„Opowieść o Kullervo” – inspirowane mitologią fińską pierwsze dzieło fantastyczne Tolkiena już w księgarniach!
Polscy czytelnicy od 8 listopada mają okazję zapoznać się z nietypową publikacją ? historią spisaną przez J.R.R. Tolkiena, która uchodzi za jego pierwszą próbę literacką z gatunki fantastyki. „Opowieść o Kullervo” ukazała się dzięki wydawnictwu Prószyński i S-ka.
„Opowieść o Kullervo” to mroczna baśń o dorastaniu tytułowego bohatera ? chłopca, który wychowując się na gospodarstwie swego wuja Unatomo, z czasem dowiaduje się o przerażających dziejach swojego rodu. Historia przepełniona jest cierpieniem i żądzą zemsty, traktuje o naturze człowieka zmagającego się z przeznaczeniem oraz walczącego z własnymi demonami, niepozbawiona jest też elementów fantastycznych. Dzieło Tolkiena stanowi niepełny (zachował się jedynie szkicowy konspekt zakończenia utworu) rezultat jego młodzieńczej fascynacji fińską mitologią.
Tworząc opowieść, przyszły twórca „Władcy pierścieni” inspirował się fińskim eposem „Kalevala” nazywanym również „Krainą Bohaterów”, który po raz pierwszy został zebrany, a następnie wydany w połowie XIX wieku przez Eliasa Lönnrota, krawca, poetę, lingwistę i lekarza z Sammati. Poemat składający się z pieśni ludowych, tak zwanych run oraz legend z terenów dzisiejszej Finlandii, Estonii czy Karelii, do rąk Tolkiena trafił zaś po raz pierwszy w 1911 roku.
Brytyjski pisarz, klasyk literatury europejskiej i profesor na uniwersytecie w Oksfordzie wielokrotnie w listach ? między innymi do syna Christophera, który sprawuje obecnie pieczę nad jego dziedzictwem ? podkreślał, że „Kalevala” wywarła znaczący wpływ na jego późniejsze prace. Znawcy twórczości Tolkiena wskazują przede wszystkim w tym kontekście na opowieść o dzieciach Hurina, a więc jednej z najbardziej przejmujących historii składających się na legendarium Silmarillionu.
Między innymi takich informacji dowiadujemy się z nowej książki Tolkiena pod redakcją Verlyn Flieger. Trzeba bowiem zaznaczyć, iż „Opowieść o Kullervo” ? oprócz historii, która została odczytana z rękopisu autora ? zawiera w sobie szereg zróżnicowanych materiałów stanowiących dodatkową wartość publikacji.
Poza tekstem właściwym czytelnicy będą mogli zapoznać się ze specjalnym wstępem i przedmową Flieger, badaczki oraz znawczyni twórczości Tolkiena, która przygotowała również komentarze wyjaśniające ewolucję stylu pisarza, źródła głównych inspiracji, jak i wnikliwą analizę krytyczno-literacką tytułowego dzieła. Dodatkowo przygotowano również fotokopie rękopisów, oddzielny spis z ilustracjami, bogate przypisy, bibliografię oraz tekst utworu w języku angielskim.
„Za sprawą 'Opowieści o Kullervo’ Tolkien uświadomił sobie, że język, kultura i mitologia są ze sobą nierozerwalnie połączone” – twierdzi Flieger. „On sam wymyślił język, aby potem stworzyć nową mitologię” – dodaje redaktorka i profesor na uniwersytecie w Maryland, mając na myśli przykłady języka quenejskiego, eldarińskiego czy elfiej łaciny, a więc systemów znaków i komunikowania opracowanych przez Tolkiena na potrzeby swoich fikcyjnych światów fantasy.
Książka opublikowana przez wydawnictwo Prószyński stanowi interesujące spojrzenie na pierwsze dokonania brytyjskiego klasyka. Choć, jak podkreśla Flieger w przedmowie, „odbiega ona od kanonu pisarstwa Tolkiena”, to z pewnością publikacja ta „jest godna uwagi także ze względu na sposób, w jaki zapowiada różne style narracji przyszłych tekstów”. Pozycja wartościowa pod względem edytorskim, jak i historycznym.
Marcin Waincetel
TweetKategoria: premiery i zapowiedzi
