„Rzeczy” – poruszająca opowieść o codzienności i życiu intymnym Jarosława Iwaszkiewicza

25 września 2015

rzeczy-iwaszkiewicza-premiera
W październiku do księgarń trafi książka „Rzeczy. Iwaszkiewicz intymnie” Anny Król. To poruszająca opowieść o codzienności i życiu intymnym Jarosława Iwaszkiewicza. Książka jest już do nabycia w wersji elektronicznej.

W 1980 roku Polska oficjalnie żegnała jednego z najważniejszych pisarzy XX wieku, Jarosława Iwaszkiewicza. W domu rodziny na Stawisku trwało zamieszanie – dębowy stół służył jako katafalk, górniczy mundur – jako ostatni strój. Polskie Radio nadawało komunikat o śmierci autora, a w dalekim mieście mała dziewczynka, Ania Król, bawiła się przy włączonym odbiorniku, a być może nawet słuchała spikera. 33 lata później, już jako dorosła kobieta, wyruszyła do Stawiska.

Dom pisarza, przekształcony po jego śmierci w muzeum, wypełniony jest mnóstwem pamiątek, czasem nawet z pozoru banalnych. Oderwany guzik, poplamiony wciąż krawat, ulubiony szaroniebieski płaszcz. Niedokończona tubka kremu do golenia, wysłużona portmonetka, bilet lotniczy i niezrealizowana recepta sprzed pół wieku. Zwykłe bruliony, w których zapisywał wszystko: listy zakupów, ulotne wrażenia i drobne rachunki. Te odnalezione przedmioty prowadzą do codzienności, uczuć i literatury Iwaszkiewicza.

„Na początku miałam się tylko rozejrzeć. Ale urzekły mnie te drobnostki ze świata Iwaszkiewicza. Były częścią życia, wypływają z nich całe historie” – mówi Anna Król.

Anna-Krol-rzeczy

Autorka książki, Anna Król.

Autorka podróżuje krok za pisarzem, towarzyszy mu przy kąpieli w niewygodnej wannie, podczas wieczornych rozmów z żoną, na spacerach z psem Tropkiem. I w chwili dramatycznego pożegnania z umierającym kochankiem. Jeździ z nim kolejką, spogląda przez ramię na kaligrafowane ołówkiem notatki. Jak nikt dotąd przybliża człowieka, który żyjąc w wielu rolach i nietuzinkowych związkach, przerastał swoje czasy.

„Poruszył mnie Iwaszkiewicz nieszczęśliwie zakochany. Rozczulił – jako troskliwy tata. Zadziwił – zakompleksiony, nieakceptujący swojego wyglądu, wstydzący się starości. A zaimponował mi literat – dyscyplina z jaką traktował zawód, łatwość tworzenia, pisanie bez skreśleń” – zdradza autorka.

Od jesieni 2013 roku autorka pracowała na Stawisku, w dawnym domu autora, gdzie dziś działa muzeum jego imienia. Książka powstała po wielu miesiącach badań, lektur rękopisów, dzienników i tysięcy listów, a także zapisków prywatnych, codziennych, jak karteluszki ze spisem spraw do załatwienia, bilety, rachunki czy spisy wydatków. Anna Król przeprowadziła też liczne rozmowy, m.in. z kustoszami muzeum, Robertem Papieskim i Isią Zawadzką, z dawną gosposią rodziny, Zofią Dzięcioł, przybranym synem pisarza, Wiesławem Kępińskim, oraz jego córką, Marią Iwaszkiewicz. W domu oprócz tysiąca teczek z archiwaliami zachowały są także przedmioty codziennego użytku, ubrania oraz drobiazgi, których przeznaczenia nikt już dziś nie zna. Właśnie te rzeczy, z pozoru nieistotne, stały się kanwą tej książki. Trzynaście przedmiotów i chwil wybranych z wielowątkowego życiorysu pisarza, które przekładają się na trzynaście rozdziałów tej książki.

„To jest opowieść o upływie czasu i o tym, że składamy się z opiłków – przedmiotów, jakichś notatek, przeżycia czyjejś śmierci, wieczornej rozmowy, zapamiętanego pięknego widoku, słonecznego poranka. O tym, że żadne życie nie jest jednoznaczne, oczywiste. I wreszcie – że nie da się poznać kogoś do końca” – mówi Anna Król.

rzeczy-3d

Niczym w filmowym scenariuszu drobiazgowa dokumentacja pozwoliła stworzyć sceny fabularyzowane. Nowatorskie połączenie faktografii i wyobraźni sprawia, że pisarz staje się bliski, ludzki. I zaskakująco współczesny.

„Opowiadam o człowieku. Czasem małym, zagubionym. O tym, czym jest życie z chorobą psychiczną żony, o kompleksie ubogiego krewnego, o pisaniu, które ratuje życie. O zawiedzionych przyjaźniach, o samotności. O życiu podwójnym – rodzinnym, oficjalnym, ale też pełnym homoseksualnych namiętności i tragicznych związków” – wyjaśnia autorka książki.

Jak informuje wydawca, jest to pierwsza tak osobista książka o autorze słynnego „Tataraku” i „Panien z Wilka”. Wzruszające „Rzeczy” są opowieścią o przemijaniu – o tym, co po nas zostaje. Wyprawa młodej autorki w przeszłość pokazuje, jak pamięć i czułość przywracają do istnienia.

„Po 'Dziennikach’ i dwóch ważnych tomach biograficznych pojawia się książka, która jest przede wszystkim czuła i intymna. Iwaszkiewicz wraca w niej jako człowiek: stary, znękany, borykający się z zapinaniem 'coraz mniejszych’ guzików przy koszuli; troskliwy opiekun chorej żony, z którą tworzy związek pod wieloma względami wyjątkowy. Są tu papierzyska, szpargały z szuflad i szaf Iwaszkiewiczów, ich ukochane zwierzęta, przyjaciele, znajomi, gosposia, całe uniwersum Stawiska widziane od kuchni” – pisze o książce Jacek Dehnel.

Od środy 23 września książka jest dostępna wyłącznie jako e-book w promocyjnej cenie na Publio.pl. Tradycyjne wydanie trafi do księgarń w pierwszej połowie października.

Tematy: , , , ,

Kategoria: premiery i zapowiedzi