Rosną prześladowania ludzi pióra. Najnowszy raport PEN International
Wzrost cenzury, rosnąca liczba zatrzymań, a także gróźb czy innych aktów przemocy, jakich pisarze doświadczają ze względu na płeć, orientację seksualną i etniczną lub wyznanie – taki niepokojący trend wyłania się z najnowszego raportu PEN International poświęconego ludziom pióra prześladowanym za względu na swoją tożsamość.
Jak się dowiadujemy, kobiety stanowią 29 proc. wśród pisarzy uwzględnionych w raporcie dotyczącym prześladowań i to one częściej były narażone na procesy sądowe, cenzurę i nękanie. „Zatrważający poziom osiągnęło tłumienie praw kobiet w Afganistanie. Powrót Talibów do władzy doprowadził do brutalnego wymazywania obecności kobiet i dziewcząt w życiu publicznym, do narzucenia przypominającego apartheid systemu, który systematycznie odmawia im prawa do edukacji, zatrudnienia i udziału w kulturze” – informuje PEN International.
W obliczu rosnących zagrożeń stają też rdzenni pisarze obu Ameryk, w tym Kanady i Meksyku, a mniejszości etniczne w Chinach, Turcji i innych krajach podlegają prześladowaniu ze względu na swoją działalność oraz ekspresję kulturową. „Ujgurscy i tybetańscy pisarze otrzymują surowe wyroki więzienia. Przykładem ujgurski profesor Ilham Tohti, który odbywa karę dożywotniego pozbawienia wolności za obronę praw swojej społeczności. W Turcji kurdyjski pisarz Yavuz Ekinci został skazany na ponad siedem lat więzienia pod sfingowanymi zarzutami terroryzmu, a w istocie z powodu powieści 'Podzielony sen’, która jest w Turcji zakazana” – podaje przykłady PEN International.
Jednym z najbardziej niepokojących trendów w opinii autorów raportu jest wzrost liczby zakazywanych książek. „Władze na całym świecie ograniczają dostęp do dzieł poruszających tematykę przemocy seksualnej, narracji LGBTQI oraz kwestii rasowych – wymazując w ten sposób z debaty publicznej istotne perspektywy” – podaje PEN International.
W Stanach Zjednoczonych w roku szkolnym 2023-2024 odnotowano ponad 10 tysięcy przypadków obejmowania książek zakazem. W Argentynie cenzura coraz częściej dotyka twórczość kobiet, natomiast na Węgrzech i w Rosji książki o tematyce LGBTQI są usuwane z półek, a ich wydawcy muszą się liczyć z grzywnami i zastraszaniem.
Z raportu wynika, że tłumienie wolności słowa jest ściśle związane z wojną, konfliktami i prześladowaniem marginalizowanych głosów, przy czym pisarze, dziennikarze i ludzie kultury często stają się celem ataków ze względu na swoją tożsamość, wyrazy oporu i niezależne wypowiedzi.
PEN International podkreśla, że nadal dokumentuje te zagrożenia w krajach takich jak: Ukraina (gdzie od momentu rozpoczęcia przez Rosję pełnoskalowej inwazji w 2022 roku, rosyjskie siły celowo atakują ukraińskie dziedzictwo kulturowe – UNESCO potwierdziło uszkodzenie 476 obiektów), Palestyna (nieustające bombardowania Strefy Gazy przez Izrael zniszczyły instytucje kultury i mediów; według badań PEN International zginęło ponad 45 tysięcy Palestyńczyków, w tym co najmniej 23 pisarzy), a także Sudan i Etiopia (trwające w obu krajach konflikty doprowadziły do masowych mordów, przemocy seksualnej i powszechnych ataków na prasę; PEN International odnotował gwałtowny wzrost liczby wniosków o pomoc awaryjną od pisarzy i dziennikarzy z tych regionów).
Raport podkreśla poważne zagrożenia, przed którymi stoją pisarze na całym świecie. W 2024 roku PEN International przyznał 85 grantów awaryjnych – o 17 proc. więcej niż w 2023 roku – na relokację, pomoc medyczną i podstawowe koszty utrzymania. Najwięcej grantów otrzymali palestyńscy pisarze uciekający ze Strefy Gazy (13), a następnie pisarze z Afganistanu (11) – w tym 4 kobiety, które padły ofiarą przemocy ze względu na płeć ze strony talibskich władz – i Myanmaru (9).
W tym roku, 21 marca, czyli w Światowy Dzień Poezji, PEN International zwrócił uwagę na sprawę Mahvash Sabet, irańskiej poetki i członkini prześladowanej mniejszości bahaickiej, która odbywa 10-letni wyrok więzienia na podstawie bezpodstawnych zarzutów o szpiegostwo, a mających związek z jej wyznaniem. „Sabet, która w więzieniu nie przestała pisać poezji, jest symbolem niezliczonych głosów stale uciszanych przez autorytarne rządy. Wzywamy społeczność międzynarodową do solidarności z nią i domagamy się jej natychmiastowego bezwarunkowego uwolnienia” – napisano.
Organizacja stanowczo potępiła również skazanie francusko-algierskiego powieściopisarza Boualema Sansala na pięć lat więzienia i ponawia swój apel do władz Algierii o jego natychmiastowe i bezwarunkowe uwolnienie. „Jesteśmy zszokowani decyzją sądu o skazaniu Boualema Sansala na podstawie fałszywych zarzutów, wyłącznie w odwecie za jego legalne korzystanie z prawa do wolności wypowiedzi. Nikt nie powinien być prześladowany za pokojowe wyrażanie swoich poglądów, nawet jeśli rząd się z nimi nie zgadza lub je dezaprobuje” – podkreślono w komunikacie.
PEN International zachęca międzynarodową społeczność do promowania i chronienia pisarzy, w tym kobiet oraz osób z mniejszości, oraz bronienia wolności słowa. Pełny raport po angielsku w formie pliku PDF można pobrać tutaj.
[am]
TweetKategoria: newsy
