Wieża książek w Warszawie. Projekt zagranicznych architektów na nowoczesną bibliotekę w stolicy

6 lipca 2020

Pracownia projektowa JOA z siedzibą w Rotterdamie i Szanghaju zaproponowała oryginalną koncepcję budynku nowoczesnej biblioteki, która mogłaby zostać wybudowana w przyszłości na warszawskim Mokotowie. Ma ona kształt olbrzymiej, spiralnie skręconej wieży z książek.

Projekt pracowni JOA (Just Open Architecture) zwyciężył w konkursie „Libgen: towards a new class of evolutionary libraries”, którego celem było znalezienie pomysłów na nową generację bibliotek, mających lepiej służyć współczesnemu (i przyszłemu) społeczeństwu epoki internetu.

Nagrodzony projekt „The Book Tower of Warsaw” (czyli „Wieża książek w Warszawie”) jest owocem długich studiów nad historią biblioteki jako instytucji i nad czytelnictwem w ogóle. Architekci uważają, że trzeba stworzyć miejsce, w którym książki znajdują się co prawda w centrum, ale które jednocześnie stanowi społeczną platformę komunikacji, wymiany opinii, rozwoju i kształcenia. Nawiązują w ten sposób do koncepcji antycznej, kiedy to biblioteki stanowiły element kompleksów świątynnych bądź służyły za archiwum administracyjne. Ludzie spotykali się w nich, dzielili poglądami, słuchali wykładów, podziwiali oratorów i dyskutantów. Zdaniem architektów z JOA nowoczesna biblioteka powinna również pełnić funkcję ośrodka komunikacji i symbolu kultury, być „źródłem intelektualnego zaplecza i technologicznych innowacji”.

Kształt budynku to symboliczne nawiązanie do koncepcji Wieży Babel ? historia jej upadku wskazywała na znaczenie komunikacji i współpracy. Architekci zareagowali również na rozwijającą się tradycję budowania wieżowców w Warszawie. Pod względem liczby takich budynków stolica Polski znajduje się w ścisłej europejskiej czołówce. W 64% są one jednak przeznaczone na potrzeby biurowe, a reszta to głównie obiekty mieszkalne. Czas zatem na to, by wykorzystać je do celów kulturalnych.

Budynek miałby liczyć trzynaście pięter, a jego główny korpus składałby się z regałów wypełnionych książkami, zapewniając mieszkańcom podstawową usługę biblioteczną. Pozostałą przestrzeń podzielono by na trzy strefy. Pierwsza z nich, strefa tworzenia, miałaby być skierowana do użytkowników zainteresowanych fotografią, muzyką i innymi rodzajami sztuki. Zostałaby wyposażona między innymi w ciemnię fotograficzną czy salę koncertową. W strefie komunikacji z kolei odbywałyby się wykłady i seminaria oraz wszelkiego typu burze mózgów w przestrzeni coworkingowej. Wreszcie na najwyższych poziomach budynku powstałaby strefa pracy i nauki indywidualnej z dostępem do archiwum, a także kawiarnia i platforma widokowa. W bibliotece zaplanowano również miejsce na księgarnię, drukarnię, centrum multimedialne, sale wystawowe i konferencyjne.

Zgodnie z intencją architektów „The Book Tower of Warsaw” miałaby zostać wzniesiona na Mokotowie, w sąsiedztwie Jeziorka Czerniakowskiego. Projekt jest czysto teoretyczny. Być może jednak kiedyś doczekamy się realizacji podobnej inwestycji. Z praktycznego punktu widzenia biblioteczna wieża zdaje się mieć tylko jeden mankament ? tak duża ilość światła słonecznego miałaby bardzo negatywny wpływ na zgromadzone na regałach książki, ponieważ kolory ich okładek mogłyby wyblaknąć.