To spotkało nie tylko Dahla i Fleminga. Z książek Agathy Christie również usunięto potencjalnie obraźliwe zwroty

27 marca 2023

Królowa kryminału Agatha Christie to kolejna po Roaldzie Dahlu i Ianie Flemingu osobistość literatury brytyjskiej, której dzieła zostały zredagowane, by usunąć z nich potencjalnie obraźliwe sformułowania. Jak donosi „The Telegraph”, sprawa dotyczy wielu znanych książek pisarki, w tym całej serii z panną Marple i wybranych tytułów z Herkulesem Poirot.

Redakcji poddano fragmenty książek, które odnosiły się do budowy ciała, rasy czy pochodzenia etnicznego. Usunięto również niektóre obelgi oraz inne zwroty, które uznano za niepasujące do współczesnych standardów. Zmiany wprowadzono w nowych brytyjskich edycjach książek, które oficyna HarperCollins opublikowała od 2020 roku i które zamierza w najbliższym czasie wydać.

Wśród przykładów, które podaje „The Telegraph”, jest m.in. zekranizowana niedawno przez Kennetha Branagha powieść „Śmierć na Nilu”. W oryginale pani Allerton narzekała na gromadkę egipskich dzieci, które otoczyły ją i błagalnie wyciągały ręce, dopraszając się o jałmużnę. „Rozbiegają się na parę minut. Ale znów przyłażą i gapią się bez przerwy, mają odrażające oczy i takie same nosy, a ja zaczynam nabierać przekonania, że nie cierpię dzieci” – zwierzała się Herkulesowi Poirot angielska dama. W nowej wersji usunięto wzmiankę o oczach i nosie. Podobnie „nubijski przewoźnik” określany jest już tylko „przewoźnikiem”.

Z kolei w „Karaibskiej tajemnicy” czarnoskóra pracownica hotelu na jednej z wysp karaibskich, która przyniosła pannie Marple śniadanie, została opisana jako osoba o „ślicznych białych zębach i radosnym uśmiechu”. W nowym wydaniu ta i jeszcze jedna wzmianka o zębach zostały usunięte. Wycięto również opis ciemnoskórej dziewczyny „o kształtach jakby wykutych z czarnego marmuru przez świetnego rzeźbiarza”.

Podobne zmiany wprowadzono też w innych książkach Christie. Poirot nie określa już jednego z mężczyzn „oczywiście Żydem”. Odniesienia do Cyganów zostały całkowicie usunięte. Wycięto cały fragment, w którym postać nie widzi czarnej kobiety znajdującej się w krzakach. Zniknął „hinduski temperament”, określenie „orientalny”, a „tubylcy” to teraz miejscowi. Obraźliwe określenie „nigger” (z ang. „czarnuch” lub „murzyn”) w ogóle nie pojawia się w poprawionych wydaniach.

„The Telegraph” zwraca uwagę, że to nie pierwszy raz, kiedy książki Agathy Christie zostały zrewidowane. Można przypomnieć chociażby tytuł powieści „Ten Little Niggers” („Dziesięciu murzynków”), który zmieniono na „And Then There Were None” („I nie było już nikogo”). W ocenie gazety tym razem jednak skala zmian wydaje się dotąd niespotykana. Osoby wtajemniczone poinformowały dziennikarzy „The Telegraph”, że wydawca Christie korzysta z usług tzw. wrażliwych czytelników, których zadaniem jest wychwytywanie w tekście wszelkich potencjalnie obraźliwych zwrotów.

Na zdjęciu: Agatha Christie i jej mąż Max Mallowan przeglądają dokumenty.

[am]
fot. National Portrait Gallery
Fragment „Śmierci na Nilu” Agathy Christie w tłum. Natalii Billi, fragment „Karaibskiej tajemnicy” Agathy Christie w tłum. Magdaleny Gołaczyńskiej.

Tematy: , , , , , , , ,

Kategoria: newsy