„Kronos” – sekretny dziennik Gombrowicza w maju trafi do księgarń

30 kwietnia 2013

"Kronos" Gombrowicza - premiera
Wydawnictwo Literackie zapowiedziało premierę prywatnego dziennika Witolda Gombrowicza. „Kronos” trafi do księgarń 23 maja tego roku.

Legendy i plotki o tym tekście krążyły w światku literackim od wielu lat, ale dostęp do manuskryptu miało niewielu. Jednym z nich był Janusz Palikot. Zafascynowany Gombrowiczem polityk zaprosił w 2004 roku wdowę po pisarzu do siebie do domu na Suwalszczyźnie. „Ona tam spędza jakiś czas wśród ludzi, pośród nas, odpoczywa sobie. Mówi, że coś takiego rzadko jej się zdarza” – wspominał Palikot w wywiadzie rzece opublikowanym nakładem wydawnictwa Czerwone i Czarne. „Ona mi wtedy mówi rzecz zupełnie rewelacyjną: wiesz, jest jedna książka Gombrowicza, nigdy nie wydana, której nikt nie widział, jego dziennik intymny, nazywa się ’Kronos’. Ja to sprzedaję do Yale, bo prawda jest taka, że potrzebuję pieniędzy na stare lata, a oni oferują tam jakąś sumę. Ale wolałabym, żeby to zostało w Polsce (?). Ja mówię, to daję ci od razu 50 procent więcej niż w Yale.”

Palikot nabył rękopis od Rity Gombrowicz, jednak wdowa zastrzegła, że „Kronos” nie może zostać opublikowany przed jej śmiercią. Dlaczego później zmieniła zdanie? Nie wiadomo, ale po roku zwróciła się do polityka z prośbą o odsprzedanie manuskryptu Wydawnictwu Literackiemu, transakcja doszła do skutku i przystąpiono do prac nad książką – od rękopisu, przez liczne wersje próbne zapisu tekstu po obudowanie go komentarzami przyjaznymi dla czytelnika. Z tegoż powodu kilkadziesiąt stronic zapisanych przez Gombrowicza rozrosło się w edycji książkowej do 460 stron.

„Od początku wiedzieliśmy, z jakim wyzwaniem edytorskim przyjdzie nam się zmierzyć. Stworzyliśmy duży zespół pod kierunkiem wybitnego znawcy twórczości Gombrowicza prof. Jerzego Jarzębskiego, w stałej konsultacji z panią Ritą Gombrowicz, która przez ten czas wielokrotnie gościła w Krakowie i pomagała w odcyfrowywaniu rękopisu” – tłumaczy Wydawnictwo Literackie.

Dodatkową trudność stanowiło utrzymanie prac nad książką w dyskrecji, aby uniknąć skandalu. A taki mógł mieć miejsce, gdyż zapiski, sporządzane przez Gombrowicza w ciągu kilkudziesięciu lat, mają charakter bardzo prywatny, nierzadko intymny. Jak zdradził Janusz Palikot w rozmowie z „Gazetą Wyborczą” chodzi przede wszystkim o „notatki dotyczące życia erotycznego autora, zarówno homo-, jak i heteroseksualnego”, chociaż – jak podkreśla – dzisiaj robią one już jednak dużo mniejsze wrażenie niż 50 lat temu.

Ale „Kronos” to nie tylko zapis faktów erotycznych i towarzyskich. Gombrowicz próbuje zrekonstruować czas miniony i przyjrzeć się własnemu życiu jako chronologicznej serii zdarzeń. Powstało w ten sposób szczególne kalendarium, ukazujące całe życie artysty w jego złożoności – również początki pobytu w Argentynie, kiedy żył w skrajnej nędzy, często przez kilka dni nie mając nic do jedzenia.

„Kronos” Witolda Gombrowicza ukaże się zarówno w formie tradycyjnej jak i cyfrowej 23 maja 2013 roku nakładem Wydawnictwa Literackiego.

Tematy: , , , , ,

Kategoria: premiery i zapowiedzi