Pierwsza w polskim ruchu wydawniczym książka w całości przetłumaczona przez sztuczną inteligencję

Pierwsza w polskim ruchu wydawniczym książka w całości przetłumaczona przez sztuczną inteligencję

30 stycznia 2025

Pierwsza w historii polskiego ruchu wydawniczego książka przetłumaczona przez sztuczną inteligencję nosi tytuł „Od Gutenberga do Zuckerberga. Wstęp do humanistyki cyfrowej”. To monografia zbiorowa pod redakcją prof. dr. hab. Adama Pawłowskiego, która ma postać bezpłatnego e-booka. Aplikacja DeepL przełożyła ją z języka polskiego na czeski.

Przeczytaj całość

George R. R. Martin współautorem artykułu recenzowanego z dziedziny nauk ścisłych

George R. R. Martin współautorem artykułu recenzowanego z dziedziny nauk ścisłych

30 stycznia 2025

Wielbiciele sławnego pisarza fantasy George’a R.R. Martina mogą sięgnąć po kolejny tekst sygnowany jego nazwiskiem. Tym razem jednak podpisał się nie pod utworem prozatorskim, lecz pod artykułem naukowym opisującym ewolucję fikcyjnego wirusa z kart cyklu „Dzikie karty”.

Przeczytaj całość

Korespondencja Marii Skłodowskiej-Curie i Alberta Einsteina zebrana w książce. O czym pisali?

Korespondencja Marii Skłodowskiej-Curie i Alberta Einsteina zebrana w książce. O czym pisali?

28 stycznia 2025

32 listy, jakie wymienili między sobą Maria Skłodowska-Curie i Albert Einstein między 1911 a 1932 roku, przeczytać można – wraz z komentarzami – w nowej publikacji książkowej. Einstein był zdania, że relacja, która łączyła go ze Skłodowską, była jedną z najpiękniejszych rzeczy w jego życiu.

Przeczytaj całość

Czytanie pomaga w zapobieganiu demencji – przekonują australijscy naukowcy. Są też formy aktywności, które działają niekorzystnie

Czytanie pomaga w zapobieganiu demencji – przekonują australijscy naukowcy. Są też formy aktywności, które działają niekorzystnie

8 stycznia 2025

Wbrew powszechnym przekonaniom nie każda czynność związana z siedzącym trybem życia jest szkodliwa dla zdrowia. Wyniki badań przedstawione właśnie przez ekspertów z Uniwersytetu Australii Południowej dowodzą, że pewne „siedzące” formy aktywności, jak chociażby czytanie, mają dobroczynny wpływ na zdolności poznawcze, a tym samym pomagają zapobiegać demencji.

Przeczytaj całość

Wyniki badania: co trzeci Polak akceptuje wykorzystanie sztucznej inteligencji w kulturze i sztuce

Wyniki badania: co trzeci Polak akceptuje wykorzystanie sztucznej inteligencji w kulturze i sztuce

14 grudnia 2024

Sztuczna inteligencja na dobre wkroczyła do kultury i sztuki, również do literatury. Jak wynika z badania profesor Uniwersytetu Łódzkiego Dominiki Kaczorowskiej-Spychalskiej, 30 proc. Polaków akceptuje wykorzystanie AI w tych obszarach. Jednak tylko co piąta osoba uznaje zastępowanie człowieka sztuczną inteligencją za etyczne.

Przeczytaj całość

Naukowcy sprawdzili, jak postrzegamy poezję pisaną przez sztuczną inteligencję. Ten sam wiersz oceniano inaczej, gdy autorstwo przypisano człowiekowi

Naukowcy sprawdzili, jak postrzegamy poezję pisaną przez sztuczną inteligencję. Ten sam wiersz oceniano inaczej, gdy autorstwo przypisano człowiekowi

26 listopada 2024

Naukowcy z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu postanowili zbadać, jak na ocenę poezji wpływa informacja o tym, że został wygenerowany maszynowo. Jak się okazało, wiersz przypisywany sztucznej inteligencji otrzymywał w wielu aspektach niższe oceny niż ten sam wiersz, jeśli jego autorstwo przypisywano człowiekowi.

Przeczytaj całość

Czytelnicy wolą wiersze wygenerowane przez sztuczną inteligencję od twórczości wielkich poetów? Naukowcy wskazują na istotne szczegóły badania

Czytelnicy wolą wiersze wygenerowane przez sztuczną inteligencję od twórczości wielkich poetów? Naukowcy wskazują na istotne szczegóły badania

19 listopada 2024

Naukowcy z Uniwersytetu w Pittsburghu przeprowadzili badanie, którego rezultaty odbijają się szerokim echem w mediach. Jak się okazało, uczestnicy eksperymentu bardziej pozytywnie oceniali wiersze generowane przez sztuczną inteligencję niż te, których autorami byli Szekspir czy Chaucer. Niektórzy mogli wysnuć pochopne wnioski, że modele generatywne piszą lepiej od wielkich poetów. Do takich rewelacji trzeba jednak podchodzić […]

Przeczytaj całość

Symulowana misja księżycowa nazwana na cześć Jerzego Żuławskiego. Załodze udostępniono biblioteczkę z klasyką fantastyki naukowej

Symulowana misja księżycowa nazwana na cześć Jerzego Żuławskiego. Załodze udostępniono biblioteczkę z klasyką fantastyki naukowej

17 lipca 2024

W polskiej Stacji Badawczej Lunares rozpoczęła się symulowana misja księżycowa „M6 Żuławski”. Nazwa misji nawiązuje do klasyka literatury science fiction Jerzego Żuławskiego i jest przeprowadzana w ramach obchodów 150. rocznicy urodzin pisarza. Międzynarodowa załoga składa się z pięciorga specjalistów, którym dodatkowo udostępniono biblioteczkę z dziełami mistrzów fantastyki naukowej.

Przeczytaj całość

Nowe badania dotyczące pamięci roboczej. Naukowcy szukali w mózgach m.in. neuronu Olgi Tokarczuk

Nowe badania dotyczące pamięci roboczej. Naukowcy szukali w mózgach m.in. neuronu Olgi Tokarczuk

16 maja 2024

W żyjącym ludzkim mózgu naukowcy są już w stanie podglądać pracę pojedynczych neuronów. Dr Jan Kamiński z Instytutu Nenckiego PAN przy okazji badania pamięci roboczej szukał w mózgach m.in. neuronu Olgi Tokarczuk.

Przeczytaj całość

Ziemianie, mamy problem – recenzja książki „Czarna chmura” Freda Hoyle’a

Ziemianie, mamy problem – recenzja książki „Czarna chmura” Freda Hoyle’a

22 kwietnia 2024

Uznawana za jedną z klasycznych pozycji w literaturze science fiction, niekoniecznie wielka rozmiarami książka brytyjskiego naukowca podejmuje tematy na tyle ważkie, by mimo przeszło sześciu dekad na karku pozostawać aktualną do dziś. Czy jednak w innych aspektach „Czarna chmura” również wytrzymała próbę czasu?

Przeczytaj całość

Po raz pierwszy ujawniono pełną zawartość prywatnej biblioteki Charlesa Darwina

Po raz pierwszy ujawniono pełną zawartość prywatnej biblioteki Charlesa Darwina

12 lutego 2024

Charles Darwin, jeden z najbardziej wpływowych ludzi nauki w historii, przez całe swoje życie zawodowe zgromadził ogromną osobistą bibliotekę. Sporządzone do tej pory wykazy obejmowały jedynie 15 procent jej zawartości. Teraz dopiero możemy poznać kompletny katalog zbiorów słynnego przyrodnika.

Przeczytaj całość

Cenne dzieła literackie z Biblioteki Narodowej zostaną poddane badaniom odporności na światło. Wcześniej takie testy wykonano m.in. na obrazach Muncha

Cenne dzieła literackie z Biblioteki Narodowej zostaną poddane badaniom odporności na światło. Wcześniej takie testy wykonano m.in. na obrazach Muncha

17 stycznia 2024

Naukowiec z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, dr hab. Tomasz Łojewski, zbada światłotrwałość cennych dzieł literackich z Biblioteki Narodowej w Warszawie. Wcześniej zmierzył wrażliwość na światło obrazu „Krzyk”, co miało wpływ na aranżację ekspozycji dzieła Muncha w Oslo.

Przeczytaj całość

Naukowcy z Hiszpanii przekonują: czytanie na papierze lepiej wyrabia umiejętność rozumienia tekstu niż czytanie cyfrowe

Naukowcy z Hiszpanii przekonują: czytanie na papierze lepiej wyrabia umiejętność rozumienia tekstu niż czytanie cyfrowe

20 grudnia 2023

Z metaanalizy przeprowadzonej przez naukowców z Uniwersytetu w Walencji wynika, że czytanie w celach rekreacyjnych treści drukowanych na papierze kilkukrotnie lepiej wyrabia umiejętność rozumienia tekstu niż w przypadku czytania mediów cyfrowych.

Przeczytaj całość

Byli Steve Jobs, Leonardo da Vinci i Elon Musk, czas na Marię Skłodowską-Curie. Walter Isaacson chce napisać biografię polskiej noblistki

Byli Steve Jobs, Leonardo da Vinci i Elon Musk, czas na Marię Skłodowską-Curie. Walter Isaacson chce napisać biografię polskiej noblistki

30 listopada 2023

Jeden z najbardziej znanych autorów biografii, Walter Isaacson, zamierza napisać książkę o Marii Skłodowskiej-Curie – poinformowało wydawnictwo Insignis, które planuje wydać taką biografię w Polsce.

Przeczytaj całość

Poezja może pomóc w radzeniu sobie z samotnością i izolacją. Dowodzą tego badania przeprowadzone w trakcie pandemii koronawirusa

Poezja może pomóc w radzeniu sobie z samotnością i izolacją. Dowodzą tego badania przeprowadzone w trakcie pandemii koronawirusa

13 listopada 2023

Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z dwóch brytyjskich uniwersytetów dowodzi, że poezja może mieć pozytywny wpływ na nasze samopoczucie. Potwierdzenie takiego stanu rzeczy uzyskano w trakcie pandemii koronawirusa. Jak się okazało, osoby, które w tym czasie pisały wiersze, dzieliły się nimi z drugimi i dyskutowały na ich temat, aby poradzić sobie z sytuacją, doświadczały znacznej poprawy […]

Przeczytaj całość

Naukowcy odkryli, że w mózgach samotnych osób zaciera się granica między prawdziwymi ludźmi a postaciami fikcyjnymi

Naukowcy odkryli, że w mózgach samotnych osób zaciera się granica między prawdziwymi ludźmi a postaciami fikcyjnymi

7 października 2023

Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Stanowym Ohio wykazało, że u osób samotnych granica między prawdziwymi przyjaciółmi a ulubionymi postaciami fikcyjnymi zaciera się w tej części mózgu, która jest aktywna, gdy myślimy o drugich. Do przeprowadzenia testów zaangażowano wielbicieli „Gry o tron”.

Przeczytaj całość

Wrocławscy naukowcy poddali analizie miliony polskich i niemieckich książek. W ostatnich stu latach ogromna zmiana w proporcjach płci. A co z tematyką?

Wrocławscy naukowcy poddali analizie miliony polskich i niemieckich książek. W ostatnich stu latach ogromna zmiana w proporcjach płci. A co z tematyką?

21 lipca 2023

Jeszcze sto lat temu kobieta była autorką średnio jednej książki na 20 wydanych. Obecnie rozkład ten jest niemal równomierny. To epokowa zmiana, a autorstwo jest jedną z najlepszych miar równouprawnienia płci w długiej perspektywie – wnioskują naukowcy na podstawie badań kilku milionów publikacji polskich i niemieckich.

Przeczytaj całość

Badaczka przeanalizowała rękopisy Henryka Sienkiewicza. Co dowiedziała się o jego procesie twórczym?

Badaczka przeanalizowała rękopisy Henryka Sienkiewicza. Co dowiedziała się o jego procesie twórczym?

28 czerwca 2023

Dr hab. Agnieszka Kuniczuk z Wydziału „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego przeanalizowała rękopisy i bruliony Henryka Sienkiewicza. Pozwoliły one jej lepiej poznać proces twórczy pisarza. Jak mówi, myślenie to była jego domena, miał dar snucia opowieści, świetną pamięć, robił mało notatek, ale dużo skreślał.

Przeczytaj całość

Opowieść o pokonywaniu bólu po stracie bliskiej osoby. Fragment książki „Ta żałosna myśl, że nigdy więcej cię nie zobaczę” Rosy Montero

Opowieść o pokonywaniu bólu po stracie bliskiej osoby. Fragment książki „Ta żałosna myśl, że nigdy więcej cię nie zobaczę” Rosy Montero

25 kwietnia 2023

Rosa Montero po śmierci męża przeczytała pamiętnik Marie Curie i napisała własną książkę. Odwołując się do losów noblistki, opowiada o pokonywaniu bólu, relacjach damsko-męskich, dobrej śmierci i pięknym życiu, nauce, ignorancji i zbawczej sile literatury. Przeczytajcie sam początek „Tej żałosnej myśli, że nigdy więcej cię nie zobaczę”.

Przeczytaj całość

Polscy naukowcy przeanalizowali dzieła światowej literatury. Odkryli te same wzorce interpunkcji w różnych językach

Polscy naukowcy przeanalizowali dzieła światowej literatury. Odkryli te same wzorce interpunkcji w różnych językach

20 kwietnia 2023

W kilkuset dziełach literackich powstałych w siedmiu językach, głównie zachodnich, zaobserwowano te same cechy statystyczne schematów używania znaków przestankowych – informują naukowcy z Instytutu Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk.

Przeczytaj całość