Dziś świętujemy Dzień Księgarza!

13 grudnia 2017

Od międzywojnia księgarze obchodzą swoje święto 13 grudnia. Czasy, w których po prostu sprzedawali książki, odchodzą do lamusa. Księgarz jest dziś coraz częściej osobą pomagającą wybrać książki, organizatorem wydarzeń, a księgarnia ? kawiarnią, klubem i małym centrum kultury.

Dzień Księgarza jest obchodzony w Polsce od 85 lat. W 1932 roku na rynku książki wprowadzono nowe zasady udzielania rabatów księgarzom przez wydawców: przy zamówieniu tuzina egzemplarzy jednego tytułu wydawca dodawał bezpłatnie egzemplarz trzynasty, co stanowiło w praktyce dodatkowy rabat w wysokości 8,3%. Stąd wzięła się tradycja, aby Święto Księgarza obchodzić trzynastego dnia dwunastego miesiąca.

System rabatów z międzywojnia nie przetrwał do dziś, ale księgarze nadal obchodzą swoje święto. Rok 2017 był dla tej branży szczególny. Dzięki programowi Partnerstwo dla książki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego księgarze zorganizowali w swoich książnicach dziesiątki spotkań autorskich, wydarzeń i warsztatów dla czytelników.

Specjalne projekty dla branży księgarskiej przygotowali także eksperci i organizacje pozarządowe. Księgarze skorzystali ze szkoleń i webinariów, które poszerzają wiedzę z zakresu promocji, animacji kultury czy obsługi klienta. Jednym z takich projektów jest „E-Wiedza Księgarza”, cyfrowy poradnik Fundacji Legalna Kultura, która zajmuje się propagowaniem świadomego uczestnictwa w kulturze. Na stronie www.wiedzaksiegarza.pl wszyscy zainteresowani tematem znajdą m.in. wideo poradniki z wypowiedziami ekspertów, porady prawne oraz Bazę Dobrych Praktyk Księgarskich ? miejsce, w którym księgarze wymieniają się wiedzą i pomysłami.

W tym roku Fundacja Legalna Kultura zaprosiła do niesieciowych księgarni także swoich ambasadorów. Danuta Stenka, Krystyna Czubówna, Marcin Kwaśny i Zbigniew Zamachowski ? to uczestnicy projektu Księgarnia Marzeń, którzy w ciągu kilku miesięcy odwiedzili cztery miasta i wzięli udział we wspólnej lekturze książek z czytelnikami z Włocławka, Płocka, Warszawy i Otwocka. Czwórka artystów, prawie 200 wspólnie przeczytanych stron i ponad 650 uczestników ? to bilans podróży Fundacji z gwiazdami po niesieciowych księgarniach. Projekt Księgarnia Marzeń wspierał miejsca, które nie tylko zajmują się sprzedażą, lecz są także miejscem spotkań ludzi, dla których książki są ważną częścią życia i inspiracją do rozwoju.

Warto wspomnieć, że od kilkunastu lat księgarze świętują swój dzień w cieniu spadku czytelnictwa i wielu problemów na polskim rynku książki. W całym kraju istnieje w tej chwili zaledwie od 150 do 200 niezależnych, autorskich księgarni. Jak podkreślają eksperci, liczba tych miejsc zmniejsza się w wyniku problemów ekonomicznych (wysokie czynsze), ogólnej tendencji spadku zainteresowania książką oraz konkurencji ze strony największych graczy na rynku.

Księgarnia niezależna nie musi być wcale mała. Wyróżnia ją za to kontakt księgarza z gościem ? czytelnikiem. W takich miejscach odwiedzający ma poczucie, że jest ważny i że księgarz ma dla niego czas i z radością go poświęca. Taką książnicę definiuje też jej oferta: nie musi w niej być wszystkiego, a na pewno nie musi być „hitów” i „bestsellerów”, choć i one się zdarzają. Ważne, żeby pozycje, które stoją na półkach, były wybrane przez księgarza z namysłem i wizją.

„W każdej księgarni szukam ręki księgarza lub księgarki, która wybiera najważniejsze, najciekawsze książki, niekoniecznie muszą to być najnowsze pozycje” ? mówi Justyna Sobolewska, dziennikarka pisząca o książkach i recenzentka literacka „Najbardziej mnie urzeka to, że księgarze to ludzie z entuzjazmem, którzy chcą animować życie wokół książek” ? dodaje.

Od 16 października na kanale Wyliczaka TV na YouTube możecie oglądać cykl reportaży o niezależnych księgarniach powstały dzięki współpracy dziennikarza Marcina Wilka i Anny Karczewskiej, inicjatorki ruchu Książki Kupuję Kameralnie. Autorzy przez trzy miesiące jeździli po Polsce w poszukiwaniu miejsc, które warto pokazać szerokiej publiczności. Kryteriami wyboru była lokalizacja księgarń, ich historia i osobowość prowadzących je księgarzy. Ostatecznie budżet pozwolił na realizację 5 odsłon „Misja: księgarnia”, które pokazują, jak wspaniałe są niezależne książnice i ludzie w nich pracujący. „Kruszymy mit o zamkniętych, ciemnych klitkach z mrukliwymi księgarzami i zachęcamy do turystyki księgarnianej. A przy okazji sami odkrywamy niezwykłe miejsca i historie” ? komentuje Karczewska.

Z inicjatywą wspierającą lokalny rynek książki wystartował w ostatnim czasie Kraków Miasto Literatury UNESCO. Dzisiaj poznaliśmy wyniki plebiscytu, w którym wyłoniono ulubione księgarnie krakowian. Głosowanie trwało ponad dwa miesiące w 31 kameralnych, niesieciowych księgarniach i antykwariatach. Przez ten czas oddano 4,5 tysiąca głosów, z czego 65% w formie tradycyjnej (wrzucenie głosu do charakterystycznych, żółtych urn w księgarniach), a 35% przez Internet (wypełnienie formularza na stronie www). Premiowano cztery kategorie: jakość oferty książkowej, obsługę, atmosferę i inne dodatkowe atuty (np. możliwość szybkiego sprowadzenia konkretnego tytułu z hurtowni).

W pierwszym w historii plebiscycie na Księgarnie Roku w Krakowie zwyciężyły: De Revolutionibus Book & Cafe, Kurant ? Księgarnia Muzyczna, Massolit Books & Cafe, Księgarnia Muza II i Księgarnia WAM. Poza Znakiem Jakości Krakowa Miasta Literatury UNESCO książnice te otrzymają kampanię promocyjną w przestrzeni miejskiej, radiu i prasie, a także w ramach festiwali literackich organizowanych w mieście.