Znamy laureatów Nagrody Literackiej Gdynia 2013
Gala Finałowa Nagrody Literackiej Gdynia przyniosła rozstrzygnięcia, jak zawsze, dla jednych spodziewane, dla innych zaskakujące. Do grona dotychczasowych 23 gdyńskich laureatów dołączyli: Zyta Oryszyn (proza), Adam Lipszyc (esej) oraz Jacek Łukasiewicz (Nagroda Osobna). Natomiast po raz drugi znalazł się w nim poeta Andrzej Sosnowski.
Paletę wyboru w tej edycji można śmiało określić mianem przebogatej. Na liście rozpatrywanych tytułów widniało rekordowe 339 pozycji, blisko 70 więcej w porównaniu z ubiegłym rokiem. „Mając do dyspozycji trzy kategorie i dodatkowo Nagrodę Osobną, możemy tę różnorodność do pewnego stopnia kiełznać, ale i tak przestrzeń wątpliwości pozostaje ogromna. Tym większa, że co roku inna dziedzina zdaje się bardziej aktywna i twórcza” – podkreśla prof. Piotr Śliwiński, przewodniczący Kapituły Nagrody.
Wszystko wskazuje na to, że to jest rok Zyty Oryszyn, która otrzymała już drugi laur literacki (po szczecińskiej Nagrodzie Gryfia) za „Ocalenie Atlantydy” i ma szanse na następne. Z kolei „do trzech razy sztuka” może powiedzieć Adam Lipszyc, którego kolejne książki były w Gdyni konsekwentnie nominowane w kategorii eseistyka. I właśnie ta trzecia, „Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina”, przyniosła mu ostateczny sukces. Równie częstym gościem w Gdyni (jak wspomniany eseista) jest Andrzej Sosnowski. Nominowany w 2008 roku, wyróżniony specjalną Nagrodą Osobną dwa lata temu, tym razem zwycięża w kategorii poezja za sprawą tomiku „Sylwetki i cienie”.
W tej edycji również przyznano Nagrodę Osobną. „Kiedy spotykają się wielki poeta z wybitnym czytelnikiem, to skutki tego zawsze są zagadką” – zastanawiał się głośno prof. Śliwiński. Wielkim poetą jest w tym przypadku Tadeusz Różewicz, a czytelnikiem Jacek Łukasiewicz, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, który opublikował krytycznoliteracką książkę zatytułowaną po prostu „TR”.
Uroczysta gala była zwieńczeniem Dni Nagrody Literackiej Gdynia, w ramach których odbył się Festiwal „Literaturomanie”. „To jednak nie koniec wydarzeń tegorocznej edycji. Na jesień zaplanowane są specjalne wieczory autorskie dedykowane poszczególnym, ogłoszonym właśnie, laureatom. A ponadto pojawi się kolejny numer naszego Dodatku Literackiego” – zapowiada dr Violetta Trella, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdyni.
Nagroda została powołana do życia w 2006 roku przez Prezydenta Gdyni Wojciecha Szczurka w celu uhonorowania wyjątkowych osiągnięć żyjących, polskich twórców i jest przyznawana rokrocznie autorom najlepszych książek wydanych w poprzednim roku. Zwycięzcy w trzech kategoriach otrzymują pamiątkowe statuetki (Kostki Literackie) oraz nagrody w wysokości 50 tysięcy zł. Natomiast laureat „Nagrody Osobnej” – 10 tysięcy zł.
LAUREACI NAGRODY LITERACKIEJ GDYNIA 2013:
POEZJA – ANDRZEJ SOSNOWSKI „Sylwetki i cienie” (Biuro Literackie)
Komentarz prof. Piotra Śliwińskiego:
„Nagroda dla Andrzeja Sosnowskiego jest wyrazem uznania dla jego najnowszego tomu, który posiada wszystkie fascynujące właściwości tomów wcześniejszych, a jednocześnie otwiera nowe perspektywy. Obok języka, który – co oczywiste – wysuwa się na plan pierwszy, będąc dla czytelnika wyzwaniem i źródłem upajającej satysfakcji, a także szeregu odniesień egzystencjalnych, pojawiają się motywy innego rodzaju, filozoficzne, duchowe, nieomal religijne. Poezja – nie przestając być wirtuozowsko nieprzewidywalną kombinacją stylów – wyprawia się na terytoria tajemnicze, mroczne, lecz niepozbawione nadziei.”
PROZA – ZYTA ORYSZYN „Ocalenie Atlantydy” (Świat Książki)
Komentarz prof. Piotra Śliwińskiego:
„Powieść Zyty Oryszyn urzeka zarazem fabułą o powojennych losach przesiedleńców z utraconego Wschodu na tzw. Ziemie Odzyskane, historią pełną zwrotów, przesileń, meandrów, przesyconą lekiem i urazami, jak i samym sposobem opowiadania. Zamiast monumentalnej sagi – szereg przybliżeń, w miejsce zwartej konstrukcji – wiele punktów widzenia i błyski stylu. Powieść nawiązuje do tradycji, a zarazem bardzo współcześnie wyrzeka się wielkiej narracji na rzecz tego, co możliwe – historii widzianej poprzez ludzką osobność.”
ESEJ – ADAM LIPSZYC „Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina” (Wydawnictwo Universitas)
Komentarz prof. Piotra Śliwińskiego:
„Walter Benjamin jest w humanistyce współczesnej legendą, inspiracją, wyzwaniem. To wyzwanie podjął Adam Lipszyc w książce tyleż uczonej, co się zowie akademickiej, a jednocześnie pod wieloma względami literackiej. 'Sprawiedliwość na końcu języka’ nie tylko objaśnia myśl filozofa, eseisty, pisarza, ale – objaśniając – stara się zachować jej głęboką nieoczywistość. Lipszyc chce więc i wytłumaczyć i zachować pewien rodzaj ciemności, czy tajemniczości, ukrytej w dziele autora 'Pasaży’. To stawia go przed nieomal kwadraturą koła, czyni artystą – umożliwić i ocalić Benjaminowskie niemożliwości. W rezultacie wykład jako całość imponuje klarownym układem, w trakcie zaś czytania mamy wrażenie, że badacz jak pisarz wykonuje wspaniałą pracę na własnym językiem.”
NAGRODA OSOBNA JACEK ŁUKASIEWICZ „TR” (Wydawnictwo Universitas)
Komentarz prof. Piotra Śliwińskiego:
„Kiedy spotykają się wielki poeta z wybitnym czytelnikiem, to skutki tego zawsze są zagadką. Wielki poeta Tadeusz Różewicz od dziesiątków lat fascynował jednego z najlepszych znawców i krytyków poezji w Polsce, Jacka Łukasiewicza. Po napisaniu licznych szkiców i recenzji, Profesor opublikował książkę, rodzaj prywatnej różewiczowskiej summy. I choć Różewicza nie da się podsumować, zamknąć w jakimś koncepcie, nawet bardzo pojemnym, to można go wspaniale, pomysłowo czytać.”
KAPITUŁA NAGRODY LITERACKA GDYNIA 2013:
dr hab. Agata Bielik-Robson, prof. UW – ur. 1966, zamieszkała w Warszawie. Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN oraz w Ośrodku Studiów Amerykańskich UW. Jest Członkinią Stowarzyszenia Naukowego Collegium Invisible. Autorka książek m.in.: „Na drugim brzegu nihilizmu. Filozofia współczesna w poszukiwaniu nowego podmiotu” (1997), „Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości” (2000), „Duch powierzchni. Rewizja romantyczna i filozofia” (2004), „Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje” (2008), „Na pustyni. Kryptoteologie późnej nowoczesności” (2008) oraz „The Saving Lie: Harold Bloom and Deconstruction” (Northwestern University Press 2011). Zajmuje się współczesną filozofią podmiotu, teorią literatury oraz filozofią religii, ze szczególnym uwzględnieniem judaizmu.
dr hab. Marek Bieńczyk – prozaik, tłumacz, eseista. Absolwent romanistyki na Uniwersytecie Warszawskim, historyk literatury w Instytucie Badań Literackich PAN. Jest współpracownikiem francuskiego kwartalnika L’atelier du roman. Ponadto jest Członkiem International Federation of Wine and Spirits and Writers. Wraz z Wojciechem Bońkowskim stworzył pierwszy polski przewodnik enologiczny ” Wina Europy”. Specjalizuje się w literaturze polskiego romantyzmu i współczesnej humanistyki francuskiej. Zajmuje się tłumaczeniem książek Milana Kundery (m.in. „Nieśmiertelność”; „Powolność”; „Tożsamość”; „Niewiedza”; eseje), a także Emile Ciorana i Rolanda Barthesa. Ponadto jest autorem powieści „Terminal” i „Tworki” (nominacja do Nagrody Literackiej Nike, Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta za książkę roku 2000, Paszport Polityki w 1999 r.) jak również dwóch książek eseistycznych „Melancholia. O tych, co nigdy nie odnajdą straty” (wyróżnienie Fundacji Kultury, nominacja do Nagrody Literackiej Nike), „Oczy Dürera. O melancholii romantycznej” oraz zbioru szkiców „Książka twarzy”, który w 2012 roku otrzymał Nagrodę Nike.
dr hab. Jerzy Jarniewicz, prof. UŁ – poeta, tłumacz i krytyk. Wykłada współczesną literaturę angielską na uniwersytetach w Łodzi i Warszawie; jest członkiem zespołu redakcyjnego Literatury na Świecie. Jako krytyk stale współpracuje z Gazetą Wyborczą, Tygodnikiem Powszechnym i Tyglem Kultury, a także z pismami brytyjskimi. Opublikował wiele tomów poetyckich m.in.: „Korytarze” (1984), „Rozmowa będzie możliwa” (1993), „Po śladach” (2000), „Dowód z tożsamości” (2003), „Oranżada” (2005), „Skądinąd. 1977-2007” (2007), „Makijaż” (2009), a także szkice literackie o dwudziestowiecznej poezji brytyjskiej i irlandzkiej: „Lista obecności” (2000), „W brzuchu wieloryba” (2001), „Larkin. Odsłuchiwanie wierszy” (2006; zbiór szkiców o twórczości Philipa Larkina), czy „Szkice o współczesnej prozie amerykańskiej i kanadyjskiej” (2007), „Od pieśni do skowytu. Szkice o poetach amerykańskich” (2008), „Heaney. Wiersze pod dotyk” (2011). Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi oraz Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis, zaś w roku 2008 Jego książka krytycznoliteracka „Znaki firmowe. Szkice o współczesnej prozie amerykańskiej i kanadyjskiej” była nominowana do Nagrody Literackiej Nike.
Zbigniew Kruszyński – prozaik i tłumacz; opublikował m.in. „Schwedenkräuter”, „Szkice historyczne”, „Na lądach i morzach” (nagrodzona w konkursie literackim Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek i Biblioteki Raczyńskich w dziedzinie prozy), „Powrót Aleksandra” (nominacja do Nagrody Literackiej Nike, Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego), „Ostatni raport”. Laureat m.in. nagród: Brulionu, Fundacji Kultury oraz Radomskiej Nagrody Kulturalnej. Mieszka w Kotlinie Kłodzkiej, na uniwersytecie w Sztokholmie prowadzi warsztaty translatorskie.
Małgorzata Łukasiewicz – tłumaczka literatury pięknej, krytyk literacki, eseistka, wybitny znawca kultury kręgu języka niemieckiego, stały współpracownik Literatury na Świecie i Znaku. Przekładała dzieła m.in. Adorno, Horkheimera, Nietzschego, Simmla, Süskinda i R. Walsera. Laureatka nagrody „Literatury na świecie”, nagrody PEN Clubu, nagrody „Zeszytów Literackich” im. Pawła Hertza, nagrody im. Hermanna Hessego, Nagrody Polsko – Niemieckiej. Jest autorką następujących książek: „Robert Walser” „Rubryka pod różą” (nominacja do Nagrody Literackiej Nike), „Jak zostać artystą. Na przykładzie Thomasa Manna”.
prof. dr hab. Aleksander Nawarecki – ur. 1955 w Katowicach, kierownik Zakładu Teorii Literatury w Uniwersytecie Śląskim, historyk literatury. Autor książek o fenomenie księdza Baki („Czarny karnawał”), wyobraźni poetyckiej skamandrytów („Rzeczy i marzenia”) polskim romantyzmie („Pokrzywa”, „Mały Mickiewicz”), a także podręczników szkolnych i edukacyjnych multimediów (wspólnie z Dorotą Siwicką). Jest inicjatorem badań mikrologicznych (redaktor serii Miniatura i mikrologia literacka). Pisze eseje o śląskim genius loci. Laureat Nagrody Górnośląski Tacyt za książkę „Lajerman”.
prof. dr hab. Piotr Śliwiński – przewodniczący Kapituły, historyk i krytyk literacki, znawca i badacz poezji współczesnej; profesor w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor wielu artykułów i książek krytycznoliterackich (m.in. „Przygody z wolnością. Uwagi o poezji współczesnej”), współautor „Literatury polskiej XX wieku” (razem z Anną Legeżyńską i Bogumiłą Kaniewską), „Literatury polskiej 1976-1998” (razem z Przemysławem Czaplińskim) i „Poezji polskiej po 1968 roku” (razem z Anną Legeżyńską). Laureat wielu nagród m.in. Nagrody im. Józefa Łukaszewicza oraz Nagrody im. Kazimierza Wyki za wybitne osiągnięcia w dziedzinie krytyki literackiej, eseistyki i historii literatury.
dr Violetta Trella – sekretarz Kapituły Nagrody Literackiej Gdynia, Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdyni, absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego i Wyższej Szkoły Dziennikarskiej w Warszawie. Ukończyła Filologiczne Studia Doktoranckie na Uniwersytecie Gdańskim.
TweetKategoria: newsy
