Niezwykłe odkrycie! John Milton autorem odręcznych zapisków w jednym z egzemplarzy Pierwszego Folio Szekspira?

19 września 2019


Dr Jason Scott-Warren z Uniwersytetu Cambridge dokonał zdumiewającego odkrycia, które może mieć ważne znaczenie dla literatury anglosaskiej. W odręcznych notatkach znajdujących się w jednym z egzemplarzy Pierwszego Folio Williama Szekspira rozpoznał pismo innego klasyka, Johna Miltona.

Nazwa Pierwsze Folio została nadana pierwszemu opublikowanemu zbiorowi dzieł Williama Szekspira. Edycja ukazała się siedem lat po śmierci Wielkiego Barda i zawierała 36 sztuk jego autorstwa. Nakład dzieła wynosił 750 egzemplarzy, ale do czasów dzisiejszych przetrwało jedynie 235. Ich wartość jest ogromna nie tylko z uwagi na unikatowy charakter, ale również znaczenie dla literatury. Pierwsze Folio jest bowiem jedynym źródłem około 20 sztuk Szekspira, których inaczej byśmy nigdy nie przeczytali.

Zachowane do dzisiaj egzemplarze Pierwszego Folio stanowią przedmiot licznych badań i opracowań. Niedawno dr Jason Scott-Warren czytał artykuł profesor Claire M. L. Bourne z Uniwersytetu Stanowego Pensylwanii poświęcony anonimowym adnotacjom poczynionym na egzemplarzu dzieła znajdującym się w zbiorach Wolnej Biblioteki Filadelfijskiej. Zapiski datowane są na połowę XVII wieku i mają bardzo nietypowy charakter: ich autor był bardzo sumienny, wyczulony na błędy drukarskie, inteligentny i oczytany. Badaczowi styl pisma wydał się dziwnie podobny do odręcznych notatek Johna Miltona. Dzięki otrzymanym od profesor Bourne wysokiej jakości zdjęciom zaczął analizę.

Notatki w egzemplarzu Pierwszego Folio Szekspira znajdującego się w zbiorach Wolnej Biblioteki Filadelfijskiej.

Jak się okazało, nie tylko pismo jest podobne do tego, którym posługiwał się Milton, ale również sposób prowadzenia notatek i stosowane znaki wyglądają dokładnie tak samo jak te, których używał autor „Raju utraconego”, robiąc adnotacje w posiadanych książkach. Dr Jason Scott-Warren jest w 100 procentach pewny, że ten konkretny egzemplarz Pierwszego Folio należał do Johna Miltona. Podobne zdanie wyraża również kilku uczonych, którzy zapoznali się z jego wnioskami z badań. Aczkolwiek niektórzy podkreślają, że wciąż pozostaje otwarte pytanie, czy ktoś mógł mieć niemal identyczne pismo.

Jak powszechnie wiadomo, William Szekspir miał ogromny wpływ na Johna Miltona. Autor „Raju utraconego” poświęcił mu nawet swój wiersz. Odkrycie ? jeśli się potwierdzi ? da badaczom możliwość spojrzenia na lekturę dzieł Wielkiego Barda oczami jego literackiego adepta. A trzeba przyznać, że zapiski dostarczają wielu ciekawych informacji. Autor notatek w niektórych miejscach poprawia tekst, sugerując zmiany lub dodając fragmenty, jak prolog do „Romea i Julii”, którego zabrakło w Pierwszym Folio. Oprócz licznych adnotacji egzemplarz dzieła posiada również wiele zaznaczeń poszczególnych ustępów, w szczególności w „Hamlecie, „Romeo i Julii”, „Makbecie”, „Burzy”, „Henryku IV”, „Jak wam się podoba” i „Królu Learze”. Często są to cytaty z Szekspira, które stały się później niezwykle popularne. W innych przypadkach zakreślenia pozwalają zidentyfikować inspiracje Miltona. Jeden z wyróżnionych fragmentów „Burzy” zawiera rym, który Milton zastosował w „Hymnie na Boże Narodzenie”. Literaturoznawcy wiedzieli już o tym nawiązaniu, ponieważ są to jedyni dwaj pisarze z tamtych czasów, którzy użyli tego rymu. Teraz jednak otrzymali materialny dowód na potwierdzenie swych tez.

U góry: prolog „Romea i Julii” dopisany przez Miltona na ostatniej stronie „Tytusa Andronikusa”.
U dołu: przykłady znanych dotychczas badaczom notatek i rękopisów Johna Miltona.

Badacze wierzą, że odkrycie pozwoli im zidentyfikować kolejne książki, które zostały opatrzone adnotacjami Miltona. Jak powiedział Scott-Warren, jest to dowód na to, w jaki sposób technologia cyfrowa i otwarcie się bibliotek na udostępnianie w sieci swoich zbiorów mogłyby zmienić naszą wiedzę o tym okresie w literaturze.

[am]
fot. portretu Miltona: Biblioteka Narodowa/Polona, fot. pozostałe: Claire M. L. Bourne

Tematy: , , , , , , , , ,

Kategoria: newsy