Znamy finalistów gdańskiej Nagrody Literackiej Europejski Poeta Wolności 2024
Jury Nagrody Europejski Poeta Wolności ogłosiło nazwiska poetów i ich tłumaczy, którzy znaleźli się w finale kolejnej edycji konkursu. Laureatów poznamy wiosną 2024 roku w Gdańsku.
Wśród nominowanych są: Mireła Iwanowa (Bułgaria), Darko Cvijetić (Chorwacja), Monika Herceg (Chorwacja), Anja Erämaja (Finlandia), Arvis Viguls (Łotwa) i Miriam Van hee (Niderlandy).
„Każdy z grona nominowanych jest inną osobowością poetycką i choć w ich wierszach wolność odgrywa najważniejszą rolę, jednak występuje ona w różnych znaczeniach i wymiarach – to wolność wyrazu i słowa, ale też człowieka i ludzkiej wspólnoty, a także swoboda obrazu i stylu” – mówi sekretarz jury nagrody Andrzej S. Jagodziński.
„Raz mamy tu do czynienia z subtelną i intymną opowieścią o bólu i samotności, innym razem ze ściszonym, lirycznym wyznaniem ludzkich tęsknot i uczuć, a jeszcze innym – z niezwykle przejmującą refleksją na temat wolności po tragicznych wydarzeniach historii i fundamentalnym pytaniem o ich sens. Jest w tych propozycjach smutek i zaduma, ale też zmysłowość, fantazja, humor i autoironia. Jury z pewnością będzie miało niełatwą pracę, ale czytelnikom już dziś można obiecać sześć świetnych tomów poezji” – dodaje.
Europejski Poeta Wolności to nagroda literacka, festiwal poezji i seria wydawnicza prezentująca tomy autorów nominowanych w danej edycji konkursu. Ufundowane przez miasto Gdańsk wyróżnienie celebruje współczesną poezję kontynentu i umożliwia polskiej publiczności spotkanie z jej twórcami. Poetów zgłaszają tłumacze, wysyłając próbki przetłumaczonych wierszy, spośród których jury wybiera finalistów nagrody. Po ogłoszeniu ich nazwisk rozpoczyna się praca nad przekładem wierszy, redakcją tekstów i składem graficznym tomów, które ukażą się premierowo w Polsce podczas Festiwalu Europejski Poeta Wolności wiosną 2024 roku.
Wyboru finalistów i laureatów nagrody dokonuje jury w składzie: Krzysztof Czyżewski (przewodniczący), Anna Czekanowicz, Paweł Huelle, Zbigniew Mikołejko, Stanisław Rosiek, Anda Rottenberg, Beata Stasińska i Olga Tokarczuk. Autora i tłumacza najciekawszej europejskiej poezji poznamy wiosną 2024 roku w Gdańsku. Otrzymają odpowiednio 100 tysięcy (poeta) i 20 tysięcy złotych (tłumacz).
Poniżej możecie zapoznać się z sylwetkami autorów nominowanych do Nagrody Literackiej Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności 2024:
Mireła Iwanowna
Mireła Iwanowna to urodzona w 1962 roku w Sofii bułgarska poetka, publicystka i tłumaczka. Pierwsze wiersze opublikowała jeszcze jako uczennica. Jest autorką dziewięciu książek poetyckich oraz zbioru esejów. Wraz z Bojkiem Łambowskim współtworzyła kolektyw poetycki „Piątek 13.”. Pisze też scenariusze filmowe i jest animatorką kultury szczególnie zaangażowaną w budowanie dialogu bułgarsko-niemieckiego. Tłumaczy z języka niemieckiego. Przez wiele lat pracowała jako kustosz w Muzeum Iwana Wazowa. Od 2016 roku jest dramaturżką Teatru Narodowego im. Iwana Wazowa.
„Poezja Mireły Iwanowej łączy pejzaż bułgarskiej codzienności z uniwersalnymi bolączkami współczesnego świata. Poetka z lekkością zmienia epoki, swobodnie splata wątki, czasem celowo oscyluje między sentymentalizmem a ironią. Według Płamena Dojnowa jej wiersze z rekomendowanego do przekładu tomu „Siedem” (2018) tworzą jeden z najmocniejszych tekstów napisanych po bułgarsku na początku XXI wieku” – opowiada tłumaczka Magdalena Pytlak.
Darko Cvijetić (fot. Damjan Tadić)
Darko Cvijetić to urodzony w 1968 roku bośniacko-hercegowiński poeta, prozaik, reżyser, aktor i dramaturg. Jest synem Chorwatki i Serba. Wydał kilkanaście tomów poetyckich, a także zbiór opowiadań. Jego wiersze tłumaczono na francuski, angielski, niemiecki, słoweński, hebrajski, albański, węgierski, polski, macedoński i jidysz. Pracuje jako reżyser i dramaturg w Teatrze Prijedor w Republice Serbskiej. Jest członkiem Pen Clubu Bośni i Hercegowiny oraz Stowarzyszenia Pisarzy Bośni i Hercegowiny.
„Wiersze z najnowszego tomu Cvijeticia cucą z letargu skłonną do uogólnień pamięć. Ich podmiot wchodzi w skórę (czyli duszę i ciało) ofiar, katów, a nawet przedmiotów zbrodni, dzięki czemu naświetla temat z wielu punktów. Pokazuje, że dzięki prostodusznej i empatycznej perspektywie, a także dzięki odpowiednim środkom wyrazu – surowym i pozbawionym metaforyki – można zbliżyć się do człowieka, opowiedzieć jego nagle urwaną historię do końca, przykryć ją śniegiem, który bez poezji 'robi wszystko, by nie spaść'” – komentuje tłumacz Miłosz Waligórski.
Monika Herceg
Monika Herceg to urodzona w 1990 roku chorwacka poetka, scenarzystka, dramaturżka, redaktorka i aktywistka. Jest najczęściej nagradzaną poetką młodego pokolenia w Chorwacji, otrzymała wiele prestiżowych krajowych i międzynarodowych wyróżnień. Pracuje jako redaktorka w jednym z największych chorwackich wydawnictw Fraktura, należy także do redakcji czasopisma „Poezija”. Jako poetka jest częścią platformy Versopolis, a jej wiersze zostały przełożone na piętnaście języków – ostatnio ukazało się ukraińskie wydanie jej debiutanckiego tomu wierszy. Prowadzi cykliczne spotkania poświęcone poezji kobiet, a za swoją działalność aktywistyczną na rzecz równouprawnienia otrzymała nagrodę Strašne žene. Jako dziecko musiała z powodu wojny opuścić swój dom rodzinny, a obecnie angażuje się także w działania na rzecz uchodźców.
„’Lovostaj.’, tytuł tomiku wierszy Moniki Herceg, oznacza po chorwacku okres ochronny, czas, w którym nie wolno polować. Mówiąc inaczej, moment wytchnienia dla istot, które całe życie czują strach przed włóczącymi się po lasach mężczyznami, uzbrojonymi w śmiercionośne karabiny. Dla Herceg, poetki, która wciąż na nowo próbuje opisać piekło, jakie czasem staje się udziałem wszystkich kobiet, to moment szczególny. Można wtedy goić rany, zbierać siły, ale przede wszystkim wykuwać nowy język, bez którego nie da się opowiedzieć o doświadczeniu milionów kobiet – w tym o swoim własnym” – zauważa tłumaczka Aleksandra Wojtaszek.
Anja Erämaja
Anja Erämaja to urodzona w 1963 roku fińska piosenkarka, poetka, autorka opowiadań, powieści, książek dla dzieci, sztuki teatralnej i libretta do spektaklu tanecznego. Z wykształcenia jest fotografką. Jako poetka zadebiutowała tomikiem „Zapiski śpiewaczki” (oryg. „Laulajan paperit”, 2005), nominowanym do nagrody gazety „Helsingin Sanomat” i wyróżnienia im. Johana Runeberga. Pochodzi z Merimasku w południowo-zachodniej Finlandii; mieszka w Helsinkach.
„’Zapiski śpiewaczki’ to debiutancki tomik Anji Erämai. Jej droga do poezji wiodła przez teatr i grupy muzyczne, z którymi występowała. Dla tych ostatnich pisała też teksty piosenek. Zmęczona ich rygorystyczną formą, w poezji szukała większej swobody rodem z wiersza prozatorskiego i techniki strumienia świadomości. Artystka przyznaje się nawet do inspiracji dramatem i stand-upem. 'Niektórzy mogą uważać – dodaje – że moje wiersze nie są wierszami, ale to nieistotne. Nie piszę według definicji terminów literackich'” – komentuje autorka przygotowywanego przekładu, Katarzyna Szal.
Arvis Viguls
Arvis Viguls to urodzony w 1987 roku łotewski poeta, krytyk literacki oraz tłumacz. Jest jednym z najbardziej cenionych autorów młodego pokolenia na Łotwie. Debiutował w 2009 roku tomikiem „Istaba” (z łot. „Pokój”), który tak jak kolejne – „5:00” (2012) oraz „Grāmata” (2018) – został ciepło przyjęty przez krytyków literackich i czytelników. Jego ostatni tomik, „Blusu Cirks” (z łot. „Pchli Cyrk”, 2021) był nominowany do łotewskiej nagrody Laligaba w kategorii „poezja”. Arvis Viguls zajmuje się też przekładem literackim i regularnie tłumaczy z angielskiego, hiszpańskiego, rosyjskiego oraz serbo-chorwackiego. Jego twórczość doczekała się przekładów na ponad 20 języków (m.in.: angielski, hiszpański, chorwacki, litewski oraz hebrajski). Mieszka i pracuje w Rydze.
„’Pchli Cyrk’, jarmarczna atrakcja z zamierzchłych czasów, doskonale oddaje charakter poezji Arvisa Vigulsa. Jego wiersze to zadziwiające, przykuwające wzrok przedstawienie, pełne dziwacznych postaci, niecodziennych zdarzeń oraz paradoksalnych obserwacji. Pod powierzchnią odnajdujemy też głębszą refleksję na temat człowieka, jego miejsca we współczesnym świecie i jego relacji ze środowiskiem naturalnym” – opowiada tłumacz tomu poety, Piotr Ruciński.
Miriam Van hee (fot. Michiel Hendryckx)
Miriam Van hee to urodzona w 1952 roku poetka, tłumaczka i slawistka, członkini flamandzkiej Królewskiej Akademii Języka i Literatury Niderlandzkiej. Wydała dziesięć książek poetyckich oraz jeden tom wierszy zebranych. Twórczość Van hee była nagradzana wieloma wyróżnieniami, autorka była gościem na wielu zagranicznych festiwalach poetyckich, m.in. w kolumbijskim Medellinie i południowoafrykańskim Oudtshoorn, a także w Lublinie (2012), Frankfurcie (2015, 2016) i Poznaniu (2015) oraz w peruwiańskiej Limie (2017). W 2023 roku Van hee będzie wspólnie z Hester Knibbe pisać Poëzieweekgeschenk (Prezent na Tydzień Poezji) na temat przyjaźni. Książka ukaże się w styczniu 2023 roku w Holandii i Flandrii jako prezent dodawany gratisowo do zakupów w księgarniach (wieloletnia tradycja w obu krajach).
„Poezja jest dla Van hee formą filozofowania, a swoją refleksję autorka pogłębia rozpoznawaniem rzeczywistości wewnętrznej i zewnętrznej, dookreślaniem granic bycia człowiekiem, doznawania tych granic, które czasem są akceptowane, lecz także regularnie przezwyciężane. Dyskretna pointa wieńczy wiele wierszy Flamandki, co subtelnie relatywizuje dramaturgię doświadczania i obserwowania rzeczywistości” – mówi tłumacz Jerzy Koch.
[am]
TweetKategoria: newsy
