PIW wydaje rozszerzoną, 2-tomową edycję „Utworów wybranych” Samuela Becketta

19 października 2017


Podczas Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie premierę będzie miało nowe, rozszerzone wydanie „Utworów wybranych” Samuela Becketta, jednego z gigantów literatury XX wieku, laureata Nagrody Nobla z 1969 roku. Dzieła irlandzkiego pisarza zebrane zostaną w dwóch 500-stronicowych tomach, które ukażą się nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego.

Najnowsza edycja to znacznie rozszerzona wersja tomu „no właśnie co”, który ukazał się w 2010 roku, a jego nakład od dawna jest wyczerpany. Autorem przekładu i komentarzy jest Antoni Libera, pisarz, tłumacz i reżyser, który przez wiele lat pozostawał z Beckettem w bliskim kontakcie, otrzymywał od niego liczne wskazówki i wyjaśnienia, dotyczące zarówno materii literackiej, jak i teatralnej.

W pierwszym tomie zawarto utwory dramatyczne, z klasycznymi już sztukami scenicznymi, jak „Czekając na Godota”, „Końcówka”, „Szczęśliwe dni” czy „Ostatnia taśma”.„Liczba dzieł dramatycznych została tu zdwojona; wynosi obecnie dwadzieścia i obejmuje także najważniejsze słuchowiska i scenariusze telewizyjne” – wyjaśnia Antoni Libera. „Przekłady zostały przejrzane i udoskonalone. Kilka z nich ukazuje się po raz pierwszy. Znacznie rozwinięte zostały też przypisy i objaśnienia tłumacza. W obecnej formie pełnią one rolę szczegółowego komentarza”.

W tomie drugim zgromadzono eseje, nowele, powieść „Molloy”, fragmenty prozatorskie, wiersze. „Liczba utworów prozą wzrosła z dziesięciu do siedemnastu. W tym zakresie dodane zostały między innymi fragmenty późnych tekstów z lat osiemdziesiątych, takich jak 'Źle widziane, źle powiedziane’ i 'Hej na dno’ oraz powieść 'Molloy’ z 1947 roku, pierwsza i najbardziej znana część legendarnej trylogii. W spisie rzeczy znalazły się również dwa młodzieńcze eseje ? o powstającym ’Finnegans Wake’ Joyce?a i pierwszym wydaniu 'W poszukiwaniu straconego czasu’ Prousta ? oraz dwanaście najbardziej reprezentatywnych wierszy. Wybór ten daje więc w miarę pełny obraz dorobku literackiego Becketta i ukazuje ewolucję zarówno jego sztuki narracyjnej, jak i formy dramatu” – objaśnia Libera.

Wybór tekstów prozą dokonywany był między innymi z uwagi na ich wartość dramaturgiczną, która uwidacznia, że Beckett był pisarzem teatru. „Chodzi o to, że w prozie uprawiał on głównie sztukę monologu. Narratorzy Beckettowscy to prawie bez wyjątku kreatorzy: podmioty, które jakby na żywo ? przed wirtualnym słuchaczem ? układają taką lub inną opowieść, zmyślają całe światy, dodając w miarę mówienia coraz to nowe szczegóły. Ich mówienie ma formę improwizacji, tworzenia in statu nascendi. To improwizowane tworzenie za pomocą słów jest główną, jeśli nie jedyną akcją utworów, a zarazem podstawowym nośnikiem metafory. Beckett pragnie w ten sposób wyrazić swoją naczelną intuicję, a mianowicie, że właśnie na podobieństwo aktu zmyślania ? na podobieństwo owej niewinnej i poniekąd dziecinnej zabawy w fantazjowanie ? człowiek, a w ślad za nim ludzkość wymyśla się nieustannie, a przez to swoją historię” – pisze Libera. „Z tego właśnie względu adaptowano nieraz te teksty na scenę. W realizacjach tych chodziło więc o uwidocznienie samego procesu kreacji ? o to, by uprzytomnić widzowi, że mówienie, fantazjowanie na żywo jest wydarzeniem o realnych, dalekosiężnych skutkach. Że praca wyobraźni jest działaniem, które przekształca świat”.

2-tomowa edycja „Utworów wybranych” to najobszerniejsza w polskim przekładzie prezentacja dorobku mistrza dwudziestowiecznego dramatu i niepokojącego prozaika. Podczas Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie – dokładnie 28 października o godzinie 11:00 – odbędzie się spotkanie z okazji premiery wydania. O Becketcie, jego dorobku dramatycznym i prozatorskim, trudnościach interpretacyjnych i sztuce przekładu rozmawiać będą Antoni Libera oraz o. Janusz Pyda. Spotkanie poprowadzi Bronisław Maj.

fot. Biblioth?que nationale de France, département Arts du spectacle

Tematy: , , , , ,

Kategoria: premiery i zapowiedzi