Bunt stylem życia
Max Cegielski „Leksykon Buntowników”, wyd. Agora
Ocena: 8 / 10
W ostatnich latach Max Cegielski dał się poznać jako rzetelny prowadzący odpowiedzialny za cotygodniowy program publicystyczny „Hala odlotów” na TVP Kultura. Dla miłośników radiowych produkcji jest on znany z interesujących audycji „Propaganda” oraz „Leksykon buntowników”, które to od dawna są stałymi punktami ramówki Radia Roxy. Właśnie z drugą z wymienionych audycji wiąże się jego najnowsza książka o identycznym tytule. Jak prawidłowo spuentował publikację Cegielskiego Tymon Tymański: „Warto przyjrzeć się biografiom charyzmatycznych rockersów z perspektywy buntu, nieprzystosowania, kontrkultury i kontestacji”, co też autor książki sprawnie czyni. Szaloną jazdę czas zatem zacząć!
Cegielski z pasją i dziennikarskim zacięciem opisuje sylwetki popkulturowych marek formatu: Andy’ego Warhola, Kurta Cobaina czy Jimiego Hendrixa. Nie będzie dla nikogo zaskoczeniem, iż najwięcej miejsca poświęca sławnym muzykom, którzy zrewolucjonizowali konkretne gatunki muzyczne. W „Leksykonie buntowników” znajdziemy charakterystykę ikonicznych postaci z pokolenia dzieci kwiatów, czyli kultowego trio: Janis Joplin, Jimi Hendrix oraz Jim Morrison ? wszyscy zmarli w tragicznych okolicznościach, mając na karku ledwie dwadzieścia siedem lat. Prowadzący „Halę odlotów” stosunkowo dużo miejsca poświęca postaci Franka Zappy, bezbłędnie opisując jego dokonania artystyczne jako coś „między awangardą a rock and rollem”. Davida Bowiego natomiast nazywa „kameleonem buntu”, a Iggy’ego Popa „pierwszym punkowcem”. Zresztą wszystkie lapidarne zdania umieszczone na początku kolejnych rozdziałów idealnie odwzorowują treść owych postaci i ich twórczość. Rewelacyjnie wypada przybliżenie dokonań Serge’a Gainsbourga ? francuskiego skandalisty i awangardzisty, który nie jest tak popularny jak pozostali muzycy, ale jego oryginalne dzieła są godne odnotowania.
Po spojrzeniu na spis treści „Leksykonu?” można odnieść wrażenie, że idea buntu jest domeną odważnych i prekursorskich piosenkarzy, których spektakularne kariery często kończyły się w bardzo dramatycznych okolicznościach. Przygodę z lekturą rozpoczynany natomiast od zapoznania się z bujnym życiorysem trzech śmiałych mistrzów pióra, bez których dzieł nie narodziłaby się generacja buntowników. Chodzi o reprezentujących kontrkulturę bitników: Jacka Kerouaca, Allena Ginsberga, a przede wszystkim twórcę mocno psychodelicznego „Nagiego lunchu”, Williama S. Burroughsa. Cegielski w błyskotliwy sposób wyjaśnia, dlaczego owych amerykańskich pisarzy nazywa się „poetami przeklętymi” oraz podaje mroczne karty z ich przeszłości, m.in. pomoc w ukryciu zwłok zamordowanego mężczyzny, której Burroughs i Kerouac udzielili swemu przyjacielowi. Jeśli chodzi o postaci niezwiązane z muzyką, warto zapoznać się ponadto z biografią Andy’ego Warhola oraz znienawidzonej przez fanów Beatlesów, Yoko Ono.
„Leksykon buntowników” to wyjątkowo fachowa, treściwa i obszerna podróż przez różne oblicza popkulturowego buntu, który jednoznacznie zmienił oblicze współczesnego świata rozrywki. Max Cegielski udowadnia swe świetne przygotowanie, trafność w doborze zebranych w książce osób oraz swobodę w wyciąganiu najważniejszych i najciekawszych faktów z ich życia. Godna pozazdroszczenia jest niezwykła płynność w przechodzeniu od jednej postaci do kolejnej ? większość opisów kończy krótkie wprowadzenie do sylwetki kolejnego bohatera. Za jedyny mankament można uznać nadmierne cytowanie gości radiowej audycji, acz jest to wyłącznie zwykłe czepianie się, które i tak nie umniejsza ogromnej wartości publikacji.
Mirosław Skrzydło
TweetKategoria: recenzje
