Kiedy przemawia prawda

19 sierpnia 2014

glosy-panamoJaume Cabré „Głosy Pamano”, wyd. Marginesy
Ocena: (brak)1

Jaume Cabré zasłynął na polskim rynku wydawniczym głośną powieścią „Wyznaję”. Od poprzedniej premiery minął rok, a autor okrzyknięty został literackim fenomenem i mistrzem wielkiej powieści europejskiej. O najnowszej książce pisarza huczą wszystkie media i chyba każdy przechodzień miał już okazję zobaczyć okładkę „Głosów Pamano” na ulicy swojego miasta.

Okrzyknięte najważniejszą książką w dorobku Katalończyka „Głosy Pamano” są niezwykle poruszającą opowieścią o historii, tożsamości i zapomnieniu. Wielowątkowa powieść prowadzona jest na kilku przenikających się płaszczyznach, nie tylko czasoprzestrzennych, ale i emocjonalnych. Lata czterdzieste XX wieku przeplatają się z pierwszą dekadą czasów najnowszych, a historie życia postaci z różnych okresów łączą się w nierozerwalny sposób, tworząc jedną wielką opowieść o losach mieszkańców Toreny.

Kiedy Tina odnajduje notatnik Oriola Fontellesa, partyzanta uważanego za faszystę, postanawia poznać jego losy i przywrócić mu dobre imię. Z każdą kartą powieści odsłaniane są zawiłości ścieżek życia licznych bohaterów „Głosów Pamano”. Burzliwe romanse, szokujące intrygi, pełne namiętności i okrucieństwa morderstwa w czasach Franco zasiedlają obszerną książkę Cabré. Pisarz w doskonały sposób łączy prawdę historyczną z fikcją, skupiając się przy tym na losach niewielkiej społeczności w obliczu hiszpańskiej wojny domowej. Narrator zaś odsłania prywatne i polityczne tajemnice, które nie ujrzałyby światła dziennego, gdyby nie przypadek. Jednak poza okresem historycznym powieść dotyka także spraw zupełnie współczesnych, jak choroba, zdrada i wiara. Traktuje o próbie udźwignięcia nieszczęść, które przynosi życie.

„Głosy Pamano” to głosy śmierci. Tylko tym, którzy byli u progu drugiego świata, dane było usłyszeć słowa płynące z rzeki. Podobnie mroczna wizja świata przyświeca całej powieści Cabré. Walka o pamięć, walka o prawdę i tożsamość jest nieustannie toczoną batalią z zapomnieniem i ignorancją, z tuszowaniem i wypaczaniem historii, która stanowi tak istotny element przeszłości narodów i każdego człowieka z osobna. Niestety wizja autora nie jest pocieszająca, nie każdą bowiem historię można uratować…

Skomplikowana problematyka pamięci i trudności zweryfikowania oraz kultywowania prawdy odzwierciedlone są przez pisarza nie tylko w warstwie fabularnej, lecz także w konstrukcji całej książki. Narracja jest dynamiczna i zmusza czytelnika do nieustannej uwagi. Nagła zmienność perspektyw powoduje niespodziewany przeskok w czasie i przestrzeni. Głos narratora bez zapowiedzi przejmują kolejne postaci, często i dialogi z różnych czasów, wypowiadane przez kilku bohaterów, połączone są w całość, przez co chwilowy brak skupienia zmusza czytelnika do ponownej lektury. Mnogość imion i nazwisk powoduje, że z książką należy oswajać się powoli, rysując w wyobraźni dokładną mapę łączącą wszystkich bohaterów. Na szczęście autor okazał się wyrozumiały i aby czytelnik nie pogubił się w ilości postaci i wątków, na końcu książki umieszczono spis postaci i domów z krótkimi informacjami na ich temat oraz z podziałem na lata. Ten jakże prosty zabieg wyjątkowo ułatwia odbiorcy zapanowanie nad skomplikowaną fabułą i pozwala cieszyć się przyjemnością obszernej lektury.

U Cabré nic nie dzieje się bez przyczyny: książka od początku do końca jest przemyślana i spójna, co przy powieści pisanej przez siedem lat, liczącej ponad siedemset stron, świadczy o literackim mistrzostwie. Poza wspaniałą fabułą i porywającą opowieścią autor wykazuje się również umiejętnością niezwykle plastycznego opisu, dzięki której każdy fragment powieści sprawia czytelnikowi po prostu ogromną przyjemność. W natłoku setek wydawanych rocznie publikacji „Głosy Pamano” są wydawnictwem wyjątkowym, wcale nie na wyrost określanym mianem „wielkiej powieści europejskiej”, autentycznym arcydziełem, od którego nie sposób się oderwać.

Milena Buszkiewicz

Ps. Autorka recenzji mimo zasady nie wystawiania ocen publikacjom objętych patronatem podkreśla, że książka zasługuje na najwyższą notę.

1Nie poddajemy ocenie książek, które ukazały się pod naszym patronatem.

Tematy: , , , , ,

Kategoria: recenzje