Program do wykrywania plagiatów odkrył mało znane dzieło, którym inspirował się Szekspir

18 lutego 2018


Dzięki otwartemu oprogramowaniu, za pomocą którego profesorzy wykrywają plagiaty w pracach napisanych przez studentów, dwójce amerykańskich badaczy udało się odkryć manuskrypt, którym inspirował się William Szekspir przy pisaniu swych najsłynniejszych dzieł.

Dennis McCarthy i June Schlueter nie twierdzą, że Szekspir dokonał plagiatu. Udało się jednak odkryć wyraźny wpływ, jaki wywarło na barda pewne zapomniane dzieło z końca XVI wieku. Chodzi o manuskrypt „A Brief Discourse of Rebellion and Rebels” (z ang. „Krótka dysputa o buncie i buntownikach”) autorstwa niejakiego George?a Northa, angielskiego dyplomaty, który pełnił funkcję ambasadora w Szwecji. „To źródło, do którego wracał. Ono wpłynęło na język, kształtowało sceny i w pewnym stopniu nawet wpłynęło na filozofię jego sztuk” ? skomentował McCarthy.

Odkrycia dokonano z pomocą nowoczesnych technologii. McCarthy natrafił na wzmiankę o manuskrypcie George’a Northa w katalogu aukcyjnym z 1927 roku, dostępnym online, który odnotowywał, że warto byłoby porównać to dzieło z fragmentami utworów Szekspira. Przez rok wraz z June Schlueter przeszukiwał archiwa bibliotek w poszukiwaniu oryginału. Kiedy wreszcie odnaleźli go w Bibliotece Brytyjskiej, wrzucili jego treść oraz dorobek Szekspira do programu WCopyfind, który wykrywa plagiaty popełniane przez studentów i naukowców. Jak się okazało, Szekspir nie tylko używał słów w tej samej kolejności, ale także w scenach o podobnej tematyce czy w kontekście tych samych postaci historycznych. Dotyczyło to aż jedenastu jego sztuk!

Na przykład we wstępie do swojego dzieła North zachęca tych, którzy mogą uważać się za brzydkich, aby starali się być wewnętrznie piękni i w ten sposób przeciwstawiali się naturze. W swej argumentacji posługuje się szeregiem słów, m.in. takimi jak: „proporcje”, „lustro”, „uczciwość”, „zdeformowany”, „świat”, „cień” i „natura”. Tymczasem w inauguracyjnym monologu Ryszarda III, zaczynającym się od słów: „Teraz jest zima naszego niezadowolenia…”, garbaty tyran używa tych samych słów w praktycznie tej samej kolejności, tyle że dochodzi do przeciwnego wniosku: że ponieważ jest brzydki zewnętrznie, będzie też działał jak złoczyńca.

Zdaniem McCarthy’ego wbrew pozorom nie są to słowa często występujące w jednym fragmencie. Aby się upewnić, że obaj autorzy nie korzystali z jakiegoś trzeciego, wspólnego źródła, naukowcy wpisali wspólne frazy do bazy danych Early English Books Online, która zawiera prawie wszystkie dzieła literatury angielskiej opublikowane w latach 1473-1700 (łącznie ok. 17 milionów stron tekstu). Przekonali się, że prawie żadne inne utwory nie zawierały tych samych słów w ustępach o podobnej długości, a niektóre określenia były tak rzadkie, że oprócz dzieł Northa i Szekspira pojawiały się tylko w pojedynczych innych książkach pochodzących sprzed 1623 roku.

„Jeśli to, co mówią, zostanie potwierdzone, to jest to odkrycie, jakie zdarza się raz na pokolenie, raz na kilka pokoleń” ? powiedział Michael Witmore, dyrektor Biblioteki Folger Shakespeare w Waszyngtonie. „Rewelacja” ? określił odkrycie David Bevington, emerytowany profesor nauk humanistycznych na Uniwersytecie w Chicago i redaktor siódmego anglojęzycznego wydania „Dzieł zebranych Williama Szekspira”. „Imponująca argumentacja” ? napisał o materiałach dowodowych Martin Meisel, emerytowany profesor literatury dramatycznej z Uniwersytetu Columbia, dodając, że nie ma wątpliwości, iż wspomniany manuskrypt musiał być obecny w życiu barda.

Odkrycie zostało szczegółowo opisane w książce „’A Brief Discourse of Rebellion and Rebels’ by George North: A Newly Uncovered Manuscript Source for Shakespeare’s Plays” autorstwa Dennisa McCarthy’ego i June Schlueter, która ukazała się w Stanach pod koniec ubiegłego tygodnia. Zwróciła ona uwagę całego świata literackiego na postać jednego z autorów i głównego pomysłodawcy, Dennisa McCarthy’ego. To mało znany badacz, który studiował informatykę i teatr, ale nigdy nie ukończył studiów. Od 2006 roku zajmuje się szukaniem źródeł inspiracji Szekspira. Wspierany finansowo przez żonę, która zajmuje wysokie stanowisko w branży biotechnologicznej, może poświęcić 12 i więcej godzin dziennie przed komputerem i trzema monitorami, skupiając się na swojej pracy badawczej. W 2011 roku McCarthy niektóre swoje ustalenia zaprezentował June Schlueter, emerytowanej profesor języka angielskiego na Lafayette College w Pensylwanii i założycielce czasopisma „Shakespeare Bulletin”. Od tego czasu pracują wspólnie. Teraz planują kolejne badania i kolejne poświęcone Szekspirowi książki.

[aw,am]
rys. Alexandru Bassarab
źródło: New York Times

Tematy: , ,

Kategoria: newsy