Zmarł kontrowersyjny rosyjski pisarz Eduard Limonow
We wtorek 17 marca w jednym z moskiewskim szpitali w wieku 77 lat zmarł Eduard Limonow, kontrowersyjny rosyjski pisarz, awanturnik, dziennikarz i radykalny polityk. W Polsce znany był najbardziej z biograficznej powieści, którą poświęcił mu francuski autor Emmanuel Carr?re.
Nic dziwnego, że życie Limonowa stało się tematem powieści. Tym, co przeżył, można by obdzielić kilku pisarzy. Urodził się 22 lutego 1943 roku jako Eduard Wieniaminowicz Sawienko w rodzinie oficera wojsk NKWD.
Od najmłodszych lat pisał poezję, później przyszło też zainteresowanie prozą i dziennikarstwem. Już jako nastolatek zaczął też odsłaniać swą awanturniczą naturę. Wielokrotnie figurował w milicyjnym rejestrze, aresztowany m.in. za obrabowanie sklepu i inne drobne przestępstwa. Później imał się różnych prac. Był hutnikiem, monterem wysokościowym, krawcem i handlarzem książek. Pod koniec lat 60. zaznajomił się z moskiewskim podziemiem literackim. Zaczął pisać krótkie awangardowe opowiadania i publikować niskonakładowe tomiki wierszy.
W 1974 roku wyemigrował ze Związku Radzieckiego do Stanów Zjednoczonych. Okoliczności jego wyjazdu są niejasne. Podobno KGB postawiło mu ultimatum: albo zostanie kapusiem, albo opuści kraj. Przez kilka lat pracował jako korektor w nowojorskiej gazecie rosyjskich emigrantów „Nowoje Russkoje Słowo”. Wtedy też napisał swoją pierwszą powieść „To ja, Ediczka”, opowiadającą o losach rosyjskiego poety-emigranta, niedocenionego i odtrąconego przez amerykańskie społeczeństwo, opuszczonego przez ukochaną żonę, który wiedzie żywot społecznego wyrzutka na ulicach Nowego Jorku. Alter ego głównego bohatera był sam autor. Podobnie jak Ediczkę, pociągała go subkultura punkowa i radykalna polityka. To drugie przyczyniło się zresztą do tego, że był przesłuchiwany i nękany przez FBI. Tak samo jak on wiódł żywot nędzarza i zadawał się z bezdomnymi, z którymi uprawiał przygodny seks. Opisał to bez najmniejszych oporów, co zapewne przesłużyło się do tego, że Aleksandr Sołżenicyn nazwał go „małym insektem piszącym pornografię”.
Zawiedziony Ameryką Limonow wyjechał do Paryża. W listopadzie 1980 roku powieść „To ja, Ediczka” ukazała się we francuskim przekładzie pod tytułem „Rosyjski poeta woli dużych murzynów”. Książka odniosła międzynarodowy sukces i została przetłumaczona na 15 języków, a Limonow został profesjonalnym pisarzem i w następnej dekadzie wypuścił kilka kolejnych powieści. Udzielał się też na łamach prasy skrajnie prawicowej i lewicowej.
W 1992 Limonow odnowił obywatelstwo rosyjskie i wrócił do rodzinnego kraju, gdzie coraz aktywniej uczestniczył w życiu politycznym, wywołując liczne kontrowersje. Wstąpił do partii Władimira Żirinowskiego. Udał się do Jugosławii, gdzie został uchwycony na kamerze, jak strzela z karabinu w stronę Sarajewa. W końcu utworzył własną Partię Narodowo-Bolszewicką, która zasłynęła m.in. z surowej krytyki rządów Władimira Putina. Później jednak poparł aneksję Krymu.
W 2001 roku trafił do więzienia za nielegalne posiadanie broni, działalność terrorystyczną, organizowanie nielegalnej grupy zbrojnej i próbę rewolucji w Kazachstanie. Odbył karę dwóch lat pozbawienia wolności, po czym został zwolniony za dobre sprawowanie. Wśród swoich idoli wymieniał Józefa Stalina, Michała Bakunina, Juliusa Evolę i Yukio Mishimę. „Limonow był rzezimieszkiem na Ukrainie, idolem sowieckiego undergroundu, kloszardem, a potem służącym miliardera na Manhattanie, był modnym pisarzem w Paryżu i żołnierzem, zagubionym gdzieś na Bałkanach. A teraz, w tym kolosalnym, postkomunistycznym burdelu ? jest starym, charyzmatycznym wodzem partii młodych desperados. On sam widzi w sobie herosa, choć można uznawać go za skurwiela” ? pisał o nim Emmanuel Carr?re, nawiązując do trudnego charakteru rosyjskiego pisarza.
Przed śmiercią Limonow ukończył nową książkę, „Starzec w podróży”, która ma być zbiorem esejów o podróżach w czasie (wspomnienia z dzieciństwa i młodości) i przestrzeni (zapiski z wypraw do Francji, Włoch i Mongolii). Publikacja ukaże się na rynku wiosną tego roku. Tymczasem Paweł Pawlikowski pracuje nad ekranizacją powieści biograficznej o życiu pisarza autorstwa Emmanuela Carr?re’a.
Rosyjska prasa podaje, że Limonow od długiego czasu zmagał się z problemami onkologicznymi. 17 marca przechodził dwie operacje, w wyniku których pojawiły się komplikacje.
[am]
fot. Svklimkin/Wikimedia Commons
źródło: Wikipedia, TASS
Cytat z powieści „Limonow” Emmanuela Carr?re’a w przekładzie Magdaleny Kamińskiej-Maurugeon.
Kategoria: newsy
