Ogłoszono nominacje do Nagrody Literackiej Europejski Poeta Wolności 2022

11 stycznia 2021

Poznaliśmy nominowanych do Nagrody Europejski Poeta Wolności 2022. W gronie tym znalazły się cztery poetki i jeden poeta. Tomy ich wierszy zostaną opublikowane nakładem Instytutu Kultury Miejskiej w Gdańsku.

Organizatorzy otrzymali 20 zgłoszeń reprezentujących wszystkie wybrane dla tej edycji języki i zawierających znakomite wiersze. Jury pracowało online. Po długich dyskusjach ostatecznie zdecydowano, że nominacje otrzymały cztery poetki: Anja Golob ze Słowenii, Kateryna Kałytko i Marianna Kijanowska z Ukrainy oraz Luljeta Lleshanaku z Albanii, a także jedyny mężczyzna w tym gronie – czeski poeta Petr Hruška.

„Całą tę piątkę łączy oczywiście tytułowa wolność, ale w każdym przypadku ma ona różne wymiary i odcienie, a poeci mają inną wrażliwość i posługują się różnymi poetykami. Są w tych propozycjach lapidarne a zarazem wyrafinowane obserwacje świata, którego nie rozumiemy, są poszukiwania wolności w życiu i sztuce, rozważania o wolności i tożsamości, zmysłowa poezja wolności osobistej czy bardzo przejmujące refleksje o wolności na podstawie tragicznych wydarzeń historycznych. Niezależnie od tego, kto z tej piątki wiosną następnego roku zostanie kolejnym Europejskim Poetą Wolności, już dziś można mieć pewność, że polscy czytelnicy poezji otrzymają pięć znakomitych tomów” – powiedział Andrzej Jagodziński, sekretarz jury nagrody.

Zgłoszeń do Nagrody mogli dokonywać tłumacze i tłumaczki literatury, wydawnictwa i inne podmioty wydające poezję. Zgodnie z regulaminem w tej edycji pod uwagę brane były utwory poetów i poetek piszących w następujących językach oraz różnych ich formach i dialektach: język albański, język czeski, język estoński, język niemiecki oraz języki górno- i dolnołużycki, język polski oraz język kaszubski, język norweski oraz języki saamskie (lapońskie) i język kweński, język słoweński, język ukraiński.

O tym, kto otrzyma Nagrodę Literacką Miasta Gdańska, przekonamy się w 2022 roku. Laureatów wyłania jury w składzie: Krzysztof Czyżewski (przewodniczący), Anna Czekanowicz, Paweł Huelle, Zbigniew Mikołejko, Stanisław Rosiek, Anda Rottenberg, Beata Stasińska, Olga Tokarczuk. Sekretarzem Jury jest Andrzej Jagodziński. Nagroda wynosi 100 tysięcy złotych dla poety i 20 tysięcy złotych dla jego tłumacza.

Poniżej możecie zapoznać się z sylwetkami autorów nominowanych do Nagrody Literackiej Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności 2022:

Anja Golob (fot. Uroš Abram)

Anja Golob (Słowenia) to urodzona w 1976 roku poetka, tłumaczka, publicystka oraz współzałożycielka i redaktorka naczelną wydawnictwa „VigeVageKnjige” specjalizującego się w wydawaniu komiksów i powieści graficznych. Pracuje również jako dramaturżka spektakli teatralnych i tanecznych. Dotychczas opublikowała cztery książki poetyckie w języku słoweńskim i jedną w języku niemieckim (we współpracy z Nikolaiem Vogelem). Golob jest dwukrotną laureatką centralnej słoweńskiej nagrody poetyckiej im. Simona Jenki, otrzymała również nagrodę Stowarzyszenia Słoweńskich Krytyków Literackich. Mieszka i pracuje w Lublanie i w Brukseli.

„Wiersze Anji Golob pokazują człowieka w sytuacjach 'pomiędzy’, w tekstach pozornie nieobecnych, scenach – wydawałoby się – najmniej znaczących, w didaskaliach. Autorka obnaża niedoskonałość języka, jego niedociągnięcia, a jednocześnie zwraca uwagę na jego sprawczą rolę oraz logiczną potencjalność wpływu na osiągnięcie pełnej wolności” – opisują Marlena Gruda i Miłosz Biedrzycki, tłumacze, którzy zgłosili kandydaturę poetki.

Kateryna Kałytko (fot. TamaraSK)

Kateryna Kałytko (Ukraina) to urodzona w 1982 roku poetka, prozaiczka i tłumaczka. Pochodzi z Winnicy na Ukrainie. Jest autorką kilku książek poetyckich oraz prozatorskich. Zdobyła wielu ważnych nagród literackich, m.in. Vilenica Crystal w Słowenii (2016), Nagrody im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego Polskiego Instytutu w Kijowie (2017), Książki Roku BBC (2017), LitAkcent Roku (2014, 2018, 2019), Nagrody Miasta Literatury UNESCO (2019) oraz Women in Arts Ukraińskiego Instytutu i UN Women (2019). Jest tłumaczką i popularyzatorką współczesnej literatury Bośni i Hercegowiny. Wydała przekłady książek takich autorów, jak Miljenko Jergović czy Emir Kusturica.

„Wolność w tej książce to m.in.: 'Wolność odczuwania strachu – jak wolność przygarnięcia psa, / picia wina na dachu, od końca zaczynania książki, / myślenia o miłości jak o krysztale w żyłach, / niewyrażenia zgody, żeby lekarz / spiłował twoją jemiołę.’ Te subtelne, surrealistyczne wiersze są niesłychanie zmysłowe. Niemal namacalnie czuje się w nich powiew wiatru, chłód śniegu, kwaśny smak cytryny. Są delikatne, pełne zjawiskowych obrazów i metafor, a jednocześnie niezwykle silne – mocą świadomej kobiety, która tworzy i chroni to, co kocha, jak wilczyca” – czytamy w rekomendacji Anety Kamińskiej.

Marianna Kijanowska

Marianna Kijanowska (Ukraina) to urodzona w 1973 roku poetka, tłumaczka, autorka szkiców literackich i prozy artystycznej. Należy do pokolenia, które twórczość literacką podjęło w latach 90., w ponownie niepodległej Ukrainie. We Lwowie aktywnie działała w powstałym w 1996 roku Stowarzyszeniu Pisarzy Ukrainy, należy również do Ukraińskiego PEN Clubu. W 2003 roku przebywała w Warszawie jako stypendystka programu Gaude Polonia, uczestniczyła w festiwalach literackich i akcjach artystycznych w Polsce. Zabłysła jako tłumaczka wirtuozerskimi przekładami wierszy dla dzieci Tuwima i znakomitymi, nowatorskimi translacjami Leśmiana. Prócz licznych publikacji prasowych – w tym stałej rubryki „Nowa Literatura Polska” w gazecie „Kurjer Krywbasu” – ogłosiła drukiem osobne tomy przekładów polskich poetów współczesnych (m.in. Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego i Adama Wiedemanna).

„Kijanowska wydała dotąd 12 tomów poezji (w tym tom wierszy zebranych). Ostatni, 'Babi Jar. Na głosy’ (2017), przyniósł autorce w lutym 2020 roku Nagrodę im. Tarasa Szewczenki, czyli najwyższą nagrodę państwową Ukrainy. Na tom składają się 64 wiersze. Koncept – głęboko zresztą przeżyty – oddania głosu ofiarom Babiego Jaru, miejsca męczeństwa dziesiątków tysięcy Żydów kijowskich rozstrzelanych tu w 1942 roku przez SS we współpracy z ukraińskimi jednostkami kolaboracyjnymi, zrodził się zapewne nie bez wpływu lektury poetów polskich” – opisuje w zgłoszeniu do nagrody Adam Pomorski.

Luljeta Lleshanaku (fot. Tarabosh/Wikimedia Commons)

Luljeta Lleshanaku (Albania) to urodzona w 1968 roku poetka, dziennikarka, tłumaczka, autorka scenariuszy. Od 1994 roku opublikowała 8 tomików wierszy w języku albańskim. W ramach drugiej edycji Europejskiego Poety Wolności w 2011 roku ukazał się w Polsce jej zbiór „Dzieci natury” (tłum. Dorota Horodyska). Lleshanaku jest laureatką kilku nagród literackich, m.in.: Crystal Vilenice 2009 (nagroda Międzynarodowego Festiwalu Literackiego w Słowenii; przed nią żaden albański twórca nie został uhonorowany tym wyróżnieniem), Srebrne Pióro 2000 (najwyższe albańskie wyróżnienie literackie przyznane przez Ministerstwo Kultury), Autor Roku 2013 (nagroda Targów Książki w Tiranie), albańska nagroda Kult 2013, Autor Roku 2013 w kategorii poezja (nagroda Targów Książki w Prisztinie) i PEN Albania 2016. Luljeta Lleshanaku pełni obecnie funkcję dyrektora ds. Badań w Instytucie Badań nad Zbrodniami i Konsekwencjami Komunizmu w Tiranie. Prowadzi także wykłady w Akademii Filmu i Multimediów Marubi w Tiranie.

„W dwóch zbiorach poezji Luljety Lleshanaku, 'Prawie wczoraj’ i 'Homo Antarcticus’, z których pochodzi 8 wierszy wybranych do konkursowej prezentacji, dominującym wątkiem jest relacja pomiędzy wolnością a tożsamością. Relacja ta staje się coraz ważniejsza dla człowieka żyjącego w XXI wieku w warunkach błyskawicznego rozwoju technologii komunikacyjnych, a co za tym idzie, w skrajnej demokratyzacji tej komunikacji, eksponującej jednostkę w stopniu dotychczas nieznanym” – czytamy w rekomendacji Doroty Horodyskiej.

Petr Hruška (fot. Jirii Zerzon)

Petr Hruška (Czechy) to urodzony w 1964 roku poeta, scenarzysta, historyk i teoretyk literatury. Mieszka w Ostrawie, pracuje w Czeskiej Akademii Nauk oraz jako wykładowca uniwersytecki. Jest autorem kilku zbiorów poezji. Za tomik „Darmata” (2012) otrzymał Nagrodę Państwową w dziedzinie literatury. Jest też laureatem kilku innych prestiżowych wyróżnień, m.in. Nagrody im. Jana Skácela i Dresdener Lyrikpreis. Jest autorem dwóch monografii: „Někde tady. Český básnik Karel Šiktanc” („Gdzieś tutaj. Czeski poeta Karel Šiktanc”, 2010) i „Daleko do ničeho. Básník Ivan Wernisch” („Daleko do niczego. Poeta Ivan Wernisch”, 2019). Pisze również krótkie prozy, eseje i szkice literackie. Instytut Mikołowski wydał dwa tomiki poetyckie Petra Hruški w przekładzie Franciszka Nastulczyka: „Mieszkalne niepokoje” (2011) i „Darmaty” (2017).

„Wiersze Petra Hruški wyrastają z obserwacji – pozornie pozbawionego poezji – życia codziennego. Ich podstawą jest percepcja zmysłowa, zwłaszcza wizualna i słuchowa, intymnego mikroświata człowieka w otaczającej go – i osaczającej – bezwzględnej postindustrialnej rzeczywistości. Twórczość Petra Hruški jest lapidarna i pozbawiona stylistycznych ozdobników, jakby balansowała na granicy poezji. Pełne zwykłych ludzkich spraw wiersze, sprawiają wrażenie prostych komunikatów, ale w istocie są wyrafinowaną, intelektualną poezją ukrytą w wyważonych, wnikliwych i oryginalnych obrazach” – opisuje Dorota Dobrew.

[am]

Tematy: , , ,

Kategoria: newsy