytelni Profesorskiej, znajdującej się w pawilonie biblioteki, można oglądać część tych niezwykłych zbiorów.

Urodzony w 1930 roku Bohdan Paczowski był uznanym na świecie architektem oraz publicystą i fotografem, mieszkającym przez wiele lat w Luksemburgu. Studiował na Politechnice Krakowskiej i Politechnice Mediolańskiej. Swoje pracownie architektoniczne prowadził w Mediolanie, Paryżu i Luksemburgu. Do jego najważniejszych projektów architektonicznych zalicza się powiększenie siedziby Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej czy nowy terminal lotniska Findel. W grudniu 2009 roku wygrał konkurs na projekt Muzeum Historii Polski w Warszawie. Paczowski był autorem kilku monografii oraz wielu artykułów i esejów. Architekt i jego żona, pisarka i eseistka Maria Paczowska (1932-2019), związani byli ze środowiskiem paryskiej „Kultury”. Utrzymywali kontakty z najważniejszymi osobami z kręgów artystycznych i literackich. Przyjaźnili się m.in. z Witoldem Gombrowiczem i jego żoną Ritą.

Po śmierci Bohdana Paczowskiego jego żona podjęła starania, by ich księgozbiór w całości trafił do odpowiedniej instytucji. Ze względu na związki Bohdana Paczowskiego z Politechniką Krakowską wybór padł na bibliotekę tej uczelni. W 2017 roku pracownicy książnicy otrzymali zaproszenie do rodzinnego domu Paczowskich w Luksemburgu. W czasie pobytu dokonali szczegółowego przeglądu księgozbioru i sporządzili raport. Na jego podstawie zdecydowano o przyjęciu darowizny. W roku 2018 podjęto czynności prawne, natomiast po śmierci Marii Paczowskiej w 2019 roku przeprowadzono działania organizacyjno-logistyczne, w wyniku których księgozbiór został przewieziony do Krakowa.

Kolekcja liczy 12 950 woluminów (z wyłączeniem czasopism i map). Największy dział tematyczny księgozbioru dotyczy sztuki, w tym architektury, urbanistyki, malarstwa i fotografii. Uzupełniają go równie bogate zbiory z zakresu literatury obcej, literatury polskiej, filozofii i religii oraz historii. Nie brak również słowników (językowych i tematycznych) oraz encyklopedii. Dopełnieniem całości są książki z dziedziny polityki i socjologii. Swoje miejsce w księgozbiorze – z racji zamiłowania Bohdana Paczowskiego do muzyki klasycznej – miały również druki muzyczne i nutowe. Zbiór zawiera też spuściznę Paczowskich, a więc artykuły i książki autorstwa Bohdana Paczowskiego, materiały dotyczące jego działalności architektonicznej, eseistycznej i wydawniczej, korespondencję, wycinki prasowe. Osobne miejsce zajmują książki z autografami wielu wybitnych twórców.

„Zbiór Paczowskich stanowi nieocenione źródło wiedzy i inspiracji głównie dla studentów kierunków architektonicznych oraz dla kadry naukowej, architektów, urbanistów, projektantów oraz osób zainteresowanych sztuką klasyczną i nowoczesną” – mówi mgr Agnieszka Górska z Biblioteki Politechniki Krakowskiej. „Osoby korzystające z księgozbioru może zainteresować fakt, że na wielu egzemplarzach znajdują się dedykacje znanych i cenionych osób. Jest to dodatkowy element podnoszący wartość kolekcji i wpływający na jej unikatowość. Dedykacje te ukazują odbiorcy, jak szerokie kontakty, nie tylko zawodowe, ale i prywatne posiadali właściciele księgozbioru. W książkach można znaleźć wpisy m.in. od: Kazimierza Brandysa, Józefa Czapskiego, Rity Gombrowicz, Julii Hartwig, Zbigniewa Herberta, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Wojciecha Karpińskiego, Sławomira Mrożka, Wisławy Szymborskiej, Andrzeja Wajdy czy Adama Zagajewskiego” – wylicza Górska.

Obecnie księgozbiór Bohdana i Marii Paczowskich jest sukcesywnie katalogowany. W pierwszej kolejności opracowano i przygotowano do udostępnienia publikacje z zakresu sztuki, architektury i urbanistyki oraz fotografii. Jest to zbiór liczący ok. 3,6 tysiąca pozycji. Jak informuje Biblioteka Politechniki Krakowskiej, ta część księgozbioru jest niezwykle okazała i różnorodna, przedstawia bowiem wszechstronny warsztat pracy architekta, odzwierciedla zainteresowania jego właścicieli. Znaleźć tu można bogato ilustrowane albumy z dziełami najwybitniejszych artystów klasycznych, np. Rembrandta, Leonarda da Vinci, Claude’a Moneta, Paula Cézanne’a. Spośród współczesnych malarzy i fotografików warto wymienić Leonor Fini, Francisa Bacona, Lee Lozano, Davida Hockney’a, Pabla Picassa, Marka Rothko, Jerzego Nowosielskiego, Augusta Sandera czy Nobuyoshi Araki’ego. W zbiorze tym znajdują się również liczne katalogi wystaw organizowanych w renomowanych galeriach sztuki oraz muzeach na świecie, albumy architektury zabytkowej i nowoczesnej oraz opracowania teoretyczne.

Dyrektor biblioteki, Marek Górski, zachęca do korzystania z otrzymanego księgozbioru. „Książki z kolekcji Paczowskich można w prosty sposób wyszukać w katalogu komputerowym, ponieważ każdy egzemplarz jest opatrzony uwagą: 'Kolekcja Bohdana i Marii Paczowskich. Dar dla Biblioteki Politechniki Krakowskiej’. Dodatkowo, na każdej książce pochodzącej z omawianej kolekcji umieszczono dedykowaną pieczątkę” – informuje.

Wystawa „Bohdan Paczowski. Księgozbiór architekta” w Bibliotece Politechniki Krakowskiej obejmuje ok. 3,6 tysiąca książek, które dotychczas zostały skatalogowane. Większość znajduje się na przesuwanych regałach. Natomiast publikacje z autografami umieszczono w gablotach. Wystawę można oglądać do 30 listopada.