Włoski dziennikarz ujawnił prawdziwą tożsamość Eleny Ferrante?
Włoski dziennikarz śledczy Claudio Gatti twierdzi, że rozwiązał jedną z największych zagadek współczesnej literatury i ustalił, kim w rzeczywistości jest Elena Ferrante. Dochodzenie zajęło mu kilka miesięcy.
Zdaniem dziennikarza pod pseudonimem tym kryje się Anita Raja, mieszkająca w Rzymie tłumaczka, której matka urodziła się w Niemczech w rodzinie polskich Żydów pochodzących z Wadowic. Udało mu się to ustalić, analizując dokumentację związaną z przepływem finansów i obrotem nieruchomościami.
Raja, która jest żoną neapolitańskiego pisarza Domenica Starnone, jako tłumaczka literatury niemieckiej od wielu lat związana jest z wydawnictwem publikującym książki Ferrante, Edizioni e/o. Przez krótki czas była też koordynatorem w imprincie tej oficyny, którego nakładem w latach 90. ukazały się trzy lub cztery tytuły, w tym powieść Ferrante. Raja pracuje dla wydawnictwa na zlecenie, ale jej dochody w ostatnich latach bardzo wyraźnie wzrosły. Jest praktycznie niemożliwe, żeby udało jej się zarobić takie pieniądze na przekładaniu literatury, ponieważ nie jest to zajęcie aż tak dobrze płatne.
Wzrost dochodów Raji pokrywa się z okresem, w którym Ferrante zaczęła odnosić pierwsze sukcesy we Włoszech i na arenie międzynarodowej. Co więcej, wydawca nie miał w tym czasie żadnych innych tak dużych bestsellerów. Tymczasem z publicznych rejestrów wynika, że w 2000 roku, czyli w kilka lat po tym, jak pierwsza powieść Ferrante została przeniesiona na ekran, tłumaczka nabyła na swoje nazwisko 7-pokojowy apartament w pobliżu drogiej rzymskiej dzielnicy Villa Torlonia, a w następnym roku nabyła wiejski dom w Toskanii.
Międzynarodową popularność Ferrante zaczęła zdobywać w 2014 i 2015 roku, gdy jej książki zostały sprzedane do ponad czterdziestu krajów (w tym na rynek anglojęzyczny, gdzie osiągnęły nakład 2,6 miliona egzemplarzy). Tymczasem w czerwcu 2016 roku mąż Raji, Domenico Starnone, też kupił mieszkanie w Rzymie nieopodal Villa Torlonia. Jest to 11-pokojowy apartament na najwyższym piętrze eleganckiego, przedwojennego budynku, a jego szacunkowa wartość wynosi od 1,5 do 2 milionów euro. Warto nadmienić, że we Włoszech obowiązuje prawo, zgodnie z którym mieszkanie można zarejestrować na nazwisko jednego z małżonków, niezależnie od tego, które z nich wyłożyło pieniądze na zakup.
Dziennikarzowi udało się również zdobyć nieoficjalnie dane finansowe wydawnictwa, z których wynika, że w latach 2014 i 2015 nikt z personelu wydawnictwa, nawet dyrektor, a także żaden pisarz ani tłumacz, nie otrzymał tak dużych przelewów, jak Anita Raja.
Kiedy Ferrante zaczęła odnosić międzynarodowy sukces, zgodziła się udzielić szeregu wywiadów, które wraz z osobistymi zapiskami pisarki znalazły się w tomie „Frantumaglia”. Uchyliła tam również rąbka tajemnicy na temat swojego osobistego życia, pisząc, że ma trzy siostry, a jej matka była neapolitańską krawcową, która posługiwała się tamtejszym dialektem. Jeśli to Raja rzeczywiście ukrywa się pod pseudonimem Elena Ferrante, to żadna z tych informacji nie jest prawdziwa.
Matka tłumaczki była nauczycielką, a nie krawcową, i urodziła się w Wormacji, w Niemczech, w rodzinie polskich Żydów, którzy wyemigrowali z Wadowic. Mówiła po włosku z silnym niemieckim akcentem. Raja nie ma siostry, lecz posiada młodszego brata, i chociaż przyszła na świat w Neapolu, to wraz z rodziną przeniosła się do Rzymu, gdy miała trzy lata, i mieszka tam do tej pory.
To nie pierwszy raz, kiedy spekulacje na temat tożsamości Ferrante zaczynają zacieśniać się wokół Raji. Dziesięć lat temu zespół fizyków i matematyków na Uniwersytecie La Sapienza w Rzymie przeanalizował książki Ferrante za pomocą specjalnego oprogramowania do analizy tekstu. Uczeni doszli do wniosku, że istnieje „duże prawdopodobieństwo”, że powieści zostały napisane przez Domenico Starnone, męża Raji. Pojawiło się też oczywiście wiele innych teorii, ale żadnej z nich nie poparto konkretnymi dowodami. Dopiero teraz na światło dzienne wypłynęły dowody, które prowadzą bezpośrednio do tłumaczki. Zdaniem dziennikarza nie można też wykluczyć opcji, że Raja przy pisaniu książek współpracuje z mężem.
Istnieje oczywiście wiele innych tropów, które wiążą Ferrante z mieszkającą w Rzymie tłumaczką. Ciotka Raji miała na imię Elena, czyli tak, jak autorka powieści i narratorka kwartetu neapolitańskiego. Z kolei Nino, imię wielkiej miłości Leny, jest przezwiskiem, jakim określano rodzinę Domenico Starnone. W „Genialnej przyjaciółce” Ferrante podkreśla znaczenie miejscowej biblioteki publicznej w edukacji kulturalnej Lily, przyjaciółki Leny. Tymczasem we Włoszech biblioteki publiczne rzadko są doceniane, ale Anita Raja przez długie lata była szefową Biblioteki Europejskiej w Rzymie. Na dodatek córka tłumaczki i jej męża ukończyła tę samą elitarną uczelnię w Pizie, do której uczęszczała Lena.
Ani Anita Raja, ani jej mąż lub wydawca nie chcieli skomentować odkrycia dziennikarza.
[am]
źródło: NYR Daily
Kategoria: newsy
