„Modlitwa do morza” ? charytatywna książka Khaleda Hosseiniego, z której wszystkie zyski przeznaczone są na pomoc uchodźcom

19 września 2018

19 września nakładem wydawnictwa Albatros ukazała się najnowsza książka Khaleda Hosseiniego pt. „Modlitwa do morza”. Tą wyjątkową publikacją autor „Chłopca z latawcem” pragnie zwrócić uwagę na problem i tragedię uchodźców, których konflikty zbrojne i prześladowania zmusiły do opuszczenia domów i ojczyzn. Pisarz zrzekł się całego honorarium autorskiego na cele charytatywne. Idąc za jego przykładem, to samo zrobił polski wydawca.

We wrześniu 2015 roku na jednej z tureckich plaż znaleziono ciało trzyletniego Syryjczyka, Aylana Kurdiego. Aylan wraz z rodzicami był na pokładzie pontonu, który zatonął podczas przeprawy z Turcji do Grecji. Z całej rodziny ocalał tylko jego ojciec. Zdjęcie chłopca obiegło świat i wywołało dyskusję na temat straszliwych skutków konfliktów i prześladowań. Sytuacja uchodźców niewiele jednak się zmieniła. Od tragicznego dnia, w którym zginął
chłopiec, wody Morza Śródziemnego pochłonęły kolejne 8 500 istnień.

„Modlitwa do morza”, krótka, bo 48-stronicowa, ale pięknie zilustrowana książka Khaleda Hosseiniego, autora bestsellerowego „Chłopca z latawcem”, jest poruszającą odpowiedzią na brutalne realia wojny w Syrii i dramat uchodźców, a także hołdem złożonym chłopcu w kolejną rocznicę jego tragicznej śmierci. To monolog ojca pochylonego nad śpiącym synem, wpatrzonego w morze rozciągające się przed nimi, tuż przed tragiczną w skutkach podróżą do Europy, która miała odmienić ich losy, a przyniosła śmierć. Ojciec, snując swoją opowieść, w uderzający sposób zestawia ze sobą dwa światy. Dawny, idylliczny obraz rodzinnego miasta Hims w Syrii jest już tylko śladem w pamięci. Bezpieczny dom znalazł się w strefie działań wojennych. Walki obróciły miasto w zgliszcza. Zostały ruiny, ogień, zniszczenie. I wspomnienia.

Tekst „Modlitwy do morza” został po raz pierwszy odczytany przez jej autora, Khaleda Hosseiniego, podczas prywatnej imprezy charytatywnej Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR) zorganizowanej w Nowym Jorku. Dzięki bezprecedensowej współpracy UNHCR, „Guardiana” i Google?a tekst przybrał najpierw postać filmową. Twórcy zdecydowali się na technologię wirtualnej rzeczywistości (VR) i użycie innowacyjnego narzędzia do tworzenia obrazu 3D w VR, jakim jest Tilt Brush. Film został stworzony przez specjalistów „Guardiana”. Narratorem jest Adeel Akhtar, zdobywca prestiżowej brytyjskiej nagrody filmowej BAFTA (aktor, którego matka pochodzi z Kenii, a ojciec z Pakistanu, jest pierwszym od 62 lat artystą o innym niż biały kolorze skóry, który otrzymał to prestiżowe wyróżnienie). Za muzyczną warstwę projektu odpowiadał David Coulter, a wykonał ją słynny Kronos Quartet. Projekt ujrzał światło dzienne 1 września 2017 roku, w drugą rocznicę tragicznej śmierci trzyletniego Aylana.

W lutym 2018 roku wydawnictwa Bloomsbury i Riverhead (oddział Penguin Group) zakupiły prawa do tekstu „Modlitwy do morza”, gwarantując tym samym wydanie książki we wszystkich krajach Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (to w sumie 53 państwa) oraz w USA. „Modlitwa do morza”, z ilustracjami Dana Williamsa, została opublikowana w formie tradycyjnej i elektronicznej przy okazji trzeciej rocznicy śmierci Aylana Kurdiego. Prawa do książki kupili też wydawcy z 27 innych krajów.

Khaled Hosseini zdecydował się przekazać honorarium ze sprzedaży książki na rzecz swojej fundacji oraz UNHCR ? Agencji ONZ ds. Uchodźców. Pochodzący z Afganistanu amerykański pisarz został mianowany Ambasadorem Dobrej Woli UNHCR w 2006 roku. Od samego początku wykazywał wyjątkowe zaangażowanie w pracę na rzecz milionów ludzi na całym świecie zmuszonych do opuszczenia swoich domów. Może dlatego, że sam wie, jak to jest być uchodźcą. Urodził się w 1965 roku w Kabulu. Jego ojciec pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Afganistanu, a matka uczyła historii i języka farsi w liceum. Jako nastolatek Khaled mieszkał w Paryżu, gdzie jego ojciec pracował jako dyplomata. Gdy w Boże Narodzenie 1979 roku Związek Radziecki najechał na Afganistan, jego rodzina nie miała już dokąd wracać. Azylu politycznego udzieliły im Stany Zjednoczone. Jesienią 1980 roku mieszkali już w Kalifornii. W 1993 roku Khaled ukończył studia medyczne i rozpoczął praktykę lekarską w szpitalu w Los Angeles. Gdy w 2003 roku ukazała się jego debiutancka powieść, wciąż tam pracował. Jego książki ? „Chłopiec z latawcem”, „Tysiąc wspaniałych słońc” oraz „I góry odpowiedziały echem” ? sprzedały się w ponad 40 milionach egzemplarzy w 70 krajach na świecie.

Jako Ambasador Dobrej Woli UNHCR Hosseini odbył wiele podróży do Afganistanu, Czadu, Iraku, Jordanii i Ugandy, aby na własne oczy przekonać się, na czym polega praca na rzecz uchodźców i z jakimi problemami zmagają się ludzie, którzy wbrew własnej woli opuścili rodzinne domy i kraje. „W 2007 roku, jako Ambasador Dobrej Woli UNHCR, pojechałem do Afganistanu. Spotkałem tam powracających uchodźców, którzy utracili swoje domy. Całe rodziny żyły za mniej niż jednego dolara dziennie, koczowały w namiotach lub ziemiankach. Każdej zimy dzieci umierały tam z zimna i chorób. Widok ich cierpienia łamał mi serce. Kiedy wróciłem do Stanów Zjednoczonych, postanowiłem, że zrobię wszystko, by poprawić ich sytuację. Osoby, które poznałem, nie prosiły o jałmużnę. Byli to twardzi, pracowici i przedsiębiorczy ludzie, gotowi odbudować swój kraj i pozostawić za sobą ponurą przeszłość. Prosili jedynie o dach nad głową, dostęp do edukacji i pracę, by mogli zacząć zaspokajać podstawowe potrzeby swoich rodzin i realizować swoje marzenia” ? opowiada Hosseini.

Pisarz założył fundację swego imienia, która blisko współpracuje z UNHCR i zbiera fundusze na pomoc mieszkańcom Afganistanu, a ostatnio również Syrii. „Fundacja postawiła sobie za cel zapewnienie najsłabszym grupom w Afganistanie ? przede wszystkim kobietom i dzieciom ? pomocy humanitarnej, schronienia, opieki medycznej, dostępu do nauki i możliwości pracy. Bezpieczne schronienie i możliwość edukacji da im poczucie kontroli nad własnym życiem i pozwoli rozpocząć odbudowę zrujnowanego kraju” ? tłumaczy pisarz. „Gdybym nie wierzył, że praca, którą wykonujemy, ma sens, oznaczałoby to, że żyjemy w całkowicie cynicznym świecie. Nie chcę żyć w takim świecie” ? dodaje.

Hosseini podejmuje aktywne i szeroko zakrojone działania wspierające UNHCR zarówno poprzez kampanie społeczne w mediach tradycyjnych, jak i we własnych kanałach społecznościowych. Firmował swoją twarzą m.in. Światowy Dzień Uchodźcy, kampanię iBelong na rzecz osób bez obywatelstwa oraz Nagrodę Nansena (UNHCR Nansen Refugee Award) przyznawaną osobom i organizacjom, które poświęciły czas i środki, by pomagać uchodźcom. Aktywnie wspiera wysiłki UNHCR w pozyskiwaniu funduszy ze środków publicznych, a także od osób i firm prywatnych. Jego projekt „Modlitwa do morza” ma zwrócić uwagę świata na los niewinnych ofiar konfliktów zbrojnych ? mężczyzn, kobiet i dzieci zdanych na łaskę i niełaskę świata, a przy okazji ? dzięki zyskom z praw autorskich ? pozwala zebrać pieniądze na pomoc tym ludziom.

„Jestem ojcem dwójki dzieci. Moją pierwszą myślą, gdy zobaczyłem zdjęcie przedstawiające martwe ciało małego Aylana leżące bezwładnie na tureckiej plaży ? jeszcze zanim zdałem sobie sprawę, że dzień jego śmierci będzie jedną z najtragiczniejszych i niemożliwych do wymazania dat w kalendarium syryjskiej wojny ? była myśl o niewyobrażalnym smutku i bólu, jaki musiał czuć jego ojciec. Ten człowiek musiał znieść widok swojego dziecka w ramionach obcej osoby, która wyniosła je martwe na brzeg. Jak bardzo musiał czuć się bezradny. Szczęśliwy los sprawił, że nie jestem jednym z ojców, którzy pochowali syna lub córkę, ale dobrze znam tę desperacką potrzebę, by chronić swoje potomstwo za wszelką cenę. Troskę o ukochane dziecko uczyniłem więc punktem wyjścia dla 'Modlitwy do morza'” ? komentuje Hosseini. „Mam nadzieję, że ten projekt, który najpierw zaistniał w wirtualnej rzeczywistości, a teraz przybrał kształt ilustrowanej książki, pozwoli zachować pamięć o Aylanie Kurdim i wszystkich tych, którzy dokonali niełatwego wyboru i zaryzykowali wszystko, co mieli, by szukać nadziei i bezpieczeństwa na odległym brzegu, po drugiej stronie morza” ? dodaje. Zdaniem pisarza solidarność z uchodźcami możemy okazać na wiele sposobów, jednym z nich może być chociażby wsparcie pomagających im organizacji poprzez zakup „Modlitwy do morza”.

„Jesteśmy wyjątkowo wdzięczni Khaledowi Hosseiniemu za przekazanie honorarium autorskiego na rzecz UNHCR i Fundacji Khaleda Hosseiniego” ? napisało w oświadczeniu Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców, jednocześnie włączając się aktywnie w kampanię promującą wydanie książki.

Co warte podkreślenia, kupujący „Modlitwę do morza” wspierają także edukację dzieci uchodźców w polskiej szkole w Berezówce. Polski wydawca ? oficyna Albatros ? i dystrybutor książki ? Firma Księgarska Olesiejuk ? postanowili bowiem całkowity zysk z jej sprzedaży przekazać Stowarzyszeniu „Za Rzeką Krzną”, które prowadzi szkołę we współpracy z UNHCR. Choć dzieci uczące się w tym miejscu wywodzą się z różnych kręgów kulturowych, razem się uczą i razem się bawią, razem startują w zawodach, biorą udział w konkursach i wyjeżdżają na szkolne wycieczki.

Pierwsi uczniowie z Ośrodka dla Cudzoziemców w Horbowie trafili do szkoły w Berezówce w 2009 roku. Zarówno mieszkańcy wsi, jak i dotychczasowi uczniowie szkoły powitali je bardzo serdecznie. Nauczyciele przeszli dodatkowe szkolenia z pracy dydaktycznej z dziećmi cudzoziemskimi. Maleńka szkoła na wschodnim krańcu Polski stała się fenomenem na skalę kraju. Niestety od 2012 roku, kiedy to samorząd lokalny zrezygnował z prowadzenia placówki, jej sytuacja finansowa znacznie się pogorszyła. Szkoła nie otrzymuje już dopłat z samorządu gminnego ? utrzymuje się wyłącznie z subwencji oświatowych oraz darowizn. Aby zapewnić dalsze funkcjonowanie placówki, lokalni aktywiści powołali do życia Stowarzyszenie „Za Rzeką Krzną”. Dzięki temu mogą gromadzić środki pozwalające na dalsze funkcjonowanie szkoły i edukację dzieci, które zmuszone były opuścić swój kraj i znalazły schronienie ? nowy dom i przyjaciół ? w Polsce.

„Modlitwa do morza” Khaleda Hosseiniego w przekładzie Marty Gral jest już dostępna w księgarniach.