Poznaliśmy najlepsze ubiegłoroczne debiuty. Oto nominowani do Nagrody Gombrowicza 2022

25 czerwca 2022

Kapituła Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza wskazała pięcioro nominowanych, spośród których we wrześniu wybrany zostanie autor najlepszego debiutu literackiego ubiegłego roku. Kto ma szansę na statuetkę i 40 tysięcy złotych?

Ustanowiona przez radomski samorząd Nagroda Literacka im. Witolda Gombrowicza przyznawana jest debiutującym pisarzom i uznawana za jedno z najważniejszych literackich wyróżnień w Polsce. „To jest zupełnie inna nagroda niż wszystkie, bo obejmuje debiuty, ale debiuty rozumiane po naszemu, czyli debiuty rozumiane jako pierwsza lub druga książka. To są debiuty, które dają dodatkową szansę autorowi. Nawet jeśli pierwsza książka się nie udała, a druga jest genialna, to jeszcze można docenić autora. Więc tych książek jest więcej niż w nagrodach, które doceniają wyłącznie debiuty rozumiane ściśle, ale znacznie mniej niż w nagrodach, które mają bardzo wiele kategorii. Wydaje mi się, że to daje nam wyjątkową szansę na zobaczenie literatury polskiej w przekroju przez zarówno młodą literaturę, które rzeczywiście debiutuje i powoli próbuje formułować swój język, ale także tę literaturę, która już być może kiedyś próbowała, ale teraz próbuje drugi raz. Nigdy nie jest łatwo wybrać te pięć książek. Ale wydaje mi się, że z tegorocznej piątki wszyscy jesteśmy dość zadowoleni” – powiedziała członkini kapituły, Zofia Król.

W tej edycji nagrody można było zgłaszać książki wydane w 2021 roku. Ostatecznie nadesłanych zostało 97 tytułów. „Miałam poczucie, że ten rok jest opowieścią o rodzinie, o patologiach i traumach rodzinnych. Właściwie połowa książek tego dotyczyła, było też dużo książek reportażowych. Tak że kiedy rozmawialiśmy i dyskutowaliśmy, to w pewnym momencie pojawiła się taka skrótowa formuła, że w tym roku były to głównie książki o ojcach i ojczyźnie. Uważaliśmy, że stawka była na tyle wyrównana, że musimy dać szansę jeszcze paru innym książkom. W pierwszym momencie mieliśmy poczucie, że nasze gusta są rozstrzelone, wielu z nas się podoba coś innego i sprawiedliwie będzie dać szansę większej ilości książek. O dziwo, były ze trzy książki, co do których zgadzaliśmy się prawie wszyscy, natomiast co do pozostałych dwóch, to walczyliśmy jak lwy” – dodała zasiadająca w jury prof. Ewa Graczyk.

Z kolei prof. Józef Olejniczak zwrócił uwagę na to, że literatura, oprócz tego, że jest jakąś formą zabawy, powinna także skłaniać do refleksji nad naszym „tu i teraz”, nad naszym miejscem w dyskursie społecznym i w społeczności. I ubiegłoroczne debiuty „dużo tego dały”.

Jak podkreślają wszyscy członkowie jury nagrody, wybór pięciorga nominowanych nigdy nie jest prosty. Ostateczne decyzje są wynikiem głosowania siedmiorga osób. Każda z nich ma swoje preferencje, literackie „smaki” i oczekiwania, czasem szuka zaskoczeń, zawsze indywidualnego i odważnego oglądu świata i jego opisu.

Kapituła w składzie Jerzy Jarzębski (przewodniczący), prof. Ewa Graczyk, Anna Kałuża, Zofia Król, Zbigniew Kruszyński, prof. Józef Olejniczak oraz Justyna Sobolewska wybrała pięć tytułów nominowanych do Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza w 2022 roku. Są to:

  1. Rafał Hetman „Izbica, Izbica” (wyd. Czarne),
  2. Robert Nowakowski „Ojczyzna jabłek” (Wydawnictwo Literackie),
  3. Mateusz Pakuła „Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję” (wyd. Nisza),
  4. Barbara Woźniak „Niejedno” (wyd. Drzazgi),
  5. Aleksandra Zbroja „Mireczek. Patoopowieść o moim ojcu” (wyd. Agora).

Nazwisko laureata zostanie ogłoszone we wrześniu, podczas festiwalu Opętani Literaturą, który od lat towarzyszy nagrodzie. Zwycięzca otrzyma 40 tysięcy złotych, statuetkę oraz lornetkę, będącą symbolem twórczej uważności wobec świata i nawiązującą do ostatnich lat życia Gombrowicza, które pisarz spędził w Vence na południu Francji. Z powodu choroby autor „Kosmosu” rzadko wówczas wychodził z domu, za to przez lornetkę obserwował ludzi i ich życie. Dzięki wsparciu Samorządu Mazowsza nagrody pieniężne w wysokości po 5 tysięcy złotych otrzymują też wszyscy nominowani. Jury przyzna także wyróżnienie w postaci rezydencji literackiej. Wybrana osoba spędzi miesiąc w Vence.

Do tej pory laureatami Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza byli: Weronika Murek i Maciej Hen (w pierwszej edycji, w 2016 roku, kapituła skorzystała z przysługującego jej prawa podziału wyróżnienia), Anna Cieplak, Marcin Wicha, Olga Hund, Barbara Sadurska oraz Aleksandra Lipczak. Rezydencję w Vence w ubiegłym roku kapituła przyznała Maciejowi Bobuli (na odbycie rezydencji pisarz wybrał wrzesień bieżącego roku).

[am]
fot. Muzeum Witolda Gombrowicza

Tematy: , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Kategoria: newsy