Poznaliśmy nominowanych do 3. edycji Nagrody za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego

20 lutego 2019


Dzięki pracy wybitnych tłumaczy i tłumaczek polski czytelnik może obcować z literaturą piękną z całego świata. Ich kunszt i szczególny wkład w rozwój kultury docenia miasto Gdańsk, które w 2013 roku ufundowało nagrodę im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego przyznawaną za całokształt pracy translatorskiej oraz za przekład jednego dzieła. Właśnie poznaliśmy tłumaczkę, która w tym roku zostanie doceniona w pierwszej kategorii oraz nominowanych do nagrody w drugiej.

Nagroda im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego stanowi wyraz uznania dla tłumaczy i tłumaczek literatury pięknej na język polski. Przyznawana jest co dwa lata w dwóch kategoriach: za całokształt twórczości oraz przekład jednego dzieła. Wręczenie nagrody towarzyszy Gdańskim Spotkaniom Literackim „Odnalezione w tłumaczeniu”, które w tym roku odbędą się w dniach od 11 do 13 kwietnia.

Decyzją kapituły w składzie: Joanna Kornaś-Warwas, Piotr Paziński, Julia Różewicz, Justyna Sobolewska, Tomasz Swoboda, Ryszard Turczyn, Anna Wasilewska (przewodnicząca) w 2019 roku Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za całokształt twórczości zostanie przyznana Małgorzacie Łukasiewicz za przekłady niemieckojęzycznej prozy, eseistyki i literatury filozoficznej.

Małgorzata Łukasiewicz (fot. Renata Dąbrowska).

„Małgorzata Łukasiewicz wprowadziła do polszczyzny m.in. dzieła Hansa Georga Gadamera, Jürgena Habermasa, Theodora W. Adorna, Maksa Horkheimera, Friedricha Nietzschego, Richarda Wagnera, Heinricha Bölla, Roberta Walsera, Hermanna Hessego, W.G. Sebalda. Wśród tłumaczonych przez nią książek nie ma tytułów przypadkowych czy błahych. Jej wybór obejmował zawsze teksty ważne, trudne i wysmakowane” ? mówi przewodnicząca kapituły Anna Wasilewska.

Jury nagrody podczas posiedzenia 18 lutego wyłoniło również nominowanych w kategorii za przekład jednego dzieła wydanego w terminie od 1 grudnia 2016 roku do 30 listopada 2018 roku. Znaleźli się wśród nich:

Tomasz Gałązka za przekład z języka angielskiego powieści Bena Fountaina pt. „Długi marsz w połowie meczu” (wyd. Czarne). Tłumacz wziął na siebie ogromną pracę nie tylko przełożenia tej powieści, ale również ? a może przede wszystkim ? wynalezienia (albo po prostu stworzenia) w polszczyźnie warunków poznania współczesnej Ameryki. I to nie tej stereotypowej, pozornie, za sprawą kultury masowej, dobrze rozpoznanej, ale Ameryki wyłaniającej się z krytycznego oglądu i zderzenia języków. Gałązka bez cienia fałszu wykorzystał chodnikowe odmiany polszczyzny ? i to te współczesne, nie archaiczne. Z precyzją i znawstwem przełożył język militariów i polityki. Wynalazł także sposób na to, żeby odtworzyć karkołomne spiętrzenie amerykańskości: język futbolu, Teksasu, erotyki i militarnego etosu.

Monika Muskała za przekład z języka niemieckiego dramatu Elfriede Jelinek pt. „Rechnitz. Anioł Zagłady” (wyd. Korporacja Ha!art). „Dramat 'Rechnitz. Anioł Zagłady’ Elfriede Jelinek to tekst niezwykły. Zapisany w formie jednolitego monologu, bez podziału na role. Jest to w zasadzie poemat, monolog poetycki, w którym implicite zatopiony jest dramat. Mowę postaci, wewnętrzną dramaturgię wyłonić trzeba było z magmy językowej, w której postaci są rezydentne. Trudność tłumaczenia polegała m.in. na językowym ukonstytuowaniu postaci, bez naruszania ograniczoności poematu zdialogizowanego horyzontalnie i wertykalnie” ? wyjaśnia nominowana tłumaczka.

Krystyna Rodowska za przekład z języka francuskiego powieści Marcela Prousta pt. „W poszukiwaniu utraconego czasu. W stronę Swanna” (wyd. Officyna). „Decyzje tłumacza podejmującego się nowej interpretacji (bo tłumaczenie jest interpretacją) wybitnego utworu z przeszłości, choćby nie tak dalekiej, muszą przekładać się na nieustający dialog języków: oryginału i języka docelowego, a także na dialog kontekstów kulturowych, w których każdy z tych języków jest bez reszt zanurzony. Nowy przekład w świetle uwarunkowań stanowi więc prawdziwe wyzwanie i przedstawia się jako materia wyborów skomplikowana, czasem też ryzykowna” ? pisze o swojej pracy w posłowiu do książki Krystyna Rodowska.

Elżbieta Sobolewska za przekład z języka węgierskiego powieści Pétera Nádasa pt. „Pamięć” (wyd. Biuro Literackie). „Pamięć” to monumentalna i legendarna powieść Pe?tera Na?dasa, którą na język polski przełożyła Elżbieta Sobolewska. Wybitna i przetłumaczona już prawie na wszystkie europejskie języki książka trafiła do rąk polskiego czytelnika ponad trzydzieści lat po swojej premierze. Na?das od lat nie tylko jest wymieniany jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla, ale też cieszy się opinią jednego z największych innowatorów współczesnej prozy węgierskiej.

Andrzej Sosnowski za przekład z języka angielskiego wyboru wierszy Elisabeth Bishop pt. „Santarem” (wyd. Biuro Literackie). Wiersze Elizabeth Bishop, które w zbiorze „Santarem” ukazały się przełożone przez Andrzeja Sosnowskiego różnią się od tych, które przyswoił polszczyźnie Stanisław Barańczak. Sosnowski reprezentuje zupełnie inną formację poetycko-translatorską, uwypukla odmienne płaszczyzny znaczeniowe, inny jest też kontekst, w jakim dzisiaj ? po dwudziestu latach ? powraca amerykańska poetka.

Marcin Szuster za przekład z języka angielskiego powieści Djuny Barnes pt. „Ostępy nocy” (wyd. Ossolineum). Główną rolę w powieści „Ostępy nocy” odgrywa język, który sam tłumacz określa w posłowiu jako „gęsty, nieprzejrzysty, bogaty leksykalnie i kapryśny składniowo, pełen kalamburów, obsesyjnie wielogłosowy, perfidnie wyrafinowany, niekiedy hipnotyczny i transowy”.

Teresa Worowska za przekład z języka węgierskiego „Dzienników 1946-1956” oraz „Dzienników 1957-1966” Sándora Máraiego (wyd. Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”). Teresa Worowska z wyczuwalną przyjemnością przenika język Sándora Máraiego, zważając na jego obrazowanie i rytm, by ze swobodą ukazać i przekazać polskiemu czytelnikowi bogactwo myśli, refleksji, opinii, impresji oraz emocji pisarza wobec otaczającej go zmiennej rzeczywistości; by przedstawić los człowieka, który wraz z bliskimi traci kulturową i geograficzną ojczyznę ? zarówno Węgry, jak i Europę ? a także, by pokazać niedole emigracyjnego pisarza.

Nagrody w obu kategoriach zostaną wręczone 12 kwietnia podczas gali towarzyszącej Gdańskim Spotkaniom Literackim „Odnalezione w tłumaczeniu”. Odbywający się w dniach od 11 do 13 kwietnia festiwal zabierze uczestników i uczestniczki w literacką podróż na Wschód. Tegoroczną edycję Spotkań zainauguruje wykład Olgi Tokarczuk. Tradycyjnie pierwszego dnia festiwalu odbędzie się kolejna odsłona formatu „Pisarz i jego tłumacze” ? tym razem jego bohaterem będzie Andrzej Stasiuk, który wystąpi z Margot Carlier, Renate Schmingdal i Sinišą Kasumiviciem. W kolejnych dniach przygotowano szereg rozmów, m.in. Paulina Wilk, Barbara Andrunik i Agnieszka Rayss będą dyskutować z Maksem Cegielskim o kobietach, które samotnie przemierzają świat, a wybitny orientalista i tłumacz z języka japońskiego Henryk Lipszyc w rozmowie z Adamem Lipszycem opowie o swoim życiu w przekładzie i z przekładem. Pełen program Spotkań ogłoszony zostanie do 1 marca.

Tematy: , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Kategoria: newsy