Poznaliśmy finalistów tegorocznej edycji Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus!

6 września 2018

Podczas konferencji, która odbyła się w czwartek 6 września we wrocławskim Ratuszu, ogłoszono nazwiska finalistów tegorocznej edycji Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus.

„Pojawia się sporo szansa, że w końcu zostanie nagrodzony autor z Polski” ? tymi słowami przywitał zebranych prezydent miasta, Rafał Dutkiewicz, żartobliwie nawiązując do faktu, że w dwunastoletniej historii Angelusa jeszcze nigdy Literacką Nagrodą Europy Środkowej nie nagrodzono książki polskiej. Wśród 7 tytułów, spośród których wyłoniona zostanie książka-laureatka, znalazły się aż 4 autorstwa polskich pisarek i pisarzy, a także po jednej z Czech, Niemiec i Węgier. Oto finaliści:

1. Antonín Bajaja „Nad piękną, modrą Dřevnicą”, tłum. Dorota Dobrew, wyd. Książkowe Klimaty (Czechy),
2. Weronika Gogola „Po trochu”, wyd. Książkowe Klimaty (Polska),
3. Péter Nádas „Pamięć”, tłum. Elżbieta Sobolewska, wyd. Biuro Literackie (Węgry),
4. Artur Nowaczewski „Hostel Nomadów”, wyd. Iskry (Polska),
5. Maciej Płaza „Robinson w Bolechowie”, wyd. W.A.B. (Polska),
6. Lutz Seiler „Kruso”, tłum. Dorota Stroińska, wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego (Niemcy),
7. Marian Sworzeń „Czarna ikona. Biełomor. Kanał Białomorski. Dzieje. Ludzie. Słowa”, wyd. Sic! (Polska).

„Część tych książek jest wyzwaniem dla naszej kultury czytelniczej, tzw. kultury ułatwionej. Czytelnik spoza Europy Środkowej, nieznający naszej rzeczywistości, ale też na przykład młody czytelnik mieszkający tutaj, urodzony pod tą szerokością geograficzną, ale nieznający historii, a jednocześnie wielokrotnie jej spragniony, chcący ją przeżywać, mógłby wyciągnąć po lekturze tych siedmiu pozycji bardzo smutne, ale też pouczające wnioski” ? powiedział członek kapituły Angelusa, profesor Piotr Śliwiński. „Te książki, to o czym one opowiadają, pokazuje, że wciąż wielu z nas bardzo myśli o rzeczywistości sprzed 1989 roku. Ona w nas siedzi, drży, jakby piszący przeczuwali, że ten okres stabilizacji jest niezwykle kruchy. To dowód, że literatura, nawet tak niszowa jak książki, o których mówimy, potrafi być doskonałym barometrem nastrojów społecznych, lęków i obaw”.

„Warto zauważyć, że tegoroczne książki nie są lekturą łatwą, w tym sensie, że z uwagi na liczne odniesienia do historii, jak wspominaliśmy, do rzeczywistości sprzed 1989 roku, wymagają niekiedy sporych kompetencji” ? dodała profesor Małgorzata Szpakowska.

Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus przyznawana jest we Wrocławiu od 2006 roku za wydaną po polsku książkę prozatorską autorstwa pisarzy z Europy Środkowej, którzy podejmują w swoich dziełach tematy najistotniejsze dla współczesności, zmuszają do refleksji, pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur. Nagrodę stanowi czek na kwotę 150 000 złotych ufundowany przez prezydenta Wrocławia oraz statuetka autorstwa Ewy Rossano. Wśród dotychczasowych laureatów znaleźli się m.in. Swietłana Aleksijewicz, Jurij Andruchowycz, Martin Pollack i Serhij Żadan. Od 2010 roku przyznawana jest także nagroda dla tłumaczki lub tłumacza w wysokości 20 000 złotych ? otrzymuje ją osoba przekładająca zwycięską książkę w przypadku, gdy Angelusem nagrodzona zostaje książka zagraniczna. Z kolei w momencie, gdy wyróżniona zostałaby książka polska, nagroda za przekład trafi w ręce wskazanej przez jury tłumaczki lub tłumacza spośród grona osób tłumaczących zakwalifikowane do finału książki.

Wyboru finalistów tegorocznej edycji nagrody dokonało jury w składzie: Mykoła Riabczuk (przewodniczący), prof. Marcin Cieński, Irek Grin, prof. Krzysztof Koehler, prof. Małgorzata Szpakowska, prof. Piotr Śliwiński oraz prof. Maciej Urbanowski.

Nagrodzie Angelus towarzyszy Nagroda Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej, ustanowiona w 2014 roku dla uczczenia pamięci pierwszej przewodniczącej jury Angelusa, rosyjskiej poetki i dziennikarki, opozycjonistki i działaczki na rzecz praw człowieka. Tegoroczne głosowanie odbędzie się w dniach 12 września ? 12 października za pośrednictwem strony Nagrody.

Nagroda Angelus, podobnie jak Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius, organizowana jest przez Miasto Wrocław. W 2018 roku prezydent Rafał Dutkiewicz powołał biuro nagród Angelus i Silesius we Wrocławskim Domu Literatury, tym samym ustanawiając tę instytucję organizatorem tych nagród. Jak mówi Irek Grin, dyrektor tej instytucji: „Jesteśmy zaszczyceni możliwością organizowania obydwu nagród. Jestem przekonany, że jesteśmy do tego naprawdę dobrze przygotowani”.