Monika Helfer i jej tłumacz Arkadiusz Żychliński laureatami Angelusa 2024. Marzanna Bogumiła Kielar, Dominik Bielicki i Opal Ćwikła z Silesiusem

Angelusa w tym roku przyznano po raz dziewiętnasty. Otrzymała go austriacka pisarka Monika Helfer za powieść „Hałastra”, tym samym nagroda za przekład trafiła do tłumacza książki Arkadiusza Żychlińskiego. W plebiscycie czytelników wygrał „Szklany ogród” Tatiany Țîbuleac. Laureatem Silesiusa w kategorii „Książka roku” został Dominik Bielicki za tom „Wielki ping-pong”. Za najlepszy debiut uznano „Ufoporno” Opal Ćwikły. Stawkę silesiusowych wyróżnień uzupełnia Marzanna Bogumiła Kielar, która odebrała statuetkę za całokształt twórczości.

Dwie spośród najważniejszych polskich nagród literackich, obie fundowane przez miasto Wrocław, już po raz piąty zostały wręczone podczas wspólnej gali, która miała miejsce w sobotę, 19 października, we wrocławskiej Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego.

W wymiarze finansowym Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus to najwyższe wyróżnienie przyznawane w Polsce – wynosi 150 tysięcy złotych. W tym roku nagroda trafiła w ręce Moniki Helfer za powieść „Hałastra”, opublikowaną przez Wydawnictwo Filtry. Urodzona na austriackiej prowincji Helfer otwiera tą książką autobiograficzny tryptyk rodzinny, w którym przygląda się własnym korzeniom.

„Nagrodziliśmy książkę wybitną – intymną, rodzinną, uniwersalną. Doceniliśmy historię opowiedzianą z perspektywy kobiet. To rzecz o ludziach niewygodnych, którzy – choć żyjący na marginesie lokalnej społeczności – budzili respekt. To książka – świadectwo niezgody na przemoc, wykluczenie, pogardę. Ta proza nie oszczędza w zasadzie nikogo” – mówi o „Hałastrze” jurorka Angelusa, Justyna Sobolewska.

Nagroda finansowa – 40 tysięcy złotych – przyznawana jest także za przekład. Zwyczajowo wyróżnienie to otrzymuje tłumacz bądź tłumaczka zwycięskiej książki. Tegorocznym laureatem Angelusa w tej kategorii został zatem Arkadiusz Żychliński, filolog, komparatysta, tłumacz z języka niemieckiego, profesor w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

„Arkadiusz Żychliński, którego nagradzamy za przekład z języka niemieckiego, znakomicie oddał w polszczyźnie rytm i melodię dojmującej prozy Moniki Helfer. Mamy nadzieję, że doczekamy się – w jego przekładzie – kolejnych części historii rodziny Moosbruggerów. Europa Środkowa zasługuje na tę trylogię” – dodaje Sobolewska.

Trzecim angelusowym wyróżnieniem jest Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej przyznawana w plebiscycie internetowym przez czytelników. Upamiętnia ona zmarłą w 2013 roku rosyjską poetkę i dziennikarkę, pierwszą przewodniczącą jury Angelusa. Laureat bądź laureatka otrzymuje zaproszenie do Wrocławia na trzymiesięczne stypendium literackie, które funduje Wrocławski Dom Literatury. W tym roku głosujący wybrali „Szklany ogród” Tatiany Țîbuleac w przekładzie Kazimierza Jurczaka. Książka została wydana w koedycji Wydawnictwa Książkowe Klimaty i Oficyny Literackiej Noir sur Blanc.

W skład jury Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus wchodzą: Martin Pollack (przewodniczący), Wojciech Browarny, Kinga Dunin, Michał Nogaś, Mykoła Riabczuk, Justyna Sobolewska oraz Andrzej Zawada. Statuetkę Angelusa autorstwa Ewy Rossano wręczyła wiceprezydentka Wrocławia Renata Granowska.

Z kolei Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius wręczono w tym roku po raz siedemnasty. Co roku przyznawana jest w trzech kategoriach: „Debiut”, „Książka roku” i za całokształt twórczości.

Silesiusa w kategorii „Książka roku” otrzymał Dominik Bielicki za tom „Wielki ping-pong” (wydawnictwo j). Autor odebrał statuetkę oraz nagrodę finansową w wysokości 50 tysięcy złotych. Bielicki urodził się w 1976 roku w Warszawie. Debiutował w 2008 roku tomem „Gruba tańczy”, za który otrzymał wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie Literackim „Złoty Środek Poezji”. W 2018 roku za swój drugi tom „Pawilony” zdobył Nagrodę Literacką Gdynia oraz nominację do Silesiusa.

„’Wielki ping-pong’ Dominika Bielickiego jest książką, która jednocześnie wydaje się doskonale znajoma i doskonale obca” – mówi o tegorocznym werdykcie przewodniczący jury Silesiusa, Piotr Śliwiński. „Jest znajoma, ponieważ wszyscy mieliśmy dzieciństwo, a niektórzy z nas mieli dzieciństwo w czasach PRL-u. Jest obca, ponieważ (prawie) wszyscy mówimy o dzieciństwie inaczej – z rozrzewnieniem, nostalgicznie, może nawet z rozpaczą, jak mówi się o czymś utraconym, poeta tymczasem filtruje je przez świadomość, że życie toczy się za 'drzwiami do wielkiego ping-ponga’, bez naszego wpływu na reguły i upływ czasu. I dlatego język jego wierszy niesiony jest raczej przez obrazy, a nie przez emocje, raczej sprawozdaje niż waloryzuje, zdaje się raczej chłodny i obojętny niż angażujący… Pod tym 'raczej’ w wierszach kryje się wszystko, co czyni je wartymi czytania” – dodaje.

Za najlepszy debiut 2023 roku jury uznało tom „Ufoporno” Opal Ćwikły, wydany przez Staromiejski Dom Kultury. Autorka otrzymała statuetkę i nagrodę finansową wynoszącą 15 tysięcy złotych. Opal Ćwikła została w 2022 roku mistrzynią Lublina w slamie poetyckim, jest artystką multidyscyplinarną, performerką, queerową poetką, propagatorką dragu poetyckiego, działaczką na rzecz lubelskiej poezji w fundacji Heuresis i Bibliotece Azyl.

„’Ufoporno’ to popis językowej sprawności, wielkie queerowe show; rozkręcony, rozwibrowany poetycki młynek zasysający całą naszą smutną rzeczywistość z jej mocno eksponowanymi przemocowymi siłami. Ale i udana próba queeroweego upodmiotowienia tego świata. Opal Ćwikła, specjalistka od dragu poetyckiego, nie wpisuje się w dobrze obecne w polu literackim konwencje, a wsparcia dla swojego dziewczyńskiego buntu szuka w 'innych estetykach’. Pomocne okazuje się tu coś, co można by nazwać alternatywnym porno; otwiera ono nieskończony, niebezpieczny potencjał odsłaniającego się ciała” – mówi o książce Ćwikły jurorka Silesiusa, Alina Świeściak.

Silesiusa za całokształt twórczości i nagrodę w wysokości 100 tysięcy złotych odebrała Marzanna Bogumiła Kielar. Poetka urodziła się w 1963 roku w Gołdapi, mieszka w Warszawie, jest absolwentką filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, doktor habilitowaną humanistyki. Pracuje w Akademii Pedagogiki Specjalnej. Po debiutanckim, obsypanym nagrodami tomie „Sacra conversazione” (1992) opublikowała kolejne książki poetyckie: „Materia prima” (1999), „Monodia” (2006), „wybory Umbra” (2002), „Brzeg” (2010) i najnowszy, wydany w zeszłym roku tom „Wilki”. Jest także autorką ośmiu wyborów w językach obcych, a jej wiersze przetłumaczono łącznie na 23 języki.

Piotr Śliwiński, przewodniczący jury Silesiusa, twórczość tegorocznej laureatki komentuje następująco: „Zbudowała swój świat, odseparowany, chłodny, wilgotny, lecz przesycony cichą emocją, niepewną, lecz wyczuwalną duchowością, kobiecy. Odrysowała krajobrazy swojej młodości, północne, surowe, a także – w 'Wilkach’ – krajobrazy pamięci przesiedleńców, repatriantów, ludzi wypędzonych stamtąd donikąd, które mieli dopiero zamieszkać. O poezji współczesnej rzadko mówi się, że jest piękna. O poezji Marzanny Bogumiły Kielar wypada powiedzieć – jest piękna”.

Marzanna Bogumiła Kielar jest piątą kobietą wyróżnioną Silesiusem za całokształt twórczości. Poetka dołączyła do znakomitego grona twórców, w którym są m.in.: Tadeusz Różewicz, Stanisław Barańczak, Piotr Sommer, Urszula Kozioł, Marcin Świetlicki, Krystyna Miłobędzka, Jacek Podsiadło, Ewa Lipska, Ryszard Krynicki czy Joanna Mueller.

O wyborze nagrodzonych zadecydowało jury w składzie: Piotr Śliwiński (przewodniczący), Monika Glosowitz, Paweł Mackiewicz, Małgorzata Mikołajczak, Krystyna Pietrych, Paweł Próchniak i Alina Świeściak. Statuetkę Silesiusa autorstwa Michała Staszczaka również wręczyła wiceprezydentka Wrocławia Renata Granowska.

Rok 2024 jest we Wrocławiu rokiem Anioła Ślązaka, czyli Angelusa Silesiusa, patrona obu wręczanych dziś nagród. Jednym z elementów obchodów jest organizacja pierwszej edycji Nagrody Ossolineum za Przekład Poetycki, która również została wręczona podczas sobotniej gali. Nagroda ma na celu propagowanie literackich przekładów poezji obcej na język polski, a jej pierwszym laureatem został Jan Maria Kłoczowski, tłumacz tomu „Ostatnia księga Madrygałów” Philippe’a Jaccotteta, opublikowanego przez Państwowy Instytut Wydawniczy.

Zwycięzca otrzymał 10 tysięcy złotych oraz statuetkę autorstwa Agnieszki Leśniak-Banaszak. Statuetka trafiła również na ręce Anny Piwkowskiej reprezentującej wydawcę. Nagrodę Ossolineum za Przekład Poetycki wręczył Łukasz Kamiński, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.

Poniżej możecie obejrzeć galę nagród, którą prowadzili Katarzyna Janusik i Irek Grin:

Fundatorem Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius jest miasto Wrocław. Operatorem nagród jest Wrocławski Dom Literatury. Nagrody wręczane były pod patronatem Booklips.pl.

[am]

Tweet

Tematy: Arkadiusz Żychliński, Dominik Bielicki, featured, full-image, Jan Maria Kłoczowski, Justyna Sobolewska, Książkowe Klimaty, Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus, Marzanna Bogumiła Kielar, Monika Helfer, Nagroda Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej, Noir sur Blanc, Opal Ćwikła, Piotr Śliwiński, poezja i dramat, proza światowa, Tatiana Țîbuleac, Wrocław, Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius, Wrocławski Dom Literatury, Wydawnictwo Filtry, Wydawnictwo j

Kategoria: newsy