„Ryba filozof: jesiotr, kawior i geografia pożądania” z nagrodą dla Najdziwniejszego Tytułu Książki Roku
Publikacja „The Philosopher Fish: Sturgeon, Caviar, and the Geography of Desire” (z ang. „Ryba filozof: jesiotr, kawior i geografia pożądania”), w której Richard Adams Carey opisał, jak rosnąca konsumpcja kawioru wpływa na populację jesiotra, zdobyła nagrodę Bookseller/Diagram Prize dla Najdziwniejszego Tytułu Książki 2024 Roku.
„Ryba filozof” Careya opowiada o wpływie konsumpcjonizmu na środowisko. W ciągu ostatnich 20 lat populacja jesiotra, który produkuje ceniony na całym świecie kawior, zmniejszyła się o 70 proc. To powoduje, że ryba ta stała się gatunkiem zagrożonym. Richard Adams Carey opisuje w swej książce, jak na przestrzeni lat zmieniła się branża kawioru. Tytuł publikacji nawiązuje do słów Howarda T. Waldena, amerykańskiego pisarza i rybaka, który stwierdził, że „jesiotr postrzegany jest jako swego rodzaju filozof wśród ryb”.
Na książkę oddano w plebiscycie 27 proc. głosów. To pierwszy raz w historii, kiedy zwycięzca nagrody Bookseller/Diagram Prize zebrał poniżej 30 proc. głosów, a różnica między tytułami na podium wyniosła zaledwie 5 proc. Zazwyczaj przewaga laureata była znacząca. Takie dzieła jak „Czy Superman jest obrzezany?” lub „Pies sikający na skraju ścieżki” zdobyły odpowiednio 51 proc. i 49 proc. głosów.
Tymczasem „Ryba filozof” miała zaledwie 3-procentową przewagę nad drugim nominowanym w tym roku tytułem – „How to Dungeon Master Parenting” (co w wolnym tłumaczeniu znaczy „Jak zostać mistrzem Dungeons and Dragons w rodzicielstwie”) autorstwa Shelly Mazzanoble. To podręcznik dla rodziców i przyszłych rodziców kochających gry RPG, który podpowie im, jak w ich ulubionej grze „Dungeons and Dragons” znaleźć inspirację i wskazówki, by sprostać najtrudniejszej i najbardziej satysfakcjonującej roli związanej z wychowywaniem potomstwa.
Trzecie miejsce i 22 proc. głosów zdobyła książka „Looking through the Speculum: Examining the Women’s Health Movement” (z ang. „Spojrzenie przez wziernik: Badania nad ruchem na rzecz zdrowia kobiet”), która opowiada historię powstania, rozwoju, trudów i triumfów ruchu na rzecz zdrowia kobiet w Stanach Zjednoczonych. Zjawisko ukazane zostało przede wszystkim z perspektywy aktywistek, które walczyły o dostęp kobiet do niedrogiej opieki zdrowotnej.
Nominację otrzymała również „Killing the Buddha on the Appalachian Trail” (z ang. „Zabijanie Buddy na Szlaku Appalachów”) Johna Turnera, czyli medytacja na temat związku między światem przyrody a wewnętrznym dążeniem człowieka do spokoju, a także „Boston’s Oldest Buildings and Where to Find Them” (z ang. „Najstarsze budynki Bostonu i gdzie je znaleźć”) Josepha M. Bagleya, która wprowadza czytelników w historię miasta nazywanego Atenami Ameryki poprzez prezentację 50 budynków pochodzących sprzed 1800 roku.
Ostatnie miejsce w plebiscycie zajęła książka „Hell-Bent for Leather: Sex and Sexuality in the Weird Western” (z ang. „Napaleni na skórę: Seks i seksualność na Dziwnym Zachodzie”) pod redakcją Kerry Fine, Michaela K. Johnsona, Rebekki M. Lush i Sary L. Spurgeon, w której badacze analizują, jak sfera seksualna wyobrażona została w literaturze, filmach czy grach z nurtu Dziwnego Zachodu, łączącego western z elementami fantasy, horroru lub science fiction.
Tak niska pozycja tej ostatniej publikacji (zaledwie 5 proc. głosów) stanowiła niemałe zaskoczenie dla organizatorów, którzy zwracają uwagę, że „niegrzeczne” tytuły zazwyczaj cieszą się popularnością i niejednokrotnie zdobywają główną nagrodę, żeby wspomnieć chociażby „The Dirt Hole and Its Variations” Charlesa L. Dobbinsa z 2019 roku, która ujęła internautów swoją dwuznacznością. Tytuł tego poważnego przewodnika poświęconego polowaniom na lisy, kojoty, rysie i szopy można bowiem przetłumaczyć jako „Dziura w ziemi i jej wariacje”, ale również jako „Tylna dziurka i jej wariacje” lub bardziej dosłownie „Odbyt i jego wariacje”.
Warto odnotować, że wszystkie sześć tytułów, które znalazły się w tym roku na liście nominowanych, to wydawnictwa uniwersyteckie. Po raz pierwszy tego typu sytuacja miała miejsce w 2021 roku.
Nagroda The Bookseller/Diagram dla Najdziwniejszego Tytułu Książki Roku powołana została w 1978 roku. Od 25 lat ma formę plebiscytu, w którym biorą udział tysiące internautów. Do tej pory w gronie laureatów znalazły się między innymi dzieła: „Oralny sadyzm i wegetariańska osobowość”, „Najważniejsze wydarzenia w historii betonu”, „Jak robić kupę na randce” czy „Zbyt nadzy dla nazistów”. Szansę na nagrodę mają głównie książki wydane w języku angielskim, ale organizatorzy robią wyjątek dla publikacji, które posiadają choćby tytuł w tym języku – dzięki temu w 2018 roku uhonorowano „Radość z gotowania w czajniku elektrycznym”.
[am]
fot. główna: archiwum Richarda Adamsa Careya
Kategoria: newsy
